رنگ و بوی شرقی در دیپلماسی انرژی ایران

حوری قاسمی،‌خبرنگار گروه اقتصادی: با نگاهی به روابط بین ایران و جهان،‌ مشخص می‌شود که تهران در سال‌های اخیر و در پی محدودیت‌هایی که برای ارتباط با جهان داشت،‌ به کشورهای شرقی نزدیک‌تر شده است.

به دلیل همین نزدیکی نیز این کشورها در مناقشه هسته‌ای ایران،‌ البته کج‌دار و مریز،‌ طرف ایرانی را می‌گرفتند.

در کشورهای شرقی البته چین و روسیه به عنوان اصلی‌ترین شرکای ایران به شمار می‌آیند. چین که به دنبال بازار برای فروش محصولات خود است،‌ ایران را مکانی مناسب برای عرضه کالاهای خود می‌داند و در تلاش است تا حتی با رفع تحریم‌ها همچنان این بازار را از آن خود نگه دارد.

اما اوضاع روسیه کمی متفاوت است. با وخیم‌تر شدن روابط میان روسیه و غرب بر سر مناقشه اوکراین، مسکو تلاش‌های خود برای گسترش روابط با ایران را افزایش داد.

روسیه نگران بود که با رفع تحریم‌ها،‌ روابط ایران و آمریکا که از انقلاب 57 بسیار محدود بود،‌ رونق بگیرد و جایگاه خود را در ایران از دست دهد.

احتمال بهبود روابط ایران با غرب سبب شد تا انگیزه‌ ولادیمیر پوتین برای بهبود بیشتر روابط میان مسکو و تهران افزایش یابد. در همین مسیر بود که سال گذشته رئیس‌جمهوری روسیه برای شرکت در اجلاس سران کشورهای تولید کننده گاز راهی تهران شد.

همچنین در راستای این تلاش‌ها، مسکو به دنبال توافقی پایاپای میان روسیه و ایران به ارزش یک و نیم میلیارد دلار در ماه بود تا طبق آن ایران روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت به روسیه بفرستد و در عوض تجهیزات و کالاهای روسی دریافت کند. این موضوع نیز با برداشته شدن تحریم فروش نفت ایران منتفی شد زیرا تهران ترجیح می‌داد با آزادی عملی که به واسطه اجرا‌شدن برجام به‌دست آورده است، نفت خام خود را به جای دریافت کالاهای روسی، در ازای دریافت دلار بفروشد، به‌ویژه اینکه ماشین‌آلات روسی کیفیتی پایین‌تر نسبت به ماشین‌آلات ساخت غرب دارند.

اغلب صادرات روسیه به ایران مربوط به فلزات و کالاهای فلزی (و نیز برخی کالاهای چوبی، غلات، و مواد معدنی) می شود، در حالی که ایران اغلب غذا و محصولات کشاورزی به روسیه می‌فروشد.

هرچند که مبادلات تجاری بین این دو کشور هیچ گاه حتی در زمان تحریم‌ها قطع نشده است تعرفه‌های روسی و دیگر عوامل آزاردهنده (مانند سلامت پایین غذاهای روسی که صنعت طیور ایالات متحده به خوبی از آن آگاه است) نیز مانع افزایش بازرگانی میان روسیه و ایران بوده است.

اما روسیه در این روزها به بازار گذشته‌ای که در ایران داشت قانع نیست.

کشور ولادیمیر پوتین می‌خواهد سهمی از کیک نفتی ایران نیز داشته باشد،‌به همین دلیل نیز مدیرعامل شرکت لوک اویل روز گذشته عزم سفر به تهران کرد تا بتواند نقشی در توسعه میادین نفتی و گازی ایران برای خود دست و پا کند.

بر همین اساس،شرکت لوک اویل که در فروردین ماه سال ٩٤ و با لغو تحریم‌ها دفتر خود را در تهران بازگشایی کرد علاقه بسیاری به حضور در پروژه‌های نفتی ایران دارد.

ایران نیز از این آمد و شدها استقبال می‌کند زیرا به دنبال آن است که با تکیه بر تکنولوژی روز دنیا،‌ ظرفیت تولید نفت خود را بالا ببرد تا در مناسبات انرژی دست بالا را داشته باشد.

در همین مورد، بیژن زنگنه، وزیر نفت خواستار ایجاد بنیان همکاری بلندمدت میان شرکت ملی نفت ایران و لوک اویل شد.

وی در دیدار با واحد علی اکبروف، مدیرعامل شرکت لوک اویل با بیان این مطلب گفت: شرکت لوک اویل یادداشت تفاهمی برای توسعه یکی از میدان‌های نفتی امضا کرده است که امیدواریم هر چه زودتر عملیاتی شود.

مدیرعامل لوک اویل هم با اشاره به اینکه پیش از این دیدار، ملاقات و مذاکرات خوبی با علی کاردر، مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران داشته است، افزود: شرکت لوک اویل علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران است.

وی افزود: امیدواریم مطالعه دو میدان نفتی منصوری و آب تیمور منجر به توسعه روابط دو جانبه شود.

اکبروف درباره حضور در دیگر پروژه های نفتی ایران اظهار کرد: افزون بر میدان‌های آب تیمور و منصوری، این شرکت مطالعه بررسی منطقه خلیج فارس را نیز به عهده دارد که در آینده نزدیک آن را اعلام می‌کنیم.

وی افزود: با توجه به وسعت زیاد میدان‌های نفتی ایران و همچنین حجم بالای ذخایر، به‌طور طبیعی یک شرکت نمی‌تواند توسعه همه میدان‌های نفتی را به خود اختصاص دهد به همین دلیل ما سعی می‌کنیم تمرکز خود را روی دو میدان یادشده باشد تا با سرعت بیشتر و زمان کمتر به نتیجه برسد.

وی درباره چگونگی سرمایه‌گذاری در میدان‌های نفتی ایران هم افزود: مطالعه روی نوع سرمایه‌گذاری هم اکنون در حال انجام است.

مدیرعامل شرکت لوک اویل ضمن تائید مطالعه الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران اظهار کرد: با توجه به وسعت و حجم میدان‌های نفتی ملاحظاتی برای امضای این قراردادها وجود دارد.

همچنین علی کاردر در این دیدار با تاکید بر وارد شدن قراردادهای جدید نفتی به فاز اجرایی، گفت: از شرکت‌های بین‌المللی دعوت می‌کنیم تا در مناقصات نفتی آتی ایران که در قالب قراردادهای جدید نفتی برگزار خواهد شد شرکت کنند.

وی این مناقصات را فرصت مناسبی برای شرکت لوک اویل ارزیابی کرد و افزود: شرکت لوک اویل می‌تواند از این فرصت استفاده و برای توسعه میادین نفتی ایران اقدام کند.

کاردر این دیدار را در ادامه دو قرارداد محرمانه که چندی پیش با شرکت لوک اویل به امضا رسیده بود دانست و تصریح کرد: مذاکرات انجام شده بسیار مثبت بوده است.

هموار شدن الگوی قراردادهای جدید نفتی بر اساس قانون و تلاش ایران برای جذب سرمایه و دانش فنی،‌ همچنین قیمت پایین تولید نفت در ایران در روزهای نفت ارزان، فرصتی را ایجاد کرده است تا شرکت‌های خارجی بتوانند از این موقعیت برای کسب سود برد- برد بهره ببرند.

به نظر می‌رسد این بار نیز روس‌ها گوی سبقت را از سایر شرکای غربی خود ربوده و زودتر خود را به تهران رساندند. باید منتظر بود و دید که آیا سایر شرکت‌های نفتی نیز به دنبال لوک اویل میادین نفت و گاز ایران را برای فعالیت انتخاب می‌کنند.