مفتی بحرینی، رهبر بعدی داعش می‌شود

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، در حالی که داعش برای حفظ کنترل مواضعش در شمال آفریقا و سوریه در حال نبرد است، جنگ‌های این گروه در سرت، حلب و غرب عراق می‌تواند تاثیر شگرفی بر آینده این گروه داشته باشد.

مرگ ابومحمد العدنانی، دومین فرمانده ارشد داعش و سخنگوی این گروه، از دو سال پیش که داعش موفق شد سرزمین‌هایی به وسعت بریتانیا را در عراق و سوریه به کنترل خود در آورد، مهمترین مساله مربوط به سرنوشت آینده این گروه را پدید آورده است. به عبارت دیگر، پس از مرگ عدنانی، این سوال مطرح شده است که چه کسی جانشین ابوبکر البغدادی برای رهبری داعش خواهد بود؟

یکی از افرادی که بغدادی ممکن است وی را به عنوان جانشین خود برگزیند، ترکی بن علی، یک رهبر مذهبی به شدت تندرو است که در سال 1984 در بحرین به دنیا آمد. او از طایفه‌ای ثروتمند، اهل تسنن و مهم که روابط نزدیکی با حاکمان آل خلیفه در بحرین دارند، می‌آید.

بن علی، پیش از اخراج از امارات، در دانشگاه مطالعات عربی و اسلامی دوبی تحصیل کرده است. سپس برای تعلیم آموزش‌های اسلامی خود به بحرین و لبنان رفت. پس از آن در سال 2013، بحرین را ترک کرد، به لیبی رفت و به استخدام داعش در آمد. بن علی مدتی پس از آغاز حملات آمریکا به مواضع داعش در لیبی و بعد از مرگ ابومحمد العدنانی، لیبی را نیز ترک و به رقه، مرکز خلافت داعش رفت و به یکی از بزرگترین مفتیان این گروه تبدیل شد.

این رهبر مذهبی بحرینی، یکی از شاگردان سلمان العوده، از روحانیون سعودی و همچنین یکی از شاگردان برجسته ابومحمد المقدیسی بوده است. تحلیلگران، المقدیسی را رهبر معنوی ابومصعب الزرقاوی، سرکرده سابق القاعده عراق می‌دانند. همچنین بن علی، یکی از همکاران حجاج العجمی، رهبر سلفی کویت است که کمک‌های مالی زیادی به جریان‌های افراطی در سوریه کرده است. وی دوره‌ای نیز با عبدالعزیز الطریفی، روحانی سعودی که چند ماه پیش به دلیل انتقاد از اصلاحات مذهبی در عربستان بازداشت شد، همکاری داشته است.

گفته می‌شود که بن علی احتمالا رئیس مرکز تحقیقات و فتوای داعش است. این مرکز را مسئول صدور فتوایی در خصوص اعلام مشروعیت تجاوز به زنان ایزدی در عراق می‌دانند. این مرکز در آن ایام چنین دستور داده بود: «هرکسی باید به خاطر داشته باشد که برده‌داری خانواده‌های کافر و استفاده جنسی از زنان آن‌ها، یکی از اصول تثیبت شده شریعت است. هر کسی این دستور را انکار کند یا نادیده بگیرد، گویی دستورهای قرآن را نادیده گرفته و انکار کرده است.»

از آنجا که بن علی و خاندان او علاقه زیادی به پادشاهی بحرین دارند، این موضوع دردسرهای امنیتی خاصی نیز برای دولت بحرین به وجود آورده است. دولت بحرین به هسته‌های افراطی بحرینی اجازه می‌دهد تا به سوریه و عراق بروند و بجنگند.

البته در ماه ژانویه (دی 94) دولت بحرین، تابعیت بحرینی ترکی بن علی را به همراه 71 بحرینی دیگر که البته عمدتا شیعه بودند به اتهام «عضویت در گروه‌های تروریستی که در خارج می‌جنگند»، لغو کرد. علاوه بر بحرین، دولت‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس و مصر نیز در دستوری ورود وی به کشورشان را ممنوع اعلام کردند. همچنین در همان ماه، دولت بحرین، برادر بن علی، یعنی عبدالله مبارک بن علی را که به هنگام خروج از بحرین با گذرنامه تقلبی بازداشت شده بود، به اتهام تاسیس شعبه‌ای از داعش در بحرین مورد محاکمه قرار دارد.

با وجود این نوع از برخوردها، مقامات در منامه، مرکز بحرین، از برخورد شدیدتر با بن علی و خانواده‌اش خودداری می‌کنند. از آنجا که خاندان بن علی، یکی از طایفه‌های اهل تسنن کلیدی در بحرین به شمار می‌آید، خاندان آل خلیفه، بیم آن دارند که طایفه بن علی علیه آن‌ها دست به اقداماتی بزند.

اما باید توجه داشت که چنین برخوردی از سوی بحرین و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس که با افراط‌گرایان اسلام‌گرا برخورد دارند، می‌تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد. برخی از جوان‌ان این کشورها متاثر از تعالیم بغدادی، از طریق ترکیه به سوریه و عراق رفته‌اند و در آن جا می‌جنگند. این نقل و انتقال نشان‌دهنده برخورد خنثای این کشورها با این دسته از افراد است که می‌توانند به همگام بازگشت به کشورهایشان، اقدامات تروریستی انجام دهند. این حقیقت که عامل انتحاری بمب‌گذاری در مسجد شیعیان کویت یک فرد افراطی بحرینی بود که از طریق عربستان خود را به کویت رسانده بود، نشان می‌دهد که چه حفره‌های امنیتی‌ای در بحرین وجود دارد.

همین نگرانی‌های ناشی از بازگشت افراد افراطی به کشورهای خودشان و به ویژه بحرین باعث شد تا در دیدار ماه گذشته حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین با مقامات ترکیه، نه تنها حمایت بحرین از دولت اردوغان در وقایع کودتای 15 جولای (25 تیرماه) اعلام شود بلکه افزایش سطح همکاری‌ها به هدف جلوگیری از ورود افراط‌گرایان بحرینی به ترکیه برای حضور در سوریه و عراق مورد برسی قرار گیرد.

بن علی همچنین در شبکه‌های مجازی برای جلب جوانان عرب به داعش به شدت فعال است. گروهی از اعضای طایفه او نیز، وی را در این کار همراهی می‌کنند. یکی از افراد قابل توجه خاندان او، محمد عیسی بن علی، افسر سابق پلیس بحرین است که به‌تازگی به عنوان یکی از فرماندهان داعش معرفی شده است. کوتاه زمانی پس از آن که بحرین در سپتامبر 2014 (شهریور 93) به ائتلاف تحت رهبری آمریکا برای مبارزه با داعش پیوست، عیسی بن خلیفه به همراه تعدادی دیگر از افراد طایفه‌اش در کلیپی ظاهر شدند که از اعضای طایفه خود می‌خواستند که انتخابات پارلمانی در بحرین را تحریم کنند.

نباید فراموش کرد که نسل جدید افراط‌گرایان، همیشه نسل قدیم را به علت «کوتاهی» در انجام حملات تروریستی محکوم می‌کنند. آن‌ها از جمله رهبران القاعده و طالبان را به این دلیل که به مساجد حمله نمی‌کنند، مورد انتقاد قرار می‌دهند. به هر حال اگر، ترکی بن علی به عنوان جانشین ابوبکر البغدادی معرفی شود باید آن را به معنای انتقال رهبری داعش از نسل گذشته افراط‌جویان به نسل جدید تعبیر کرد.

کشورهای عربی خلیج فارس باید سیاست مماشات با افراط‌جویان را کنار گذاشته و به این موضوع اقرار کنند که بن علی که از خاندانی متنفذ اهل تسنن در بحرین می‌آید، می‌تواند بسیاری از اعضای طایفه خود و همچنین جوانان عرب را به خود جذب کند. این رهبر 32 ساله که در محرق بحرین متولد شده است، پیشتر چنین توانایی را از خود را ثابت کرده است.

ترجمه هانا اسمخانی