سرنوشت دردناک میراث دینی ایران در روسیه

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از ایرنا، از 20 سال پیش تلاش های گسترده ای برای تعیین تکلیف وضعیت حقوقی مسجد ایرانیان در شهر ولادی قفقاز پایتخت اوستیای شمالی در حال انجام است و در این میان حتی گروه های غیرایرانی نیز برای تملک آن تلاش می کنند.
جامعه مسلمانان منطقه اوستیای شمالی برای تملک و بازسازی مسجد تاریخی ایرانیان اقدام کرده تا پس از تعطیلی دوران کمونیستی و استفاده از آن به عنوان رصدخانه، جایگاه خود را بازیابد.
پایگاه خبری «آن قفقاز» در باره پیشینه ساخت این بنا نوشته است: بنا به تاکید اسناد تاریخی، شمار زیادی از بازرگانان و کارگران ساختمانی ایرانی در سال های قرن 19 میلادی به اوستیای شمالی مهاجرت کردند که با وجوه اهدایی و تلاش های آنان مسجد تاریخی ایرانیان ساخته شد.
بنا به این گزارش، پیش از ساخت مسجد تاریخی از سوی ایرانیان در شهر ولادی قفقاز تا سال های اوایل قرن بیستم (قبل از تشکیل شوروی) بیش از دو هزار ایرانی بویژه از شهر تبریز با انگیزه فعالیت های اقتصادی به منطقه اوستیای شمالی مهاجرت کردند که همراه هشت هزار آذربایجانی جامعه شیعیان را تشکیل می دادند.
آن فققاز در این باره نوشته است: هرچند در سال های فعالیت مسجد افزون بر شیعه ها اهل تسنن هم در این مکان نماز اقامه می کردند، اما نام همیشگی و ماندگار مسجد شیعیان یا ایرانیان شد.
پس از فروپاشی شوروی که دسامبر سال 1991 رخ داد، قانونی در روسیه تصویب شد تا ساختمان های دارای کاربری مذهبی به سازمان های دینی تحویل شود.
سال 1994 بک گالازوف رییس جمهوری وقت اوستیای شمالی دستور داد، ساختمان مسجد قبلی یا رصد خانه به جامعه مذهبی «آذری» تحویل شود که به دلایل نامشخصی اجرا نشد.
مرتضی گل ممدوف معاون جامعه فرهنگی آذربایجانی های ولادی قفقاز که خواهان تملک و در اختیار گرفتن مسجد شیعیان یا ایرانیان هستند، می گوید مشکل اصلی، اجرا نشدن قوانین است که سبب شده دستور قبلی بی اثر بماند.
این جامعه تا اواخر سال های دهه 90 میلادی با وعده بازسازی مسجد خواستار در اختیار گرفتن آن شده بود ولی اکنون اعلام کرده با توجه به هزینه زیاد بازسازی آن نمی توانیم اقدامی انجام دهیم.:
حاجی مراد گامتالف مفتی جمهوری اوستیای شمالی نیز در این باره گفته است که هر زمان برای تحویل مسجد به جامعه اسلامی (آذری ها) اقدام می شد، مخالفت هایی صورت می گرفت که سبب بروز وضعیت کنونی شده است.
اکنون با توجه به ارزش تاریخی و ایرانی-اسلامی این بنای دینی یادگار ایرانی ها در اوستیای شمالی و امکان تملک آن با نشان ایرانیان و همگرایی شیعی و سنی،به نظر می رسد لازم است یک برنامه ریزی با هدف حفظ و بازسازی آن انجام گیرد، پیش از آنکه هویت یادگار ارزشمند فرهنگی دینی اجداد ایرانیان کنونی در قفقاز تغییر کند.