پروفایل‌هایی که بوی خودکشی می‌دهند/ خودکشی در فضای مجازی، مرگ در دنیای واقعی

مهرو ماهر، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا: همچنین هفته گذشته بود که مشخص شد نوجوان 13 ساله‌ای سال گذشته با دیدن سریال «پنج کیلومتر تا بهشت» تحت تاثیر قرار گرفته و خود را حلقه آویز کرده بود. این موارد تنها نمونه‌هایی از خودکشی نوجوانان است که رسانه‌ای شده است، ضمن اینکه علاقمندی آنان به استفاده از تصاویر خشونت آمیز رگ زدن و حلقه آویز کردن در فضاهای مجازی و صفحه‌ شخصی آنها در این فضا به چشم می‌خورد.

متاسفانه وقتی نگاهی به صفحات نوجوانان و جوانان در شبکه‌های مجازی می‌اندازیم با تعداد بی‌شماری از آنان مواجه می‌شویم که از تصاویر رگ دست زدن، اسکلت و حلقه آویز برای تصویر پروفایل خود استفاده می‌کنند.

این درحالی است که به‌گفته دکتر احمد حاجبی، رئیس اداره سلامت روان، اختلالات روانی سومین بیماری شایع کشور است که بعد از حوادث و بیماری‌های قلبی در رتبه سوم قرار دارند و ۲۰ درصد جمعیت کشور دارای درجات مختلفی از اختلالات روانی هستند.

انتشار تصاویر خشونت‌آمیز بیانگر چیست؟

داوود نجفی توانا، روانشناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در این زمینه به خبرنگار آنا می‌گوید: انعکاس و انتخاب این رویدادها از سوی نوجوانان به عنوان تصویر پروفایلشان در فضای مجازی معمولاً نشان دهنده نوعی اختلال و عدم تعادل روحی و روانی است زیرا یک نوجوان متعادل و متعارف از این نوع تصاویر مملو از ناامیدی و خشونت استفاده نمی‌کند. این تصاویر نشان‌دهنده بی‌علاقگی به زندگی و ناامیدی است بنابراین علائمی مانند تصویر دار زدن، اسکلت، رگ زدن غیرطبیعی و نشانه اختلال در مراحل رشد روانی و شخصیتی افراد است.

این روانشناس ادامه می‌دهد: خلاء روحی و روانی نوجوانانی که تصاویر خشونت آمیز رگ زدن و خودکشی را منتشر می‌کنند به وضوح قابل احساس است و این تصاویر اوج نا امیدی و اعتراض آنان را نشان می‌دهند به همین دلیل شیوه‌ کمک به این نوجوانان نیز به نظر امر چندان آسانی نمی‌آید و نیاز به تغییر سیاست‌های مدیریتی در سطح کلان دارد.

در ادامه این بحث سعید خراط‌ها، جامعه شناس نیز خودکشی را رفتاری قابل سرایت در جامعه می‌داند و به خبرنگار آنا می‌گوید: خودکشی یک شخص، نزدیکان و اطرافیان آن فرد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد به طوری که آنان نیز شیوه خودکشی را یاد می‌گیرند.

وی ادامه می‌دهد: در جامعه امروز شرایط اجتماعی برای نوجوانان به نحوی وجود دارد که نوجوانان تحت فشار و کنترل خانواده‌ها و اولیا مدرسه هستند و از سویی دسترسی بالایی به اطلاعات و روابط اجتماعی دارند در نتیجه خیلی زود دچار شکست‌های عاطفی، شکست روحی و تحصیلی می شوند که این عوامل نوجوان را در معرض خودکشی قرار می دهد.

خراط‌ها خودکشی به دنبال شنیدن یک موسیقی و یا اشعار خواننده خاص را رد کرده و معتقد است: شنیدن یک موسیقی خاص، خواندن یک کتاب یا دیدن یک تصویر نمی‌تواند تاثیر زیادی بر خودکشی نوجوان داشته باشد و باید همه عوامل و شرایط زندگی آن نوجوان را مورد شناسایی و بررسی قرار گیرد زیرا این فرار از واقعیت است که بخواهیم علت خودکشی یک نوجوان را به این مسایل مرتبط کنیم.

طلب کمک و جلب توجه دلایل اصلی انتشار تصاویر خشونت آمیز

در ادامه نجفی توانا انتشار تصاویر خشونت‌‌آمیز از سوی نوجوانان را به نوعی استمداد و درخواست کمک از جامعه بزرگسالان می‌داند و می‌گوید: این مساله ناشی از ایجاد فاصله والدین و فرزندان در زندگی است برهمین اساس انتشار این تصاویر در صفحه مجازی نشان‌دهنده ضرورت طلب کمک از اطرافیان است.

خراط‌ها نیز به شیوه‌ خودکشی تلفنی زنان در گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: در گذشته برخی زنان برای جلب توجه نامزد یا اطرافیان خود از خودکشی تلفنی استفاده می‌کردند که این نوعی خودکشی نمایشی و تهدید به خودکشی است که در برخی مواقع فرد برای جلب توجه و در برخی مواقع برای تهدید و کمک از این روش استفاده می‌کرد،به این ترتیب که با تماس تلفنی اطلاع می‌داد که قصد خودکشی دارد.

وی با اشاره به تغییر شکل و شیوه‌های خودکشی در جامعه امروز می‌گوید: امروزه افراد در فضای مجازی و با انتشار تصاویر خشونت آمیز و دلخراش نارضایتی و اعتراض خود را از شرایط موجود اعلام می‌کنند که بسیاری از افراد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند.

نجفی توانا،استاد دانشگاه معتقد است: واکنش‌های انسان در هر سنی نشان از تمایلات درونی و سمت و سوی روحی و روانی وی دارد. قطعا انسان برای نشان دادن مسائل و مشکلات درونی به کنش‌های بیرونی روی می‌آورد. این امر می‌تواند شرایطی که امروز برای نوجوانان و جوانان در جامعه وجود دارد نتیجه قهری تحولات صنعتی و فناوری نوین است که دیگر تغییر مسیر و درگیری آن در اختیار ما نیست این اسب سرکش صنعت افسارش را از دست مخترعان خود نیز گرفته است در این عصر همه ما دچار سرگشتگی فرهنگی شده‌ایم که این موضوع نیز تنها مختص جامعه ایرانی نیست. در شرایط فعلی امکان مدیریت و کنترل خانواده‌ها بر فرزندان وجود ندارد لذا باید بپذیریم سنگی که در سراشیبی فرهنگی در حال غلتیدن است،مسیر قابل تعیین و کنترلی ندارد.

نجفی توانا در مورد چگونگی رفتار والدین با نوجوانان می‌گوید: مراجعه خانواده و نوجوان به مشاور و روانشناس برای کاهش اختلالات روانی و روحی بی‌تاثیر نیست اما باید توجه داشته باشیم که فاصله ایجاد شده بین والدین و فرزندان علت اصلی این اختلالات است که متاسفانه با مراجعه به روان‌شناس این آب ریخته به جوی باز نمی‌گردد.

به گزارش آنا، متاسفانه عواملی مانند بیکاری، ناکامی در رابطه و یا شکست در ازدواج و مشکلات اقتصادی شرایط ناامیدکننده‌ای را برای نوجوانان و جوانان ایجاد کرده است.برهمین اساس اگر والدین واقعا توان علمی تربیتی و فرهنگی و روانی نداشته باشند، نمی‌توانند به درستی نقاط ضعف و قوت فرزندان خود را شناسایی و آنان را مورد حمایت قرار دهند. بنابراین ما باید با پیشگیری،جوانان و نوجوانان را به گونه‌ای تربیت کنیم که آسیب‌پذیری آنان به حداقل برسد.