متأسفانه کشور را با رویکرد مسأله محور اداره می کنیم

به گزارش گروه فرهنگی آنا،چهاردهمین نشست تخصصی سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی با موضوع «نقد و بررسی سیاستگذاری فرهنگی در حوزه ی فضای مجازی» با حضور محمد صادق افراسیابی؛ دبیر کل همایش سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی، امیر عبدالرضا سپنچی؛ عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و خسرو سلجوقی؛ عضو هیئت عامل و معاون سازمان فناوری اطلاعات ایران در رادیو گفت و گو برگزار شد.

محمد صادق افراسیابی با اشاره به نظریه ی مک گوئیگان در حوزه ی سیاستگذاری فرهنگی گفت: مک گوئیگان معتقد است سه نوع گفتمان مسلط در حوزه ی سیاستگذاری فرهنگی وجود دارد که باید دید در ایران کدام سیاست حاکم است.

وی افزود: گفتمان های دولت، بازار و مدنی – ارتباطی سه گفتمان حوزه ی سیاستگذاری فرهنگی هستند و سوال اینجا است که آیا ما در ایران اساسا سیاستگذاری فرهنگی در فضای مجازی داریم یا صرفا به حل مسائل بسنده می کنیم؟

خسرو سلجوقی، در پاسخ به این پرسش گفت: به طور طبیعی دیدگاه کشور ما از گذشته تا کنون به صورت دولتی و مداخله گرانه است تا سیاستگذاری انجام شود. چنانچه عمده ی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت در گذشته و مصوبات شورای عالی فضای مجازی در حال حاضر بیانگر دولتی بودن عرصه ی سیاستگذاری فرهنگی در فضای مجازی است.

وی با اشاره به تشکیل شورای عالی فضای مجازی به عنوان مرجع سیاستگذاری فرهنگی در عرصه ی فضای مجازی خاطر نشان ساخت: این تنها شورایی است که روسای سه قوه در آن حضور دارند و می توانند قانون گذاری کنند اما متأسفانه عملکرد شورای عالی فضای مجازی به گونه ای نبود که رهبری انتظار داشتند و سیاست گذاری مغفول ماند و به نظرم به صورت جدی این بحث پیگیری نشد.

عضو هیئت عامل و معاون سازمان فناوری اطلاعات ایران افزود: هم اکنون سازمان فناوری اطلاعات ایران بر اساس سیاستهای موجود و حتی گاهی اوقات بدون داشتن بسته های سیاستی تلاش دارد با دو برابر کردن تولید محتوای بومی در فضای مجازی تا پایان امسال و آموزش سواد رسانه ای نقش خود را در عرصه ی فرهنگی فضای مجازی ایفا کند.

سلجوقی با بیان اینکه در کشور ما دو نوع رویکرد می تواند حاکم باشد که یکی رویکرد مسأله محور و دیگری راهبرد محور است، اذعان کرد: متأسفانه کشور را با رویکرد مسأله محور اداره می کنیم و رویکرد راهبرد محور اصلا حاکم نیست. رویکرد مسأله محور یعنی ابتدا با مشکلی رو به رو میشویم و بعد فکر می کنیم چه راهکاری باید ارائه دهیم و معمولا این رویکرد جزء نگر است و از روش توصیف فرصت ها و تهدیدها برای تحلیل مسئله استفاده میکند.

محمد صادق افراسیابی با بیان این موضوع که بررسی مصوبات مجمع تشخیص مصلحت و شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال 1377 تا سال 1390 بیانگر حاکمیت نگاه صرفا فنی است گفت: متاسفانه تا قبل از تشکیل شورای عالی فضای مجازی اساسا هیچ توجهی به امر سیاستگذاری فرهنگی در حوزه ی فضای مجازی نشده بود و من تنها چند مصوبه ی محدود از میان انبوه مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی انقلاب فرهنگی پیدا کردم که آن هم به یکی دو مورد خاص بسنده شده بود و بیانگر این است که هیچ بسته ی سیاستی فرهنگی برای حوزه ی فضای مجازی در کشور وجود ندارد و این موضوع خیلی خطرناک و ناراحت کننده است.

در ادامه امیرعبدالرضا سپنچی درباره سیاست فرهنگی گفت: این بحث از دهه 1980 در یونسکو پایه ریزی شد و کشورها به سمت پایه ریزی سیاست فرهنگی رفتند و این در سپهر اطلاع رسانی نیز مطرح شد اما زمانی که به فضای مجازی می رسیم باید در فضای مجازی نکات خاصی را مد نظر قرار دهیم که باز هم مباحث فرهنگی در آن دخیل است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به فعالیت هایی که در زمینه فضای مجازی انجام داده است، افزود: ما پژوهشی در سال 87 انجام دادیم و در 8 کشور فراصنعتی سیاست ها را در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بررسی کردیم. در سال 93 ما سیاست های اطلاعات و ارتباطات 5 کشور از جمله امارات متحده عربی، مصر، کوبا، چین و مالزی را بررسی کردیم.

وی یادآور شد: سیاست گذاری در تمام دنیا به صورت ترکیبی هم متمرکز و هم غیر متمرکز است اما ما سال هاست که از سیاست گذاری متمرکز استفاده می کنیم.

سپنجی درباره عملکرد ایران در سیاستگذاری فرهنگی فضای مجازی گفت: شاید یک سری سیاست های کلی وجود داشته باشد اما هنوز مدون نیست و به دستور العمل منتهی نشده است در حالیکه سایر کشورهای جهان برای فضای مجازی دستور العمل های خاصی دارند و تکلیف همه چیز روشن است.

وی افزود: ما در ایران حتی نمیتوانیم دو سند سیاستهای کلی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات و سیاستهای کاربرد تجارت الکترونیک را در یک منظومه ی خاص سیاستی جای دهیم و نوعی آشفتگی در زمینه ی سیاستگذاری فرهنگی در کشور وجود دارد که بسیار ناراحت کننده است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با انتقاد از وضعیت پژوهش در کشور گفت: در سایر کشورهای جهان یکی از سیاستهای فرهنگی در حوزه ی فضای مجازی آموزش سواد رسانه ای است اما متاسفانه در ایران برای نحوه ی آموزش سواد رسانه ای پژوهش خاصی انجام نمی شود و می بینیم که اقدامات اجرایی در حوزه ی سواد رسانه ای بدون پشتوانه ی پژوهشی طراحی می شود که ممکن است در دراز مدت اثرات نامطلوبی به جای گذارد.

محمد صادق افراسیابی در این خصوص گفت: هر چند دیر و با تاخیر اما همایش ملی سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی با مشارکت دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و مراکز رسانه ای از جمله رادیو گفت و گو و مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال به دنبال ایجاد پشتوانه ی پژوهشی برای اقدامات اجرایی دستگاه های مرتبط با سواد رسانه ای و سیاستگذاری فرهنگی در فضای مجازی است و علاقه مندان می توانند برای حضور در این همایش به نشانی اینترنتی saramad.ir مراجعه کنند.