دو نسخه نفیس از آثار سهروردی برای نخستین بار به نمایش عمومی درآمد

به گزارش گروه فرهنگی آنا به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، شرح فارسی رساله «هیاکل النور» با عنوان «نهایة الظهور» از آثار یحیی بن حبش سهروردی معروف به شیخ اشراق ( ۵۴۹-۵۸۷ ق.) برای اولین بار در موزه کتاب و میراث مستند، در معرض دید عموم قرار گرفت.

یکی از این نسخ، نسخه خطی نهایة الظهور، شرح فارسی رساله هیاکل النور است که با مقدمه و شرح هیکل‌های اول تا سوم توسط میرزا قاسم علی اخگر حیدرآبادی (متوفای بعد از ۱۳۶۵ قمری) در سال ۱۳۶۵ قمری فراهم آمده است.

شیوه کار شارح در این متن، نقل عین عبارت‌های عربی هیاکل النور، ترجمه آنها به زبان فارسی و افزودن توضیحاتی بر آن است. از ویژگی‌های این شرح تفصیل و بیان نکات دقیق عرفانی با توجه به فلسفه اشراق است.

هیاکل النور از آثار سهروردی به زبان عربی و یک دوره مختصر فلسفه اسلامی بر اساس مکتب اشراق است که شامل هفت هیکل (جسم) است و درباره وجود، ماهیت، نفس و تجرد، بحث می‌کند. این اثر چندین بار به زبان عربی شرح شده است اما ظاهراً تنها شرح فارسی آن، نهایة الظهور است که علامه حکیم میرزا قاسم علی حیدرآبادی متخلص به «اخگر»، شاعر، عارف و حکیم اشراقی شیعی مذهب حیدرآباد دکن در قرن چهاردهم آن را به رشته تحریر درآورده است.

این شرحِ منحصر به فرد در منابع موجود معرفی نشده است و تنها نسخه باقیمانده از آن به خط مؤلف به شماره ۱۳۵۶۰ در کتابخانه ملی موجود است. این اثر به خط نستعلیق و دارای ۲۹۲ برگ با قطع ۱۷ در ۲۶ سانتیمتر است. کاغذ آن فرنگی نخودی و جلد مقوایی با روکش کاغذی است که عطف و گوشه‌های آن تیماج قهوه‌ای روشن است. نسخه خطی مذکور، اساس تصحیح محمد کریمی زنجانی اصل قرار گرفته که زیر نظر مهدی محقق انجام شده و انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال ۱۳۸۵ آن را چاپ کرده است.

بر اساس همین گزارش، موزه کتاب و میراث مستند سازمان اسناد و کتابخانه ملی، با هدف معرفی هر چه بهتر این سازمان و معرفی منابع موجود در مخازن این سازمان، بهمن ماه سال گذشته با حضور معاون اول رئیس‌جمهور در کتابخانه ملی ایران گشایش یافت. این موزه سعی می‌کند در مناسبت‌های مختلف، آثار مرتبط با آن مناسبت را از منابع موجود شناسایی و در معرض نمایش قرار دهد.

رئیس اداره موزه و یادمان‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: از میان مناسبت‌ها و تقویم فرهنگی سال، مناسبت‌هایی را با منابع موجود شناسایی کرده و تصمیم داریم آثاری را از منابع موجود به نمایش بگذاریم.

امامی بیان کرد:‌ نمایشگاه حاضر به مناسبت بزرگداشت سهروردی با توجه به شناسایی منابع موجود در مخزن مخطوطات، از طرف اداره کل نسخ خطی و با توجه به درخواست موزه کتاب و میراث مستند، برای اولین بار به مدت یک هفته در موزه نمایش داده می‌شود.