تعامل و همکاری مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان با مرکز تحقیقات اسلامی مجلس

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا به نقل از خانه ملت، آیت‌الله شب‌زنده‌دار رئیس مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان و آیت‌‌الله احمد مبلغی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در جریان این بازدید در نشست مشترکی بر تعامل و همکاری دو مرکز تأکید کردند.

نحوه تعامل و همکاری مجمع مشورتی شورای نگهبان و مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در این جلسه به صورت تخصصی مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در این نشست با بیان اینکه قانون فاقد «منطق حقوقی»، فاقد کارکرد مثبت است، گفت: اگر «مجموعه مواد قانون یک موضوع» متضمن ناهماهنگی فیما بین خود از حیث منطق حقوقی باشد به این معنی که بخشی از آن برگرفته از یک نظام حقوقی، و بخش دیگر آن مأخوذ از نظام حقوقی دیگر باشد، این قانون به دلیل ناهماهنگی ساختاری، فاقد کارکرد مثبت است.

وی در نشست مشترک با آیت‌الله مهدی شب‌زنده‌دار عضو فقهای شورای نگهبان و رئیس مجمع مشورتی فقه این شورا خاطرنشان کرد: بر همین اساس، اگر در ارتباط با یک قانون، دو سه ماده آن را با شرع تراز کنیم، در حالی که مواد دیگر آن از منطق حقوقی دیگری برخاسته شده باشد، این قانون نیز مغایر شرع است.

عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: البته نه به آن معنی که موادی از آن قانون، با قاعده‌ای فقهی یا حکمی شرعی مغایرت دارد بلکه به این معنی که این مجموعه مواد قانونی را از حیث وحدت حقوقی نه می‌توان به اسلام نسبت داد و نه به نظام حقوقی دیگر.

آیت‌الله مبلغی گفت: این دقیقا شبیه آنچه در قانون ورشکستگی رخ داد، است که در آن چند مورد مغایر با شرع اصلاح شد، ولی روح حاکم بر کل آن با هم هماهنگی حقوقی نداشت.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به فلسفه وجودی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: چندین فعالیت علمی، فلسفه وجودی تأسیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس را تشکیل می‌دهند که این فعالیت‌ها عبارت از «انجام مطالعات فقهی عمیق جهت انطباق قوانین با شرع در مرحله قبل از تصویب در مجلس و رفتن به شورای محترم نگبهان»، «ارائه مشورت فقهی به مجلس شورای اسلامی»، «به حداقل رساندن روند فاصله فکری، نگاهی و دیدگاهی قوانین مجلس با فقه و شرع» و «نظریه‌پردازی فقهی -حقوقی، و تدوین قوانین بر اساس آن تا متضمن نظام حقوقی نسبت به موضوعات» باشد.

آیت‌الله مبلغی افزود: یکی دیگر از کارکردهای مرکز تحقیقات اسلامی مجلس این است که تحلیلی دقیق را نسبت به ملاحظات شورای محترم نگهبان نسبت به قوانین به انجام آورد و آن را به مجلس ارائه نماید تا تعامل مجلس و شورای نگهبان رفت و برگشتی معنادار تر و وضعیتی سازنده تر به خود بگیرد.

وی همچنین گفت: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با وجود کمبود امکانات بخشی از زمان خود را صرف تأمین قوانین، بخشی را به نظریه پردازی و بخش دیگری را نیز برای بررسی موارد فوری و ضربتی اختصاص داده است.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار: در ارتباط با قوانین احکام الهی را مبنا قرار دهیم

عضو شورای نگهبان قانون اساسی نیز در این نشست گفت: مرکز تحقیقات اسلامی مبادی خوبی را برای تطبیق قوانین با فقه و شریعت اسلامی برعهده دارد و اگر تعاملی بین این مرکز با مجمع مشورتی شورای نگهبان صورت گیرد، بسیار مفید است.

شب‌زنده‌دار در بازدید از مرکز تحقیقات اسلامی مجلس ادامه داد: شورای نگهبان در زمینه قوانین مصوب در مجلس، فیلتر نهایی است که این قوانین با شرع و فقه مخالفت و یا مغایریتی نداشته باشد ولی باید این قوانین به صورت ریشه‌ای بررسی شود.

وی گفت: اسلام با ارائه معیارها، طراحی نهایی را بر عهده خود ما گذاشته است و ما براساس آن باید طراحی کنیم.

شب‌زنده‌دار به عنوان نمونه تأکید کرد: بیع باید کجا اعمال شود آیا باید نفت بفروشیم و یا چه کنیم ما احکام بیع را در فقه مطالعه و بیان می‌کنیم ولی از نظر تلفیقی که این بیع کجا باید انجام شود، کجا مضاربه باید باشد و کجا مدل دیگری، باید صاحب نظران مختلفی بنشینند و احوال، خصوصیات و شرایط هر زمانی را محاسبه و برای هر زمانی یک قانون و برنامه خاصی طراحی کنند.

وی ادامه داد: در برخی حوزه‌ها باید مدل‌های بشری و تجربیات متراکم حقوقی که بر بشر گذشته را مد نظر قرار دهیم سپس احکام الهی را ببینیم و مبنی قرار دهیم.

عضو شورای نگهبان گفت: ما در اسلام رهنمودهای پزشکی داریم ولی معنای آن این نیست که حوزه بیاید و متکفل امر پزشکی عالم شود، آن رهنمودهای اسلام را می‌تواند در اختیار بگذارد از این جهت این مرکز اهمیت بسیار فراوانی دارد.

وی خاطرنشان کرد: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس علاوه بر کارهای فوری، باید به سمت طراحی یک نظام الگوی قوانین برود و الان هم لازم نیست به مجلس بیاید آن نظام کارآمدی که براساس رهنمودهای اسلام و فهم بشری طراحی می شود نیاز به مطالعات زیاد در زمینه‌های مختلف است و ممکن است چندین سال طول بکشد.

آیت‌الله شب‌ زنده‌دار ادامه داد: در این زمینه نیروهایی باید آموزش داده شوند و هر وقت ما جلوی این خسارت‌ها را بگیریم مهم است.