تردید پشت تردید/ سوال‌هایی که روایت اردوغان از کودتای ترکیه پاسخ آنها را نمی‌دهد
پس از کودتای نافرجام در ترکیه، سوالات متعددی در مورد ابعاد مختلف آن به وجود آمده که تاکنون بی پاسخ مانده است. نبود جواب‌های قانع‌کننده موجب شده است برخی این کودتا را طرح‌ریزی شده از سوی خود دولت معرفی کنند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا به نقل از المانیتور، با توجه به اقداماتی که رجب طیب اردوغان طی چند سال گذشته علیه ارتش و نظامیان ترکیه انجام داده بود، کارشناسان انتظار داشتند حداقل تا دو سال دیگر کودتایی در این کشور شکل بگیرد. اما کودتای ناکام روز جمعه بسیار زودتر از انتظارات اتفاق افتاد. البته این کشور با کودتا چندان بیگانه نیست. اما این کودتا برخلاف چهار کودتای قبلی، بسیار ناشیانه اجرا شد. پس از این کودتا، همه این سوالات را می‌پرسیدند: چه کسی پشت آن قرار داشت؟ هدف آنها چه بود؟ و ده‌ها سوال دیگر.
در هیچ یک از کودتاهای تاریخ ترکیه، ساختمات پارلمان با بالگردهای نظامی و جت‌های جنگنده بمباران نشد. چرا کودتای اخیر با بستن تنها یک طرف پل بوفسوروس استانبول آغاز شد؟ چرا مسیر قسمت آسیایی به اروپایی این پل بسته شد در حالی‌که مسیر بالعکس باز بود. چرا عاملان این کودتا با علم به این موضوع که اردوغان نه در استانبول است و نه در آنکارا و در تعطیلات خود در شهر ساحلی مارماریس به سر می‌برد، او را دستگیر نکردند؟ آنها به او اجازه دادند که از مارماریس به فرودگاه دالامان برود و از آنجا خود را به استانبول برساند.
چرا آنها کانال‌های تلویزیونی اصلی را تصرف نکردند و در مقابل وقت خود را صرف اشغال کانال‌های کم‌بیننده‌ای همچون تی‌آر‌تی کرده و از این طریق، به طرف مقابل اجازه دادند با استفاده از رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های مهمتر، به مقابله به آنها بپردازند؟ بینالی ییلدیریم، نخست‌وزیر ترکیه ابتدا در شبکه ان‌تی‌وی ظاهر شد و اعلام کرد که این کودتا نیست و شورشی از سوی گروهی از نظامیان است. سپس اردوغان از طریق رسانه‌های اجتماعی، از طرفداران خود خواست به خیابان‌ها بیایند.
در هیچ یک از کودتاهای در تاریخ ترکیه، ساختمات پارلمان با بالگردهای نظامی و جت‌های جنگنده بمباران نشد. چرا کودتای اخیر با بستن تنها یک طرف پل بوفسوروس استانبول آغاز شد؟ چرا مسیر قسمت آسیایی به اروپایی این پل بسته شد در حالی‌که مسیر بالعکس باز بود؟
این کودتا پس از چند ساعت به شکست انجامید و در نتیجه آن 265 کشته، حدود 1450 مجروح و حداقل سه هزار نظامی دستگیر شدند. این تلاش ناکام، چنین سوالاتی را به وجود آورد که چه کسی آن را طراحی کرده بود و چرا تا این اندازه مبتدیانه انجام شد؟
اردوغان و ییلدیریم به سرعت انگشت اتهام را به سمت فتح‌الله گولن نشانه رفتند که از 18 سال پیش در پنسیلوانیا آمریکا ساکن شده است. آنها همچنین از مقامات واشنگتن خواستند که گولن را به ترکیه استرداد کنند. در این میان گفته می‌شود جان کری از اردوغان خواسته که هر چه سریعتر مدارک خود علیه گولن را ارائه کند. این در واقع اقدامی چالشی است. چندان قانع‌کننده نیست که اعضای کلیدی ارتش ترکیه (دومین عضو ناتو از لحاظ تعداد پس از آمریکا) تحت کنترل یک گروه اسلامی باشند.
در میان سه هزار نظامی دستگیرشده، بیش از 40 ژنرال ارشد دیده می‌شود. یکی از آنها ژنرالی چهار ستاره است که مسئولیت ارتش دوم ترکیه در سوریه و عراق را بر عهده دارد. به سختی می‌توان باور کرد ده‌ها سرهنگ و نیروی نظامی که علیه شورشیان کرد می‌جنگند، از طرفداران گولن باشند. یک ژنرال چهار ستاره دیگر (فرمانده ارتش سوم) نیز در میان دستگیرشدگان است. فرمانده ارتش اول که مسئولیت دفاع از استانبول را دارد و در شب کودتا از دولت حمایت کرد، به اردوغان برای ورود به استانبول اطمینان داد. در واقع او نقشی کلیدی در شکست این کودتا بازی کرد.
چرا عاملان این کودتا با علم به اینکه اردوغان نه در استانبول است و نه در آنکارا و در تعطیلات خود در شهر ساحلی مارماریس به‌سر می‌برد، او را دستگیر نکردند؟ آنها به او اجازه دادند که از مارماریس به فرودگاه دالامان برود و از آنجا خود را به استانبول برساند.
24 ساعت از این کودتای نافرجام نگذشته بود که 140 قاضی از دو نهاد قضایی مهم این کشور (دادگاه استیناف و شورای دولتی) دستگیر شدند. در ادامه تصفیه شتاب‌زده دستگاه قضایی، 2400 قاضی دیگر نیز بازداشت شدند. یک عضو از دادگاه قانون اساسی (عالی‌ترین نهاد قضایی) نیز به اتهام همکاری با کودتاچیان دستگیر شد. سرعت و دامنه این دستگیری‌ها بسیار قابل تامل بود. به همین دلیل این تصور به وجود آمد که اردوغان و دولت آماده کودتا بودند و اطلاعات فراوانی در مورد افراد مرتبط با آن نیز در اختیار داشتند. با توجه به سه هزار نیروی نظامی دستگیرشده که تعدادی از آنها ژنرال‌های یک واحد عملیاتی ناتو بودند، کاملا عجیب به نظر می‌رسد که هیچ کدام از نهادهای امنیتی از شورای اطلاعات ملی گرفته تا فرماندهی نیروهای ویژه، سر سوزنی از طرح‌ریزی چنین کودتایی خبر نداشتند.
وجود چنین سوالات بی پاسخی موجب شده است، توطئه‌های توهمی شکل بگیرد. یکی از توطئه‌های مهم مطرح‌شده این است: «راه انجام یک کودتا بسیار مشخص است. ابتدا رهبر مخالفان دستگیرشده، سپس رسانه‌ها اشغال می‌شود و رهبر دستگیرشده به طرز تحقیرآمیزی در رسانه‌ها نشان داده می‌شود. در عوض، این افراد کودتا را در زمانی انجام دادند که اردوغان در تعطیلات بود و حتی تلاشی برای دستگیری او انجام ندادند. تا زمانی‌که کودتا شروع شد، او به یک مکان مخفی رفت. سپس همه چیز به سرعت اتفاق افتاد. کودتاچیان از مردم خواستند به خانه‌های خود بروند، در حالی که اردوغان از مردم خواست به خیابان بیایند. بنابراین طرفداران کودتا در خانه بودند و حامیان اردوغان در خیابان‌ها. از سوی دیگر، کودتاچیان در کمال تعجب به سمت مردم شلیک کردند. این مساله باعث شد حتی حامیان کودتا به مخالفان آن تبدیل شوند. تمام این اتفاقات باعث شد اردوغان در عرض چند ساعت به قهرمان مردم تبدیل شود. همه این موارد در کنار هم باعث می‌شود این‌گونه به نظر آید که خود اردوغان چنین کودتایی را طراحی کرده باشد.»
به هر حال تا زمانی‌که این سوالات جواب‌های قانع‌کننده نداشته باشد و گرد و غبار این اتفاقات فرو ننشیند، شکل‌گیری چنین توطئه‌های توهمی هیچ جای تعجبی ندارد.
انتهای پیام/
در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
