مستند «کوچه دوست» و نوجوانان هوشمندی که راوی جنگ ۱۲روزه شدند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، مستند «کوچه دوست» به کارگردانی حمیدرضا حیدری، تهیه کنندگی محمدرضا تجلی و نویسندگی زهرا رفیعی سراغ ثبت زندگی نوجوانان و خانوادههای یک کوچه آسیب دیده در ایام جنگ ۱۲روزه رفته است. این فیلم محصول سازمان هنری رسانهای اوج است که در بخش ایران جشنواره بینالمللی فیلم مستند «سینماحقیقت» به نمایش در آمده است.
زهرا رفیعی نویسنده این اثر در گفتگو با خبرنگار آنا با اشاره به انگیزه خود برای حضور در پروژه گفت: «جنگ ۱۲ روزه برای همه ما تجربهای بزرگ و ویژه بود و من همیشه دوست داشتم کاری در این رابطه انجام دهم. یادم میآید یک شب، وقتی هنوز جنگ تمام نشده بود، به همان کوچهای رفتم که قصه فیلم در آن میگذرد تا از نزدیک وضعیت خرابیها را ببینم. این کوچه به محل زندگی من خیلی نزدیک است و بازدید آن شب تاثیر عجیبی روی من گذاشت. بعد از آنکه دعوت به همکاری شدم و فهمیدم قرار است با آدمها و خانوادههایی که جنگ را از نزدیک تجربه کردهاند کار کنیم، آن را به فال نیک گرفتم و به پروژه ملحق شدم.»
این نویسنده ادامه داد: «من از طریق مشاور پروژه، محمدصادق اسماعیلی به گروه معرفی شدم. حمیدرضا حیدری پژوهشهای اولیه را انجام داده و با خانوادهها آشنا بود. با همکاری آنها و با تمرکز روی نوجوانان به عنوان شخصیتهای اصلی، ساختار فیلم به صورت اپیزودیک شکل گرفت و نقطه اتصال اپیزودها، روایت نوجوانان بود.»
او در توضیح نقش خود در چگونگی روایت مستند بیان کرد: «حمیدرضا حیدری، کارگردان پروژه، میخواست فیلمی بسازند که تمرکز اصلیاش بر اهالی کوچه باشد. کوچهای که در حملات ۱۲ روزه آسیب دیده بود. ما پیشنهاد دادیم توجه ویژهای به بچههای هر خانواده داشته باشیم؛ چون در پژوهشها مشخص شد نوجوانان مواجهههای ویژهای با این بحران داشتند. در نهایت با همفکری تیم، تصمیم گرفتیم نوجوانان به عنوان راویان مرکزی هر خانواده حضور داشته باشند. نکته قابل توجه این بود که با وجود تفاوتهای فرهنگی و خانوادگی، این بچهها با همدلی و اشتراک نظر در برخورد با تجربه نزدیک جنگ، همراهی و همکاری کردند و روایت با کمک آنها شکل گرفت.»
رفیعی در ادامه اظهار داشت: «موضوع کار کردن با نابازیگران خیلی پیچیده است و بسته به هر سوژه متفاوتتر هم میشود. مهم است که سوژهها با دوربین احساس راحتی کنند و نسبت منطقی میان موضوعی که ثبت میشود و ذهنیتی که از اثر به سوژه منتقل میکند وجود داشته باشد. همه اینها اعتماد میان گروه و سوژه را میسازد. نقش فیلمبردار، غلامرضا آزادی، در ایجاد این حس راحتی و دیگر عوامل تولید پشت صحنه بسیار مهم بود و به کمکمان آمد.»
او در توضیح بیشتر درباره شیوه روایت مستند «کوچه دوست» گفت: «از آنجایی که روایت کاملا بر اساس موقعیت واقعی خانوادهها بود ما تنها به نحوه ثبت بهتر این تجربهها و یافتن وجوه اشتراک میان سوژهها تمرکز داشتیم. چون روایت ما عمدتا در زمان حال جریان داشت و سوژهها از گذشته خود هم صحبت میکردند، جزئیات گذشته باعث تغییر مسیر اصلی ما نشد. منابع اصلی شکل دهنده روایت، تعاملات و آگاهی قبلی کارگردان با اهالی کوچه و ملاقاتهایی بود که همراه مشاور کارگردان با خانوادهها داشتیم؛ در واقع خود خانوادهها مهمترین مرجع ما بودند.»
رفیعی در پاسخ به این که چطور پیام مستند را منتقل کردید که گلدرشت نباشد، گفت: «بعد از جنگ، در فضای رسانهای گزارههای مختلفی میشنیدیم و حتی گروههایی بودند که از ادامه جنگ استقبال میکردند. اما تجربه من در ارتباط با حداقل بیست خانواده که جنگ، خرابی، ترس و آوارگی را از نزدیک تجربه کرده بودند نشان داد نسل جوان، فارغ از تفاوتهای فرهنگی و عقیدتی، درک عمیقی نسبت به بحران دارد و میتواند برای حفظ منافع انسانی خود و شهروندان دیگر قدم بردارد. به واقع فکر میکنم نسل جدید آنقدر هوشمند است که نیازی به انتقال مستقیم پیام ندارد و ما تلاش کردیم بخشی از مواضع آنها را در فیلم بازتاب دهیم.»
وی با بیان اینکه تجربه حضور در مستند «کوچه دوست» برای او ثبت روایتهای یک نسل بوده است، عنوان کرد: «پیش از آنکه زندگی روزمره روایت خانوادههای کوچهای آسیب دیده از جنگ را محو کند، این مستند تلاش کرد روزها و تجربههای آنها را برای همیشه ماندگار سازد.»
لازم به یادآوری است نوزدهمین جشنواره بینالمللی سینما حقیقت از نوزدهم تا بیست و پنجم آذر ۱۴۰۴ در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است.
انتهای پیام/
