دیپلماسی آب در سایه دستهای پنهان؛ هیرمند و چالش حقابه ایران
«حامد یزدیان» دبیر کمیسیون انرژی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری آنا، در پاسخ به این سوال که چه میزان از سهم ایران از رودخانه هیرمند ارسال میشود، تصریح کرد: حقی که ایران از هیرمند به دست میآورد، خیلی کم است. اتفاقا در این زمینه تفاهمنامهها و قطعنامههای قدیمی هم وجود دارد، اما متاسفانه بر خلاف ما که در زمینه آب خیلی منسجم و با برنامهریزی عمل نمیکنیم، افغانستانیها طی چند دهه گذشته خیلی با برنامهریزی پیش رفتهاند.
بیبرنامهگی ایران و کنترل طالبان بر خروجی سدها
وی افزود: به نظر میرسد پشت پرده بحثهای آب در افغانستان، بیشتر از همه آمریکا قرار دارد. یعنی کابل هم خیلی در بحثهای مختلف تصمیمگیر نیست، از جمله در زمینه حقابه هیرمند و اتفاقاتی که در این زمینه افتاد و سدهایی که در افغانستان ساخته شده است، منجر شد به این قضیه (کاهش سهمالحق دریافتی ایران از آب هیرمند).
به گفته دبیر کمیسیون انرژی، ما یک حقابه طبیعی از رودخانه هیرمند داشتیم که چه در سالهای ترآبی و چه در سالهای خشکسالی این حقابه پرداخت میشد. با احداث سدها سرریز آنها را البته در بعضی مواقع برای ایران ارسال میکنند اما در حالت کلی، سعی میکنند یا آن را ذخیره و یا به مسیرهای دیگر منحرف کنند تا به سمت ایران نیاید.
لزوم بازنگری در بحث دیپلماسی آب؛ وظیفه اصلی با وزارت خارجه است
یزدیان به بحث دیپلماسی و لزوم تلاش وزارت خارجه در این زمینه هم اشاره کرد و ادامه داد: رایزنیهایی هم در این زمینه صورت گرفته، اما در اکثر سالها به نتیجه نرسیده است؛ از جمله امسال که حقابه خیلی کمی را توانستیم از هیرمند دریافت کنیم.
این نماینده مجلس تأکید کرد: به نظر من در بحث دیپلماسی آب، باید یک بازنگری کلی انجام بدهیم. ما از دشمنیهای دشمنان خود نمیتوانیم کم کنیم، اما شاید به جای اینکه صرفا برویم دنبال مطالبه حقابه، لازم است روشهای دیگری را نیز در کنار آن در مذاکرات آبی دنبال کنیم؛ مثل تاکید بر ارزشهای مشترک یا هم افزاییها و ارزش افزایی برای طرف مقابل تا انگیزه دریافت و تقسیم آب را در آبهای مرزی خود بیشتر کنیم.
یزدیان با اشاره به اینکه باید روش دیپلماسیمان را تغییر دهیم، بیان کرد: مجلس شورای اسلامی هم در قانون برنامه هفتم با توجه به عملکرد در چند دهه گذشته که دیپلماسی آب بیشتر در وزرات نیرو متمرکز بود، در این دوره وظیفه اصلی را به وزارت خارجه سپرده است، اما متاسفانه در این زمینه وزارت خارجه در یک سال و نیم گذشته منسجم عمل نکرده و همت لازم را نداشته است.
وی تاکید کرد: در همه زمینههایی که با همسایگانمان مذاکره میکنیم، مذاکرات آب باید جزو محورهای اصلی باشد یعنی در مذاکرات سیاسیمان هم نظری به بحث آب داشته باشیم. این رویکرد هنوز در وزارت خارجهمان حاصل نشده است.
منافع طالبان در همراهی با دستهای پشت پرده
دبیر کمیسیون انرژی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس تأکید کرد: تصور من این است که پشت پرده برنامه ریزیهای آب در افغانستان غربیها قرار دارند. یعنی مسیر توسعه که تعریف میشود و بحث حکمرانی آب به دست طالبان صورت نمیگیرد.
وی در پاسخ به این پرسش که طالبان نیز موافق این برنامه غربی هاست یا تحت فشار آمریکا به این شکل عمل میکنند، گفت: چه بسا موافق هم باشند یعنی مسیر توسعه را غربیها برایشان تعریف کردهاند و بنای طالبان نیز این است که در کشورشان استفاده حداکثری از آب داشته باشند. البته اهداف سیاسی غربیها نیز که باعث فشار بر ایران بشود، مزید بر علت است.
انتهای پیام/
