تهدیدات القاعده ادامه دارد؛ چالش جدید حفاظت از گنجینه تیمبوکتو

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا به نقل از نیوز دی، سیزده سال پیش، زمانی که افراطی‌های وابسته به القاعده به این شهر صحرایی حمله کردند عبدولآیه سیسه جان خود را به خطر انداخت تا ده‌ها هزار نسخه خطی آسیب‌پذیر را از تیمبوکتوی مالی خارج کند، او شبانه جعبه‌های حاوی این نسخ را از موسسه احمد بابا بار کرد و با قاطر به سمت رودخانه می‌برد، جایی که با قایق‌های چوبی و سپس اتوبوس‌ها آنها را به پایتخت مالی، باماکو منتقل کردند. این سفر ۱۲۰۰ کیلومتری یک ماه طول کشید و کارکنان موسسه می‌دانستند که جانشان در خطر است.

پس از درخواست رهبران محلی و جامعه مدنی در ماه اوت، این ۲۸ هزار نسخه خطی دوباره به تیمبوکتو بازگشتند، که هم افتخار به حفظ میراث فرهنگی شهر و هم نگرانی از رطوبت باماکو را منعکس می‌کند. دولت مالی این عملیات را یک پیروزی معرفی کرد. اما تهدید القاعده همچنان پابرجاست. این گروه در ژوئن گذشته به تیمبوکتو حمله کرد و گروه وابسته به جبهه حمایت از اسلام و مسلمانان (JNIM) نیز مانع از ورود سوخت به مالی شده است. 

این نسخه‌ها درخصوص روایت‌هایی از تعاملات امپراتوری‌ها و قبایل غرب آفریقا هستند و تاریخ‌های قرون گذشته را در خود دارند. بسیاری از این متون، نشان می‌دهند که تاریخ آفریقا تنها شفاهی نبوده است، بلکه شامل اسناد ارزشمندی است که به مسائل مختلفی از جمله تاریخ‌نگاری و حقوق زنان اشاره دارند.

حملات القاعده در ۲۰۱۲ باعث تخریب بیش از ۴۰۰۰ نسخه خطی شد، قدمت برخی از آنها به قرن سیزدهم باز می‌گشت. این واقعه نقطه عطفی برای حفاظت از این نسخه‌ها بود. اکنون بیشتر نسخه‌ها دیجیتالی شده و نسخه‌های پشتیبان در سرور‌های خارجی ذخیره شده‌اند.

با این حال، چالش‌ها هنوز باقی است. نسخه‌ها همچنان در کتابخانه‌های قدیمی گلی نگهداری می‌شوند و در آینده قرار است دوربین‌های مدار بسته نصب شود تا حفاظت بیشتری از آنها صورت گیرد.