تلفات برق تهران به ۵.۶ درصد رسید؛ نوسازی هزار کیلومتر شبکه تا سال آینده

به گزارش خبرگزاری آنا؛ در سال‌های اخیر، مسئله تلفات برق در شبکه انتقال و توزیع به یکی از چالش‌های اصلی صنعت برق کشور تبدیل شده است. بر اساس آمار‌های رسمی وزارت نیرو، میانگین تلفات برق در شبکه سراسری ایران حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد برآورد می‌شود؛ رقمی که به‌طور میانگین دو برابر متوسط جهانی است. این میزان تلفات به معنای اتلاف چندین میلیارد کیلووات ساعت انرژی در سال و تحمیل هزینه‌های سنگین اقتصادی به صنعت برق و مصرف‌کنندگان است.

کارشناسان حوزه انرژی معتقدند که بخش عمده این تلفات ناشی از فرسودگی تجهیزات شبکه، نبود سامانه‌های کنترل هوشمند، و ضعف در مدیریت مصرف و توزیع است. بسیاری از خطوط انتقال و پست‌های توزیع کشور قدمتی بیش از چند دهه دارند و با افزایش بار شبکه و رشد مصرف، توانایی لازم برای پاسخگویی به نیاز‌های فعلی را ندارند.

از سوی دیگر، تغییرات اقلیمی و رشد استفاده از تجهیزات برقی در منازل و صنایع، فشار مضاعفی بر شبکه وارد کرده است. در چنین شرایطی، نوسازی شبکه برق و حرکت به سمت هوشمندسازی زیرساخت‌ها به‌عنوان راهکاری راهبردی برای کاهش تلفات، افزایش بهره‌وری و ارتقای پایداری شبکه مطرح است.

شبکه‌های برق هوشمند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ارتباطی، حسگر‌های هوشمند، سیستم‌های اندازه‌گیری لحظه‌ای و نرم‌افزار‌های تحلیل داده، این امکان را فراهم می‌کنند تا مصرف و تولید انرژی به‌صورت لحظه‌ای پایش و مدیریت شود. به این ترتیب، اتلاف انرژی در فرآیند انتقال و توزیع به حداقل رسیده و امکان پیش‌بینی و مدیریت بار شبکه با دقت بیشتری میسر می‌شود.

به گفته کارشناسان، اجرای طرح‌های هوشمندسازی شبکه نه‌تنها موجب کاهش تلفات فنی می‌شود، بلکه امنیت انرژی، کاهش خاموشی‌ها، افزایش شفافیت در قبوض مصرف‌کنندگان و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را نیز تسهیل می‌کند.

وزارت نیرو در سال‌های اخیر برنامه‌هایی نظیر طرح پایلوت شبکه هوشمند برق و نصب کنتور‌های هوشمند (طرح فهام) را در دستور کار قرار داده است، اما برای تحقق کامل اهداف کاهش تلفات، نیاز به سرمایه‌گذاری گسترده، همکاری بخش خصوصی، و اصلاح ساختار‌های مدیریتی شبکه احساس می‌شود.

به باور متخصصان، در شرایط کنونی اقتصاد انرژی کشور، کاهش یک درصد از تلفات برق، معادل صرفه‌جویی چند صد میلیون دلار در سال برآورد می‌شود. از این رو، نوسازی و هوشمندسازی شبکه برق نه تنها یک ضرورت فنی، بلکه یک اقدام اقتصادی و راهبردی برای حفظ منابع ملی و پایداری انرژی کشور به شمار می‌آید.

نوسازی شبکه برق تهران بزرگ با ظرفیت های جدید

کامبیز ناظریان، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ در گفت‌وگو با خبرنگار اقصادی آنا ، از اجرای برنامه گسترده‌ای برای نوسازی و بهسازی شبکه برق پایتخت خبر داد و گفت:  در حال حاضر شبکه‌های موجود عمدتاً از نسل دوم کنترل‌های دیجیتال بهره می‌برند و در برنامه پیش‌ِ رو، استفاده از نسل سوم کنترل‌ها یعنی کنترل‌های هوشمند در دستور کار قرار گرفته است.

وی با اشاره به ویژگی‌های نسل جدید کنترل‌های هوشمند افزود: کنترل‌های هوشمند با توجه به شرایط خاص و دقت بالایی که در اندازه‌گیری دارند، خطای بسیار کمی در محاسبه تلفات شبکه داشته و می‌توان گفت تقریباً به خط صفر در حوزه تلفات نزدیک می‌شوند. یکی از موضوعات مهم در کنترل انرژی، کنترل تلفات شبکه است.

ناظریان با بیان اینکه تلفات شبکه برق در شهر تهران هم‌اکنون حدود ۵.۶ درصد است، اظهار داشت: این رقم حاصل تلاش‌های گسترده‌ای است که در سال‌های اخیر صورت گرفته و باعث شده میزان تلفات برق تهران در سطحی قابل‌مقایسه با کشور‌های پیشرفته دنیا قرار گیرد.

مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ درباره اقدامات انجام‌شده در این زمینه توضیح داد: از جمله اقدامات صورت‌گرفته می‌توان به استفاده از ترانس‌های کم‌تلفات در پست‌های توزیع، به‌کارگیری روش‌های مهندسی نوین برای جایگزینی شبکه‌های قدیمی، بازسازی و نوسازی شبکه‌های فرسوده اشاره کرد.

وی افزود: برنامه داریم تا پایان سال آینده، هزار کیلومتر از شبکه برق تهران را مورد نوسازی و بازسازی قرار دهیم. در این خصوص اسناد جامعی تهیه شده که یکی از آنها سند رفع فرسودگی شبکه شهر تهران است. یکی از بخش‌های مؤثر این سند، موضوع کاهش تلفات است که نقشی مهم در مدیریت و کنترل تلفات انرژی ایفا می‌کند.

عملیات میدانی برای شناسایی برق دزدی در شبکه

ناظریان در ادامه با اشاره به نقش مصارف غیرمجاز در افزایش تلفات برق گفت: بخشی از تلفات شبکه به دلیل استفاده غیرمجاز از برق است. برای مقابله با این مسئله، از کنترل‌های هوشمند و سامانه‌های نوینی مانند سامانه دادکاوی استفاده می‌کنیم. برخی مشترکان غیرمجاز مستقیماً به شبکه‌های برق، مثلاً از طریق تیر‌های برق، متصل می‌شوند که با این سامانه‌ها و با نظارت میدانی، موارد شناسایی و اقدامات لازم برای قطع انشعابات غیرمجاز انجام می‌شود.

وی تأکید کرد: حدود ۵۰۰ نفر نیروی انسانی به‌صورت میدانی در سطح شهر تهران فعالیت دارند و شبکه را به‌صورت مستند رصد می‌کنند. علاوه بر کنترل از طریق کنتورها، نظارت میدانی نیز به‌صورت مستمر انجام می‌شود و هرگونه مورد غیرمجاز شناسایی‌شده، گزارش و با آن برخورد قانونی صورت می‌گیرد.

مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ در پایان ضمن قدردانی از تلاش کارکنان این شرکت گفت: از همه همکاران خدوم در عرصه خدمات‌رسانی برق تشکر می‌کنم. ان‌شاءالله با اجرای این طرح‌ها، شبکه برق تهران هرچه پایدارتر، ایمن‌تر و هوشمندتر خواهد شد.