روایت زنانه از روزهای مقاومت خرمشهر در مستند «پوتینهای زنانه»
سید مصطفی سیدالحسینی، مستندساز، درباره مستند «پوتینهای زنانه» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری آنا گفت: بازسازی این فیلم بهصورت انیمیشن انجام شده است؛ یعنی بخشهایی از روایت را با استفاده از تکنیکهای انیمیشن بازآفرینی کردهایم. این مستند، روایت گروهی از دختران جوان خرمشهری است که آموزش نظامی دیدهاند و در آغاز جنگ تحمیلی، به دستور شهید جهانآرا مسئولیت نگهداری از مهمات سپاه خرمشهر را برعهده میگیرند. این مأموریت برای حدود چهار تا پنج ماه یا شاید بیشتر ادامه داشت و در طول این مدت، این دختران نقش مهمی در پشتیبانی از مدافعان خرمشهر ایفا کردند.
او افزود: ایده اولیه این مستند برگرفته از پایاننامه کارشناسی ارشد خانم زهرا سادات امیری درباره «زیست زنان رزمنده» بود. از همان ابتدا دغدغه ما این بود که نشان دهیم جنگ صرفاً عرصهای مردانه نبوده و زنان نیز نقش مهم و پررنگی در دفاع مقدس داشتهاند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم روایت جنگ در این فیلم صرفاً از زبان زنان باشد؛ یعنی مصاحبهها، روایتها و حتی نگاه کلی اثر زنانه باشد و مردان درباره زنان سخن نگویند. در بخشهای مربوط به خرمشهر نیز تلاش کردیم این نگاه زنانه حفظ شود؛ بهطوری که روایت شهر از زاویه دید دختران خرمشهری ارائه شود.
سیدالحسینی با اشاره به ترکیب عوامل تولید گفت: پژوهشگر، نویسنده و تدوینگر اثر از میان بانوان انتخاب شدند تا حضور مؤثر آنان در فرآیند روایت، به تقویت نگاه زنانه فیلم کمک کند. این موضوع باعث شد فضای درونی اثر و زاویه دید روایت، زنانهتر و صمیمیتر شود.
این مستندساز در ادامه کمبود منابع تصویری را یکی از چالشهای اصلی ساخت اثر دانست و توضیح داد: نبود اسناد و آرشیو متناسب با حضور این زنان در آن زمان، یکی از دشواریهای بزرگ ما بود؛ چراکه فعالیتهایشان عمدتاً محرمانه بوده و هیچ تصویر و سندی از آنها وجود نداشت. به همین دلیل، تصویرسازی از آن مقطع بسیار سخت بود. همچنین تعداد کمی از افراد از جزئیات فعالیت آنها خبر داشتند. این مسئله، در کنار حفظ نگاه زنانه اثر، از مهمترین چالشهای تولید مستند بود. ما نمیخواستیم مخاطب حس کند فیلم از زاویه دید یک مرد روایت میشود، بلکه تلاش کردیم تا پایان، حس و نگاه زنان حفظ شود.
او درباره شکل تولید اثر گفت: از همان ابتدای نگارش طرح، میدانستیم که این مستند به بازسازی نیاز دارد؛ زیرا بهدلیل نبود آرشیو و وجود روایتهای دراماتیک، باید بخشی از اتفاقات را بازآفرینی میکردیم. در نتیجه تصمیم گرفتیم از انیمیشن برای بازسازی استفاده کنیم. با توجه به محدودیتهای موجود در بازسازی صحنهها، از تکنیک «رتوسکوپی» استفاده کردیم تا روایت فیلم تقویت شود و بتوانیم بخشی از فضای عاطفی و احساسی آن دوران را بازنمایی کنیم. به این ترتیب، «پوتینهای زنانه» علاوه بر نگاه نو به نقش زنان در جنگ تحمیلی، از نظر فرم نیز تجربهای متفاوت در سینمای مستند دفاع مقدس به شمار میآید.
کارگردان《 ۷ سال اینجا》در پایان، جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت» را فرصتی ارزشمند برای دیدهشدن آثار مستند دانست و گفت: سینماحقیقت یکی از معتبرترین جشنوارههای مستند در ایران و حتی غرب آسیاست. حضور در این جشنواره، به دیدهشدن آثار کمک زیادی میکند و نگاهی دقیقتر و جدیتر را به مستندسازی در کشور به همراه دارد. به باور من، تداوم این جشنواره برای پویایی سینمای مستند در ایران حیاتی است و نبود آن میتواند لطمه بزرگی به این حوزه وارد کند.
«پوتینهای زنانه» متقاضی حضور در نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» است.
انتهای پیام/
