توافق آتشبس فوری میان پاکستان و افغانستان با میانجیگری قطر و ترکیه / نشست بعدی در استانبول برگزار میشود
به گزارش خبرگزاری آنا، در پی هفتهای پرتنش در روابط اسلامآباد و کابل که با درگیریهای مرزی، حملات متقابل و بستهشدن گذرگاههای اصلی همراه بود، دو طرف سرانجام با وساطت دیپلماتیک قطر و ترکیه در پایتخت دوحه به توافقی تاریخی برای برقراری آتشبس فوری دست یافتند.
این مذاکرات طی دو روز در فضای امنیتی و محرمانه برگزار شد و سرانجام، نمایندگان ارشد دو کشور بامداد یکشنبه (۱۹ اکتبر) توافقنامهای رسمی را امضا کردند که شامل محورهای امنیتی، مرزی و سیاسی است.
اعلام رسمی توافق از سوی دولت افغانستان
سخنگوی دولت افغانستان در بیانیهای که بامداد یکشنبه منتشر شد، از پایان مذاکرات دوحه با امضای توافق دوجانبه میان کابل و اسلامآباد خبر داد.
وی گفت: این توافق، بر تعهد دو کشور به صلح، حسن همجواری و حل مسائل معلق از راه گفتوگو تأکید دارد. دو طرف متعهد شدهاند که از هرگونه اقدام نظامی، تحریکآمیز یا حمایتی از گروههایی که علیه دولت طرف مقابل فعالیت میکنند، خودداری نمایند.
به گفته وی، بر اساس مفاد این توافق، هرگونه هدفگیری نیروهای امنیتی، غیرنظامیان یا زیرساختهای مرزی در هر دو کشور ممنوع اعلام شده و طرفین موظفاند از زبان تهدید و جنگ رسانهای نیز پرهیز کنند.
سخنگو افزود: دو کشور توافق کردند سازوکاری مشترک با نظارت کشورهای میانجی از جمله قطر و ترکیه ایجاد کنند تا اجرای دقیق مفاد آتشبس و پیگیری شکایات احتمالی را تضمین نماید.
وی در پایان با اشاره به نقش میانجیگران گفت: افغانستان و پاکستان از تلاشهای صادقانه دولتهای قطر و ترکیه در تسهیل گفتوگو و فراهم کردن فضای تفاهم تشکر میکنند. این توافق نقطه آغاز جدیدی برای روابط دو کشور و صلح در منطقه خواهد بود.
موضع رسمی اسلامآباد
از سوی دیگر، خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان نیز با صدور بیانیهای جداگانه، توافق دوحه را تأیید کرد و گفت: توافق آتشبس فوری با برادران افغان حاصل گفتوگوهای مستقیم و صادقانه است. از امروز، تمام حملات تروریستی که از خاک افغانستان به داخل پاکستان صورت میگرفت، باید فوراً متوقف شود.
آصف همچنین اعلام کرد:نشست بعدی برای بررسی سازوکار اجرایی توافق در تاریخ ۲۵ اکتبر (۳ آبان) در استانبول برگزار خواهد شد. در این نشست، موضوع ایجاد مرکز مشترک نظارت مرزی و خط ارتباطی فوری میان نیروهای دو کشور مورد بررسی قرار میگیرد.
به گفته وزیر دفاع پاکستان، دو کشور همچنین در حال بررسی امکان ایجاد «کمیسیون امنیت مرزی» با مشارکت ترکیه و قطر هستند تا از بازگشت خشونتها جلوگیری شود.
نقش میانجیها
وزارت خارجه قطر در بیانیهای جداگانه اعلام کرد: دوحه از امضای توافق آتشبس فوری میان افغانستان و پاکستان استقبال میکند و امیدوار است این گام، پایهای محکم برای صلح پایدار و پایان تنشهای مرزی میان دو کشور برادر باشد.
در بیانیه آمده است: قطر و ترکیه همچنان به ایفای نقش میانجی و ناظر در روند اجرای توافق ادامه خواهند داد و آماده میزبانی از نشستهای آتی هستند.
منابع نزدیک به هیأت قطری گفتهاند که مذاکرات در فضایی «محرمانه، فشرده و نتیجهمحور» برگزار شده و دوحه و آنکارا نقش تسهیلگر فعال در نزدیکسازی مواضع دو طرف را برعهده داشتند.
به گفته منابع آگاه، یکی از محورهای مهم مذاکرات، ایجاد یک مرکز مشترک نظارت مرزی میان دو کشور است تا از تحرک گروههای مسلح در امتداد خط دورند جلوگیری شود.
در هفتههای گذشته، حملات انتحاری در وزیرستان شمالی و درگیریهای سنگین در امتداد مرز اسپین بولدک – چمن باعث افزایش تنش و بستهشدن گذرگاههای اصلی میان دو کشور شده بود.
دولت پاکستان، تحریک طالبان پاکستان (TTP) را مسئول اصلی این حملات میداند و معتقد است اعضای این گروه در خاک افغانستان پناه گرفتهاند؛ موضوعی که کابل آن را بهشدت رد کرده است.
وزارت خارجه قطر در پایان تأکید کرد که دوحه و آنکارا همچنان به حمایت از مسیر گفتوگو میان اسلامآباد و کابل ادامه خواهند داد و آماده میزبانی از نشستهای آتی برای تضمین ثبات در جنوب آسیا هستند.
درگیریهای مرزی میان افغانستان و پاکستان از روز ۱۱ اکتبر در چند نقطه از خط دورند آغاز شد.
در ابتدا، تبادل آتش میان نیروهای مرزبانی دو کشور در مناطق اسپین بولدک، چمن و وزیرستان شمالی گزارش شد که در نتیجه آن بیش از ۳۰ نفر از نیروهای امنیتی و غیرنظامیان کشته و زخمی شدند.
در روزهای بعد، پاکستان مدعی شد که حملات اخیر توسط اعضای تحریک طالبان پاکستان (TTP) از خاک افغانستان انجام شده است؛ ادعایی که کابل آن را رد کرده و اسلامآباد را به نقض مکرر حریم هوایی و توپباران مناطق مرزی متهم کرد.
در تاریخ ۱۷ اکتبر، دو طرف به آتشبس ۴۸ ساعته موقت دست یافتند، اما این آتشبس در پی تبادل آتش مجدد و تداوم حملات انتحاری دوام نیاورد.
بهدنبال بالاگرفتن بحران، هیأتهای امنیتی و دیپلماتیک دو کشور به دعوت قطر عازم دوحه شدند و در روزهای ۱۸ و ۱۹ اکتبر مذاکرات فشردهای را با حضور میانجیهای قطری و ترکیهای برگزار کردند.
منابع مطلع گفتهاند که بیش از ۱۰ ساعت گفتوگوی مستقیم در روز نخست و ۶ ساعت نشست نهایی در روز دوم برگزار شد و سرانجام توافق آتشبس در ساعات پایانی شب شنبه (بامداد یکشنبه) امضا گردید.
به گزارش آنا، توافق دوحه را میتوان یکی از مهمترین تحولات امنیتی منطقه جنوب آسیا در سال ۲۰۲۵ دانست.
نخست آنکه این توافق، نخستین گفتوگوی رسمی میان حکومت سرپرست طالبان و دولت پاکستان در سطح دفاعی از زمان خروج آمریکا از افغانستان محسوب میشود.
دوم آنکه، حضور قطر و ترکیه بهعنوان میانجیان فعال نشان میدهد که محور دیپلماسی منطقهای در حال بازتعریف نقش خود در مدیریت بحرانهای آسیای جنوبی است.
تحلیلگران معتقدند این توافق از سه منظر حائز اهمیت است:
1. امنیتی:
مهار بحران مرزی، کاهش تحرک گروههای مسلح در امتداد خط دورند و بازگشت گذرگاههای مرزی به فعالیت عادی.
2. سیاسی و دیپلماتیک:
ورود قطر و ترکیه بهعنوان میانجی، نشان از شکلگیری محور جدیدی از دیپلماسی بحران در جنوب آسیا دارد که با مدل مشابه مذاکرات صلح افغانستان در سالهای گذشته هماهنگ است.
3. منطقهای:
تداوم ثبات در مرز افغانستان و پاکستان میتواند در کاهش فشار امنیتی بر ایران، چین و آسیای مرکزی مؤثر باشد و از گسترش ناامنی به مناطق مرزی جلوگیری کند.
با وجود این، کارشناسان هشدار میدهند که پایداری آتشبس منوط به تشکیل سازوکار اجرایی مؤثر و اعتماد متقابل است؛ در غیر این صورت، احتمال بازگشت به درگیریهای مرزی در کوتاهمدت وجود دارد.
انتهای پیام/
