خلأ تحقیقاتی در شناسایی عوامل مؤثر بر ریسک ریزش قیمت سهام

خبرگزاری آنا؛ ریزش قیمت سهام پدید‌ه‌ای است که در آن قیمت سهام دچار تعدیل شدید منفی و ناگهانی می‌شود. به بیان دیگر، ریزش قیمت سهام پدید‌ه‌ای است که در آن تجدیدنظری ناگهانی و منفی در انتظارات سرمایه‌گذاران در رابطه با سهام یک شرکت رخ می‌دهد.

ریسک ریزش قیمت سهام در بازار، اکنون یکی از نگرانی‌های اصلی سرمایه‌گذاران است و سبب بدبینی آنان در سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار میشود، این مسئله در نهایت می‌تواند سبب خارج ساختن منبع سرمایه‌گذاران توسط آنها از بورس اوراق بهادار شود.  

نهاد بهزادی دانشجوی رشته حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه با دفاع از رساله دکتری با عنوان «ارائه مدلی برای عوامل مؤثر بر ریسک ریزش قیمت سهام» به تبیین این مسئله پرداخته و با دریافت درجه دکتری (Ph.D.) از دانشکده علوم انسانی- گروه حسابداری این دانشگاه دانشآموخته شد.

بهزادی در این‌باره به خبرنگار آنا گفت: به‌رغم انجام تحقیقات زیاد درباره ریسک ریزش قیمت سهام، امّا هنوز خلأ تحقیقاتی در راستای هدف اصلی پژوهش وجود دارد؛ به عبارتی مدلی که بتواند ریسک ریزش قیمت سهام را تبیین کند، طراحی نشده است. از این رو، در پژوهش حاضر (رساله دکتری) در راستای غنی‌تر کردن ادبیات پژوهشی در حوزه ریسک ریزش قیمت سهام به ارائه مدلی برای تبیینِ ریسک ریزش قیمت سهام اقدام شده است.

وی ادامه داد: با توجه به مباحث روششناسی در پژوهش حاضر در راستای ارائه مدلی برای تبیینِ ریسک ریزش قیمت سهام از مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) به خاطر مزایای آن استفاده شده است و به دلیل تنوع بالای عوامل مؤثر بر ریسک ریزش قیمت سهام، می‌توان این مسئله را با این روش تحلیل به خوبی پاسخ داد.  

به گفته دانش‌آموخته دکتری حسابداری دانشگاه آزاد ارومیه، مدلسازی معادلات ساختاری به محققان اجازه می‌دهد روایی و پایایی متغیر‌های مورد استفاده در مدل را ارزیابی کنند، هرچند به دلیل استفاده از متغیر‌های عمدتاً کمّی، سنجش روایی و پایایی متغیر‌های مورد استفاده ضروری نخواهد بود.

وی با بیان اینکه در این پژوهش به ارائه مدلی برای تبیین ریسک ریزش قیمت سهام با استفاده از داده‌های کمّی و از طریق مدلسازی معادلات ساختاری اقدام شده است در تشریح چکیده رساله دکتری خود اظهار کرد: در راستای تبیینِ ریسک سقوط (ریزش) قیمت سهام به عنوان شاخصی برای اندازه‌گیری عدم تقارن در ریسک، بهرغم داشتنِ اهمیت فراوان در تحلیل پرتفوی (مجموعه دارایی‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری با هدف کاهش ریسک و افزایش سود) و قیمتگذاری دارایی‌های سرمایهای، مدلی طراحی نشده است.

بهزادی با بیان اینکه شناسایی عوامل مؤثر بر ریسک ریزش قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران که بازار نوپا، ناکارا و در حال توسعه بوده، بسیار حیاتی و ضروری است، گفت: این ریسک (خطر) عاملی بازدارنده در جذب منابع مالی در بازار سرمایه است از این رو، در پژوهش حاضر (رساله دکتری) به ارائه مدلی برای عوامل مؤثر بر ریسک ریزش قیمت سهام پرداخته شده است.  

وی توضیح داد: در این پژوهش، در راستای ارائه مدلی برای عوامل مؤثر بر ریسک ریزش قیمت سهام از داده‌های ۱۲۷ شرکت بورسی طی دوره زمانی ۱۳۸۹ الی ۱۳۹۹ استفاده و برای تجزیه و تحلیل آنها از روش مدلسازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی در نرمافرار PLS ۳ استفاده شده است.  

این دانش‌آموخته دکتری حسابداری تشریح کرد: در رابطه با مدل معادلات ساختاری، داده‌ها و متغیر‌های پژوهش (به جز متغیر‌های مجازی) به صورت دهک‌بندی شده وارد مدل شده‌اند. عوامل مؤثر شامل ویژگی‌های خاص شرکتی از قبیل فرصت رشد، هزینه نمایندگی، بزرگی، عملکرد و ریسک شرکت، حاکمیت شرکتی شامل زیرمجموعه‌های کیفیت حاکمیتی و کیفیت حسابرسی، کیفیت اطلاعات حسابداری، وضعیت بازار سرمایه، وضعیت اقتصادی و روابط سیاسی بوده و از دو معیار ضریب چولگی منفی بازده سهام و نوسان بازده هفتگی خاص شرکت برای سنجش ریسک سقوط (ریزش) قیمت سهام استفاده شده است.  

بهزادی بیان کرد: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تأثیر فرصت رشد، بزرگی، عملکرد شرکت، کیفیت حسابرسی، وضعیت بازار سرمایه و وضعیت اقتصادی بر معیار‌های مختلف ریسک ریزش قیمت سهام، منفی و معنادار و تأثیر هزینه نمایندگی بر معیار‌های مختلف ریسک ریزش قیمت سهام، مثبت و معنادار بوده است. این در حالی است که ریسک ریزش قیمت سهام، مستقل از ریسک شرکت، کیفیت حاکمیتی و کیفیت اطلاعات حسابداری بوده است.  

به گفته دانش‌آموخته دکتری حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، نتایج در رابطه با تأثیر روابط سیاسی بر شاخص‌های مختلف ریسک ریزش قیمت سهام متناقض بوده است.

وی یادآور شد: از آنجایی که ریسک ریزش قیمت سهام را نمی‌توان از طریق ایجاد پرتفوی و متنوع‌سازی کاهش داد، درک و شناسایی عوامل مؤثر بر این نوع ریسک بسیار مهم است. سرمایه‌گذاران نیز تقاضای بازده بیشتری برای خرید سهام شرکت‌های دارایِ اطلاعات منفی دارند و آن را به عنوان پاداش برای پذیرش این ریسک درنظر میگیرند. از این رو، در پژوهش حاضر به ارائه مدلی برای تبیین ریسک ریزش قیمت سهام با استفاده از داده‌های کمّی و از طریق مدل‌سازی معادلات ساختاری پرداخته شده است.

بهزادی توضیح داد: بر اساس مبانی نظری و تجربی موجود در حوزه مورد مطالعه، عوامل مؤثر بر ریسک ریزش قیمت سهام در طبقات ویژگی‌های خاص شرکتی (شامل زیرمجموعه‌های فرصت رشد، هزینه نمایندگی، بزرگی، عملکرد و ریسک شرکت)، حاکمیت شرکتی (شامل زیرمجموعه‌های کیفیت حاکمیتی و کیفیت حسابرسی)، کیفیت اطلاعات حسابداری، وضعیت بازار سرمایه، وضعیت اقتصادی و روابط سیاسی تقسیم‌بندی شده است.