توافق شرمالشیخ؛ حماس یا اسرائیل کدام یک پیروز شدند؟
«سیدرضا میرابیان» سفیر اسبق ایران در کویت و کارشناس مسائل غرب آسیا، در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، درباره توافق آتشبس میان حماس و اسرائیل اظهار کرد: این توافق، همانطور که خود حماس اعلام کرده، از منظر اخلاقی و انسانی اتخاذ شد. پس از بیش از دو سال جنگ و نسلکشی علیه ملت فلسطین، ویرانی گسترده غزه و تلفات شدید انسانی، حماس با توجه به شرایط انسانی و اخلاقی اقدام به این توافق کرد. نکته مهم این است که این اقدام از موضع ضعف انجامنشده بلکه از موضع قدرت و شناخت دقیق شرایط انجام شد.
در عالم سیاست چیزی به نام ضمانت مطلق وجود ندارد
وی افزود: در متن توافق هیچ اشارهای به خلع سلاح حماس وجود ندارد و حماس تحت هیچ شرایطی این مسئله را نخواهد پذیرفت. عملی شدن توافق بستگی به رفتار طرف مقابل دارد و سابقه آمریکا و اسرائیل در تعهداتشان نشان میدهد نمیتوان بدون دقت به آنها اعتماد کرد. گام اول توافق، عقبنشینی اسرائیل از خطوط مشخصشده و آزادی اسرای فلسطینی است. بااینحال، سلاح و توانمندی حماس همچنان حفظ خواهد شد و هیچ تغییری در قدرت دفاعی این گروه ایجاد نخواهد شد.
کارشناس مسائل غرب آسیا در پاسخ به پرسشی درباره نقش کشورهای ضامن توافق توضیح داد: در عالم سیاست چیزی به نام ضمانت مطلق وجود ندارد. کشورهایی مانند قطر، ترکیه و مصر ممکن است حسن نیت داشته باشند و بخواهند ضمانت اجرا کنند، اما طرف مقابل اسرائیل است؛ کشوری که بارها عهدشکنی کرده و سیاستهایش تحت تأثیر لابی صهیونیست در آمریکا است؛ بنابراین گرچه قرارداد ضمانت دارد، ضمانت در مسائل بینالمللی نسبی است و باید منتظر رفتار آینده طرفها باشیم.
غزه منهای حماس شدنی نیست
ریشه حماس در وجدان عمومی و دل مردم غزه و فلسطین جای دارد و هیچ نیروی خارجی نمیتواند جای آن را پر کند
وی درباره تأثیر توافق بر وضعیت حماس افزود: ازنظر مالی و ساختاری، حماس در دو سال اخیر آسیبدیده، اما جایگاه آن همچنان مستحکم است. رسانههای اسرائیلی، ازجمله کانالهای ۱۲ و ۱۴ و کارشناسان برجسته نظامی، امنیتی و سیاسی اسرائیل بهصراحت اعلام کردهاند که حماس از ابتدای خود قویتر، منظمتر و سازماندهیشدهتر است و جایگزینی برای آن در غزه وجود ندارد. حتی اگر نام یا ساختار سیاسی تغییر کند، بدنه اصلی و مدیریت سیاسی، امنیتی، نظامی و خدمات شهری همچنان در دست حماس باقی خواهد ماند.
میرابیان افزود: ریشه حماس در وجدان عمومی و دل مردم غزه و فلسطین جای دارد و هیچ نیروی خارجی نمیتواند جای آن را پر کند. فعالیتهای این گروه در بخشهایی مانند مدیریت غذا، بهداشت، آموزش، خدمات شهری، آتشنشانی و هلالاحمر همچنان ادامه خواهد یافت. حتی اگر ساختار سیاسی تغییر کند، بدنه اصلی و مدیریت آن همچنان فعال خواهد بود و مردم غزه همچنان به آن اعتماد خواهند کرد.
سفیر اسبق ایران درباره احتمال ورود حماس به عرصههای سیاسی پس از توافق اظهار کرد: این موضوع بستگی به روند آتشبس و تحقق کامل توافق دارد. حماس فعالیتهای خود را به شکل تدریجی و با حفظ استقلال، موجودیت و توانمندی نظامی تطبیق خواهد داد. این گروه ممکن است وارد عرصه سیاسی شود و حقوق مردم فلسطین را از مسیر سیاسی پیگیری کند، اما همچنان هویت و توانمندی نظامی و خدماتی خود را حفظ خواهد کرد.
اسرائیل پیروز شد یا حماس؟
حتی اگر نام یا ساختار حماس تغییر کند، بدنه اصلی و مدیریت آن همچنان فعال خواهد بود
میرابیان درباره نحوه ارزیابی دو طرف از توافق و جنگ اخیر گفت: اسرائیل مدعی پیروزی است، اما بررسی دقیق پنج خواسته اصلی آن نشان میدهد هیچیک محقق نشده است؛ ازجمله نابودی حماس، اشغال غزه، تثبیت ارتش اسرائیل در منطقه غزه، آزادی اسرای اسرائیلی و تحقق مذاکرات مدنظر اسرائیل. حتی مخالفان نتانیاهو در مطبوعات داخلی اسرائیل نیز تأکید دارند که او در این جنگ شکست خورده است و حتی کنست هم به این موضوع اذعان داشته است.
وی افزود: با توجه به گزارشها و آمارهای منتشر شده از سوی رسانههای معتبر بینالمللی، ازجمله نیویورکتایمز، بسیاری از دولتها و افکار عمومی جهان علیه اسرائیل موضع گرفتهاند. این موضوع نشان میدهد که سیاستهای اسرائیل با مخالفت گسترده بینالمللی مواجه شده و آمریکا نیز به دلیل نفوذ لابی صهیونیست و شرایط انتخابات میاندورهای کنگره در موقعیتی پیچیده قرار دارد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا ادامه داد: حماس در حال حاضر ریشههای خود را در افکار عمومی و وجدان مردم حفظ کرده و فعالیتهای آن در عرصههای مختلف اجتماعی، خدماتی و امنیتی ادامه خواهد یافت. این گروه همچنان مدیریت خدمات شهری، آموزش، بهداشت و امدادرسانی را در غزه بر عهده دارد و مردم این فعالیتها را پذیرفتهاند؛ بنابراین حتی اگر ساختار سیاسی تغییر کند، حماس بهعنوان نهاد مدیریتی و دفاعی غزه باقی خواهد ماند.
میرابیان افزود: حتی رسانههای اسرائیلی بهصراحت میگویند که حماس در غزه هیچ جایگزینی ندارد و اگر نام یا ساختار آن تغییر کند، بدنه اصلی و مدیریت آن همچنان فعال خواهد بود. این نشان میدهد که حماس یک جریان ریشهدار در جامعه فلسطینی است و نمیتوان آن را از بین برد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا پایان جنگ به معنای ورود حماس به فازهای سیاسی است، اظهار کرد: با تحقق آتشبس و اجرای توافق، حماس فعالیتهای خود را بهتدریج با حفظ استقلال و موجودیت خود ادامه خواهد داد. این گروه ممکن است وارد عرصه سیاسی شود، اما همچنان توانمندی نظامی و خدماتی خود را حفظ میکند و فعالیتهای اجتماعی و خدماتی خود را ادامه خواهد داد.
وی درباره احتمال بحران جدید در منطقه پس از توافق آتشبس تأکید کرد: با توجه به تجربه لبنان و نحوه رفتار اسرائیل پس از آتشبس، این امکان وجود دارد که وضعیت فعلی غزه همان آرامش قبل از طوفان باشد. اسرائیل همچنان سیاستهای ناپایدار دارد و نتانیاهو شرایط سیاسی خوبی ندارد و از سوی دیگر آمریکا نیز در آستانه انتخابات میاندورهای قرار دارد؛ بنابراین باید منتظر تحولات آینده بود و نمیتوان پیشبینی قطعی داشت. از سوی دیگر بر اساس گزارشها، گفتوگوی تلفنی اخیر بین نتانیاهو و پوتین مبنی بر عدم قصد ایجاد جنگ در منطقه و انجام درگیریهای جدید با ایران، قابلتأمل است، اما بههیچوجه نمیتوان به آن اعتماد کامل کرد و هوشیاری لازم برای مواجهه با شرایط منطقه ضروری است.
انتهای پیام/
