بورس در پازل مکانیسم ماشه و فرصت ورود سرمایه‌های جدید/ چرا بازار سهام خلاف جهت سایر بازارها حرکت می‌کند؟

فردین آقابزرگی در گفت‌و‌گو با خبرنگارخبرگزاری آنا، با اشاره به رشد چند روز اخیر بورس، اظهار کرد:واقعاً این پرسش پیش می‌آید که چرا برخلاف سایر بازارها، بورس واکنشی متفاوت به فعال شدن مکانیزم ماشه نشان داده است. در حالی‌که در بازار‌هایی همچون مسکن، خودرو و تجارت داخلی و خارجی واکنش‌ها متفاوت بود، بورس مسیر دیگری را طی کرده است. این فاصله‌ی قابل توجه بورس از سایر بازار‌ها تا حدی طبیعی جلوه می‌کند.

کارشناس بازار سرمایه، گفت: هرچند این روند از قبل هم قابل پیش‌بینی بود؛ چراکه بازار سرمایه در مقایسه با اردیبهشت‌ماه افت محسوسی را تجربه کرده بود.  شاخص کل هم‌وزن و شاخص طی یکی دو روز اخیر، شناور نسبت به هفته پایانی اردیبهشت، به ترتیب ۱۹.۵، ۲۰ و ۲۲ درصد کاهش داشته‌اند. همچنین از ابتدای سال تاکنون، شاخص کل حدود ۲.۸ درصد منفی بوده است؛ بنابراین این وضعیت شاید جهش به نظر بیاید اما دراصل جبران کاهش ها در ماه های گذشته است.

آقابزرگی افزود:بورس، آینده را ارزیابی می‌کند و اصلاحات اخیر تا حدی طبیعی بوده است. اما نکته مهم تمرکز شدید بر روی سهام‌های بزرگ و پر وزن است. از حدود ۶۰ هزار واحد رشد شاخص، نزدیک به ۴۰ هزار واحد تنها مربوط به ۱۲ تا ۱۵ نماد بزرگ بورسی است. این مسأله جای پرسش دارد و  تداومی در این وضعیت نمی‌بینیم. هرچند تأکید می‌کنم که بورس بیشترین فاصله از منظر ارزندگی نسبت به سایر بازار‌ها را دارد.

یکه‌تازی برخی صنایع با شرایط مکانیسم ماشه

وی با اشاره به تأثیر تحریم‌ها گفت:مکانیسم ماشه و افزودن تحریم‌ها در سطح سازمان ملل باعث می‌شود بخشی از صنایع کشور، به‌ویژه شرکت‌های بزرگ ارزآور، تحت فشار قرار گیرند. جالب اینجاست که همین شرکت‌ها بیشترین اثر مثبت را بر شاخص دارند، اما بیشترین هدف تحریم نیز هستند. در مقابل، برخی صنایع کوچک‌تر یا تک‌محصولی در این شرایط می‌توانند محصولات خود را راحت‌تر بفروشند، هرچند با افزایش هزینه تولید و محدودیت‌های قیمت‌گذاری، سود چندانی نصیبشان نخواهد شد. در عین حال نبود رقیب خارجی موجب می‌شود این صنایع یکه‌تازی کنند.

کارشناس بازار سرمایه، ادامه داد:از سوی دیگر، نهاد ناظر و ارکان بورس وظایف مشخصی دارند؛ افزایش نقدشوندگی، ارتقای شفافیت و حرکت به سمت بازاری کارا. اما متأسفانه به مرور زمان، سازمان بورس نقش خود را تغییر داده و گاهی به‌عنوان مدافع یا توجیه‌گر نوسانات قیمت ظاهر می‌شود. این در حالی است که کنترل بازار یا جلوگیری از افت شاخص اساساً وظیفه‌ی بورس نیست. ایجاد محدودیت در بازاری که نام بازار بر آن نهاده‌ایم، بی‌معناست. ورود دولت با نگاه دستوری به بورس، همانند اقتصاد کلان کشور، ایراد اساسی است.

آینده بورس وابسته به تعیین تکلیف متغیر‌های سیاسی و اقتصادی است

آقابزرگی، تأکید کرد:آینده بورس به وضوح وابسته به تعیین تکلیف متغیر‌های سیاسی و اقتصادی است. تحریم‌ها بی‌تردید بر تولید، حاشیه سود شرکت‌ها و مراودات ارزی کشور اثر منفی می‌گذارند. در نتیجه بنیه مالی دولت نیز تضعیف شده و سایر سازمان‌ها تحت فشار قرار خواهند گرفت. اما با وجود این، بر اساس تجربه تاریخی، در بازه‌ی بلندمدت دست‌کم دو ساله، بورس از سایر بازار‌ها بازدهی بیشتری خواهد داشت. نوسانات کنونی در این چارچوب طبیعی است. البته درباره‌ی شش‌ماهه دوم سال، همه‌چیز بستگی به تحولات سیاسی و اقتصادی دارد که عمدتاً روندی رو به افول خواهند داشت.

کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت:همان‌طور که اشاره کردم، شاخص کل از ابتدای سال تاکنون کمتر از سه درصد منفی است و نسبت به پیک اردیبهشت بیش از ۲۰ درصد افت داشته است. حرکت بورس در مقایسه با سایر بازار‌ها بستگی مستقیم به واکنش ایران در برابر مکانیسم ماشه دارد. محدودیت‌های جدید مانند سرمایه‌گذاری در تتر می‌تواند تلاطمی در تمام بازار‌ها ایجاد کند و حتی بخشی از نقدینگی را به سمت بورس بکشاند. این ورود سرمایه‌ها ممکن است ابتدا تقاضای پرشتابی را به همراه داشته باشد، اما در زمان خروج همان نقدینگی، فشار فروش شدیدی را رقم خواهد زد؛ بنابراین اگرچه بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازار‌ها همچنان در اولویت است، اما تداوم روند مثبت پرشتاب فعلی چندان محتمل نیست و بیشتر مقطعی به نظر می‌رسد.