صدا، دوربین، شلیک!

خبرگزاری آنا، محمدرضا کاظمی_ سریال‌های پلیسی یکی از جذاب‌ترین دسته از ژانر‌های مختلف سریال‌ها هستند، آثاری که صحنه‌های اکشن، زد و خورد، تعقیب و گریز و معما‌های زیادی را در دل خود جای دادند و با همین ویژگی‌ها مخاطبان را پای جعبه جادو میخکوب می‌کنند.

در کشور ما هم این ژانر از گذشته طرفداران زیادی داشته و به واسطه همین طرفداران، فیلمسازان و هنرمندان فراوانی در تهیه و تولید سریال‌های پلیسی نقش داشتند، سریال‌هایی که هرکدام از آنها حال و هوای خاص خود را داشتند و اکثراً در زمین جذب مخاطب، عملکرد قابل دفاعی داشتند. این روز‌ها تلویزیون یک سریال پلیسی جدید را برای پخش آماده کرده است، سریال «هشت‌پا»، به کارگردانی احمد معظمی و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی که یکی از جدیدترین سریال‌های سیمافیلم محسوب می‌شود.

به بهانه همزمانی با هفته نیروی انتظامی و البته آغاز پخش سریال «هشت‌پا» علاوه بر آشنایی با این سریال جدید، مروری داریم بر برخی از مهم‌ترین و ماندگارترین سریال‌های پلیسی تاریخ تلویزیون، سریال‌هایی که در حافظه جمعی بسیاری از مردم ایران جا خوش کرده‌اند و هرکدام شب‌های زیادی مهمان خانه مخاطبان سیما بودند. البته این فهرست با آثار فراوان دیگری هم کامل‌تر می‌شد، آثاری همچون «دیوار»، «بی‌صدا فریاد کن»، «حس سوم»، «غریبه» و... که آنها نیز ویژگی‌های مثبت فراوانی داشتند.

کارآگاه علوی (شبکه یک)
کارگردان: حسن هدایت
تهیه‌کننده: سیمافیلم
سال پخش: ۱۳۷۴
بازیگران: احمد نجفی، فرهاد خان‌محمدی، زهره حمیدی، سعید پیردوست، اکبر دودکار، حشمت آرمیده، پروین میکده و...

ویژگی ماندگاری: سریال «کارآگاه علوی» که در ابتدا با نام «کارآگاه» از شبکه یک سیما به نمایش درآمد، یکی از نخستین آثار سیمافیلم در بدو تاسیس محسوب می‌شود. سریالی که در زمان به نمایش درآمدنش با توجه به ژانر ویژه‌ای که داشت مورد اقبال عمومی قرار گرفت، تا جایی که هنوز هم بسیاری از مخاطبان آثار نمایشی احمد نجفی را به واسطه بازی در نقش کارآگاه باهوش این سریال دوست‌داشتنی به یاد می‌آورند. کارآگاه علوی اولین سریال پلیسی تلویزیون بود که دنباله‌ای هم برای آن ساخته شد و در سال ۱۳۸۷ فصل دوم آن به نمایش درآمد. در فصل دوم این مجموعه بازیگران شناخته شده بیشتری به پروژه اضافه شدند، اما همچنان نقش اصلی و قهرمان داستان کارآگاه علوی بود که بعد از تبعید، بار دیگر به کار فراخوانده شده بود.

سرنخ (شبکه یک)
کارگردان: کیومرث پوراحمد
تهیه‌کننده: کیومرث پوراحمد
سال پخش: ۱۳۷۵
بازیگران: جهانبخش سلطانی، بهزاد خداویسی، پروین دخت یزدانیان، رضا کیانیان، پوراندخت مهیمن، افسانه بایگان و...

ویژگی ماندگاری: یکی دیگر از سریال‌های جذاب پلیسی تاریخ تلویزیون «سرنخ» است. در این سریال هم صحنه‌های اکشن چندانی وجود ندارد و «امیرحسین اوصیا» (با بازی جهانبخش سلطانی) به عنوان بازپرس و نقش اصلی داستان، شبیه به نمونه‌های موفق خارجی همچون «شرلوک هولمز»، «پوآرو»، «ناوارو» و... یکی یکی راز‌های پشت پرده پرونده‌های مختلف را برملا می‌کند. لحن و لهجه جذاب سلطانی در به تصویر کشیدن این کارآگاه محبوب بسیار اثرگذار بود، ضمن اینکه فضاسازی جذاب کار که امضای کار‌های مرحوم کیومرث پوراحمد است هم در بخش‌های مختلف «سرنخ» به چشم می‌آید.

شلیک نهایی (شبکه یک)
کارگردان: محسن شاه‌محمدی
تهیه‌کننده: مصطفی رحمتی
سال پخش: ۱۳۷۴
بازیگران: داریوش فرهنگ، رضا کیانیان، آتنه فقیه نصیری، جمشید اسماعیل‌خانی، سیاوش طهمورث، شهره سلطانی، منوچهر حامدی و...

ویژگی ماندگاری: «سرگرد کلانی» یکی از اولین پلیس‌های محبوب تلویزیون بود، شخصیتی که داریوش فرهنگ آن را به تصویر کشید و تلاش می‌کرد با نفوذ به باند قاچاق، سرکرده آنها را دستگیر کند. «شلیک نهایی» به عنوان یک سریال جنایی، به نسبت دیگر آثار پلیسی آن سال‌ها صحنه‌های اکشن و زد و خورد بیشتری داشت و مخاطب را در ۱۶ قسمت درگیر داستان‌های مربوط به یک باند بزرگ قاچاق می‌کرد.

پلیس جوان (شبکه سه)
کارگردان: سیروس مقدم
تهیه‌کننده: رامین عباسی‌زاده
سال پخش: ۱۳۸۰
بازیگران: شهاب حسینی، پروانه معصومی، سعید نیک‌پور، فرهاد اصلانی، مریلا زارعی، میترا حجار، داریوش ارجمند، حسین خانی‌بیک و...

ویژگی ماندگاری: همانطور که از نامش مشخص است «پلیس جوان» جوان‌ترین پلیسِ به تصویر کشیده در سریال‌های تلویزیونی بود. تا پیش از آن، اکثر قهرمان‌های داستان‌های پلیسی، کارآگاه‌های پا به سن گذاشته یا مردانی بودند که بیش از ۳۰-۴۰ سال سن داشتند و سبک زندگی آنها با جوان‌های دهه ۵۰ و ۶۰ (که مخاطبان اصلی تلویزیون در آن سال‌ها بودند) تفاوت داشت. اما سیروس مقدم برای این سریال به سراغ نشان دادن قشری از پلیس‌ها رفت که کمتر کسی به آنها توجه کرده بود. او برای این کار هم شخصیت اصلی داستان را به دستان بازیگری سپرد که پیش از این خیلی شناخته شده نبود. شهاب حسینی در حقیقت با بازی در نقش «یونس بهگرد» به سینما و تلویزیون معرفی شد و دیگر کسی او را به عنوان مجری تلویزیون نمی‌شناخت. در حقیقت سیروس مقدم قدم بزرگی در کشف شهاب حسینی به عنوان بازیگر برداشت و با سپردن نقش یک پلیس به او، یکی از ستارگان امروز سینما و تلویزیون را معرفی کرد.

خواب و بیدار (شبکه یک)
کارگردان: مهدی فخیم‌زاده
تهیه‌کننده: سید جمال ساداتیان
سال پخش: ۱۳۸۱
بازیگران: دانیال حکیمی، مهدی فخیم‌زاده، رویا نونهالی، محمد صادقی، لادن طباطبایی، حبیب دهقان‌نسب، کامران تفتی و...

ویژگی ماندگاری: به انتخاب اکثر دوستداران سریال تلویزیونی، «خواب و بیدار» بهترین سریال پلیسی سیماست، اثری به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده که پر بود از سکانس‌های اکشن، تعقیب و گریز و شخصیت‌هایی که تا پیش از این در کمتر اثر این ژانر مشابهش را دیده بودیم. پلیس‌های این سریال به ماموریت‌های سخت می‌رفتند، با خلافکار‌ها درگیر می‌شدند و از طرف مقابل شخصیت‌های منفی قصه نیز کشش بالایی داشتند و در جذب مخاطب موفق بودند. به طور خاص رویا نونهالی که با به تصویر کشیدن نقش «ناتاشا» تصویر متفاوتی از یک شخصیت منفی به نمایش گذاشت. حضور فعال پلیس‌های زن در این سریال هم بسیار مورد توجه بود، اولین جایی که این گروه از پلیس‌ها نیز با نقش‌هایی قابل توجه در تلویزیون دیده شدند.

کلانتر (شبکه یک)
کارگردان: محسن شاه‌محمدی
تهیه‌کننده: اصغر زایری
سال پخش: ۱۳۸۲
بازیگران: ایرج نوذری، بابک نوری، آناهیتا همتی، رامبد شکرابی، سعید آقاخانی، پرویز فلاحی‌پور، کیوان محمودنژاد و...

ویژگی ماندگاری: محسن شاه‌محمدی از آن دسته فیلمسازانی است که نگاه ویژه‌ای به ژانر پلیسی دارد. او پس از ساخت موفق «شلیک نهایی»، با سریال «تصمیم نهایی» ژانر پلیسی را امتحان کرد که چندان با اقبال مواجه نشد، اما دو سال بعد با ایده «کلانتر» بار دیگر نشان داد که در این ژانر حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. «سرگرد امیری» با بازی ایرج نوذری هم از آن دست شخصیت‌هایی بود که از همان قسمت‌های ابتدایی باتوجه به ویژگی‌هایی که داشت مخاطبان زیادی را به سمت خود جذب کرد. «کلانتر» تنها سریال این ژانر است که سه فصل تولید و پخش شد.

هوش سیاه (شبکه سه)
کارگردان: مسعود آب پرور
تهیه‌کننده: سید عباس فاطمی
سال پخش: ۱۳۸۹
بازیگران: حسین یاری، کیکاووس یاکیده، روح‌الله کمانی، کیهان ملکی، امیررضا دلاوری، مجید واشقانی، کمند امیرسلیمانی و...

ویژگی ماندگاری: سریال مسعود آب‌پرور هم یکی از آثار برگزیده این ژانر است. سریالی که شبیه به آثار فخیم‌زاده پر بود از صحنه‌های اکشن و تعقیب و گریز‌های مخصوص فیلم‌های پلیسی. اما نکته دیگری که «هوش سیاه» را ماندگار کرد، توجه به جرایم رایانه‌ای بود، سوژه‌ای که تا پیش از این توجه چندانی به آن نشده بود و با این سریال هم خلافکار‌ها و هم پلیس‌های باهوشی را دیدیم که جدال جذابی با هم داشتند. «سرگرد احمدی» با بازی حسین یاری هم شخصیت اصلی این سریال بود که تقابلش با «جمشید کاظمی» (کیکاووس یاکیده) به عنوان شخصیت منفی سریال، یکی از جذاب‌ترین روابط دزد و پلیسی در تاریخ تلویزیون را شکل داد. این سریال بازخورد‌های مثبت زیادی از طرف مخاطبان تلویزیون داشت، اتفاقی که باعث تولید و پخش فصل دوم «هوش سیاه» هم شد.

میکائیل (شبکه یک)
کارگردان: سیروس مقدم
تهیه‌کننده: الهام غفوری
سال پخش: ۱۳۹۴
بازیگران: کامبیز دیرباز، بهنوش طباطبایی، کامران تفتی، متین ستوده، علیرضا خمسه، پرویز پورحسینی و...

ویژگی ماندگاری: سیروس مقدم هم از آن دسته کارگردان‌هایی است که توجه ویژه‌ای به ژانر پلیسی دارد. او بعد از پلیس جوان هر از گاهی در آثار مختلفش شخصیت‌های پلیس داشت و دو کار نیز در این ژانر تولید کرد، یکی «دیوار» و دیگری «میکائیل» که دومی باتوجه به جذابیت‌های بصری، سکانس‌های خوش ساخت و بازی‌های قابل قبولش بیشتر مورد توجه قرار گرفت. این مجموعه تلویزیونی توانست تندیس برتر و دیپلم افتخار بهترین سریال جشنواره فیلم و سریال‌های پلیسی مسکو را از آنِ خود کند.

گاندو (شبکه سه)
کارگردان: جواد افشار
تهیه‌کننده: مجتبی امینی
سال پخش: ۱۳۹۸
بازیگران: داریوش فرهنگ، پیام دهکردی، محمدرضا شریفی‌نیا، لیلا اوتادی، وحید رهبانی، پندار اکبری و...
ویژگی ماندگاری: مهم‌ترین ویژگی ماندگاری «گاندو» زاویه نگاه ویژه آن بود. این سریال دسته جدید در ژانر پلیسی به وجود آورد و پس از آن سریال‌های «امنیتی» دیگری هم در این ژانر تولید شد. این سریال از آثار پرهزینه تلویزیون بود که علاوه بر کشور خودمان، بخش‌هایی از آن در ترکیه و چین تولید شد. این سریال، چون به موضوعات امنیتی سال‌های اخیر کشورمان مربوط می‌شد با حواشی فراوانی هم همراه بود و بسیار مورد توجه قرار گرفت. این سریال به حدی مورد توجه قرار گرفت که کمتر از دو سال بعد، فصل دوم آن نیز از تلویزیون به نمایش درآمد.

هشت پا (شبکه سه)
کارگردان: احمد معظمی
تهیه‌کننده: محمدرضا شفیعی
سال پخش: ۱۴۰۳
بازیگران: سعید چنگیزیان، رضا اکبرپور، نادر سلیمانی، ایوب آقاخانی، محمد صادقی، احمد نجفی، سپند امیرسیلمانی، علیرضا جلالی‌تبار، ایرج نوذری، مینا وحید، رویا جاویدنیا و...

ویژگی: سریال جدید احمد معظمی که از ۱۸ مهر پخش آن از شبکه سه سیما آغاز شده است، از آن دست آثاری است که امید فراوانی به دیده شدن و ماندگاری دارد. «هشت پا» جدیدترین پروژه پلیسی سیمافیلم است که سازندگان آن امیدوارند بتواند اقبال آثار موفق دیگری که در این فهرست قرار دارد را به دست بیاورد. این سریال تیم بازیگران یکدستی دارد و با نگاهی به فهرست بازیگران «هشت‌پا» نام‌های آشنای زیادی می‌بینیم، از محمد صادقی، ایرج نوذری و احمد نجفی گرفته که در همین گزارش به آثار محبوب قبلی‌شان در این ژانر اشاره کردیم، تا سعید چنگیزیان و ایوب آقاخانی و علیرضا جلالی‌تبار که در تئاتر و سینما نام‌های شناخته شده و بازیگران کاربلدی هستند.