جراحی‌های قلبی در زنان به دلیل ظرافت عروق پیچیده‌تر است

سام زراعتیان نژاددوانی فوق تخصص جراحی قلب، و فلوشیپ پیوند اعضای قفسه سینه در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار آنا؛ با اشاره به مهم‌ترین عوامل خطر بیماری‌های قلبی اظهار کرد: بیماری‌های قلبی معمولاً به دنبال عوامل خطر مشخصی بروز می‌کنند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به فشار خون بالا، مصرف سیگار، کم‌تحرکی، چاقی، و چربی خون کنترل‌نشده اشاره کرد. 

وی افزود: همچنین، سابقه خانوادگی بیماری‌های عروق قلبی به‌ویژه در سنین زیر ۵۰ سال و برخی بیماری‌های مادرزادی قلبی، به‌دلیل عوامل ژنتیکی یا عفونت‌های ویروسی مانند سرخچه، می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری‌ها را افزایش دهند.

فلوشیپ پیوند اعضای قفسه سینه ادامه داد: برخی بیماری‌ها مانند کاوازاکی (یک بیماری عفونی در کودکان) و تب روماتیسمی که ناشی از گلودرد چرکی استرپتوکوکی است، می‌توانند در بزرگسالی باعث تنگی یا نارسایی دریچه‌های قلبی، به‌ویژه دریچه آئورت و میترال شوند. عفونت‌های دریچه‌های قلب در بیماران دیالیزی، افراد مبتلا به نارسایی کلیوی، و معتادان تزریقی، از دیگر عوامل خطر به‌شمار می‌رود.

تفاوت‌های بیماری‌های قلبی در زنان و مردان

زراعتیان با تاکید بر تفاوت‌های بیماری‌های قلبی میان زنان و مردان گفت:هرچند عوامل خطر بیماری‌های قلبی در زنان و مردان مشابه هستند، اما شیوع این عوامل و نحوه بروز بیماری بین دو جنس متفاوت است. برای مثال، مطالعات نشان می‌دهد، پیش‌آگهی بیماری‌های قلبی، حتی پس از مداخلات درمانی، در زنان معمولاً بدتر از مردان است.

وی در ادامه توضیح داد: یکی از دلایل اصلی این موضوع، کوچک‌تر بودن عروق کرونری (عروق تغذیه‌کننده قلب) در زنان است که خطر گرفتگی و انسداد این عروق را افزایش می‌دهد. همین مسئله باعث می‌شود انجام جراحی‌های قلبی در زنان به دلیل ظرافت عروق، پیچیده‌تر باشد.

تاثیر تغییرات هورمونی در زنان

این فوق تخصص جراحی قلب با اشاره به نقش هورمون‌ها در سلامت قلب زنان، گفت: یکی دیگر از تفاوت‌های مهم، تغییرات هورمونی پس از یائسگی است. زنان معمولاً بین ۴۵ تا ۵۲ سالگی وارد دوران یائسگی می‌شوند و با کاهش فعالیت تخمدان‌ها، هورمون‌هایی که نقش محافظتی در برابر بیماری‌های قلبی عروقی دارند، به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابند. این تغییر هورمونی، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، به‌ویژه بیماری عروق کرونر، را افزایش می‌دهد.

وی افزود:البته روش‌های هورمون‌درمانی جایگزین (HRT) که برای جلوگیری از پوکی استخوان تجویز می‌شود، به‌تنهایی تاثیر قابل توجهی در کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی ندارد.

عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی و تفاوت‌های جنسیتی

زراعتیان با اشاره به عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی در ایران توضیح داد: در کشور ما، مصرف سیگار در مردان شیوع بیشتری دارد. همین موضوع خطر بیماری‌های قلبی را در آنها افزایش می‌دهد. همچنین، تب روماتیسمی که یکی از علل بیماری‌های دریچه‌ای قلب است، در مردان بیشتر گزارش شده است.

وی ادامه داد: پیش‌آگهی بیماری عروق کرونر در زنان معمولاً نامطلوب‌تر است، چرا که عروق کرونری آنها کوچک‌تر و مستعدتر به انسداد است. به همین دلیل، حتی بعد از انجام جراحی‌های قلبی، میزان بهبودی در زنان نسبت به مردان کمتر است.

لزوم توجه ویژه به سلامت قلب 

در پایان زراعتیان با تاکید بر اهمیت آگاهی‌بخشی عمومی درباره بیماری‌های قلبی گفت: بیماری‌های قلبی یکی از مهم‌ترین علل مرگ‌ومیر در جهان و ایران هستند. تفاوت‌های جنسیتی در بروز و پیش‌آگهی این بیماری‌ها اهمیت دارد و لازم است برنامه‌های پیشگیرانه، غربالگری منظم، و آموزش‌های همگانی با توجه به این تفاوت‌ها طراحی شود.