نیمقرن پیشرفت علمی دربرابر افول غربیها ۱۳-
افسانه‌ای زیبا به نام تله‌پاتی
هیچ مکانیزم شناخته‌شده‌ای در مغز یا بدن انسان وجود ندارد که بتواند انتقال افکار بدون واسطه را توضیح دهد. مغز انسان سیگنال‌های الکتریکی و شیمیایی تولید می‌کند، اما این سیگنال‌ها به‌طور طبیعی به خارج از بدن منتقل نمی‌شوند و قابلیت دریافت توسط دیگران را ندارند.
خبرگزاری آنا- محمدامین پورحسینقلی: چند شب پیش، وقتی مشغول استراحت بودم و به سریالی علمی-تخیلی نگاه می‌کردم، یکی از دوستانم به من پیام داد و گفت: «فکر می‌کنم تو الان به من فکر می‌کنی، مگر نه؟». ما اما در حقیقت به غذای شب گذشته فکر می‌کردم. پاسخی به او ندادم و کمی رازآلود رفتار کردم. او بلافاصله جواب داد دیدی گفتم! ما ذهن‌های هم را می‌خوانیم. در آن لحظه به‌جای فکر کردن به این که او چطور به این نتیجه رسیده، فقط به این فکر کردم که چرا ایده تله‌پاتی این‌قدر جذاب است؟
تله‌پاتی به ادعای توانایی انتقال افکار، احساسات یا اطلاعات بین دو نفر بدون استفاده از ابزار‌های فیزیکی یا حواس پنج‌گانه گفته می‌شود. تصور کنید بتوانید ذهن کسی را بخوانید یا پیام‌های ذهنی بفرستید؛ دیگر نیازی به پیامک، تلفن یا حتی زحمت صحبت کردن نبود. ایده تله‌پاتی در داستان‌ها و فیلم‌های علمی‌تخیلی از جذابیت خاصی برخوردار است و به نظر می‌رسد یک توانایی فوق‌العاده انسانی باشد.
علم چه می‌گوید؟
متأسفانه یا خوشبختانه، هیچ شواهد علمی قابل اعتمادی وجود ندارد که نشان دهد تله‌پاتی واقعاً وجود دارد. هرچند این موضوع بار‌ها مورد تحقیق قرار گرفته است، اما هیچ مطالعه علمی معتبری نتوانسته است شواهدی قانع‌کننده برای اثبات تله‌پاتی ارائه دهد. یکی از معروف‌ترین آزمایش‌ها در این زمینه، آزمایش‌های گنزفلد بود که در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ برای بررسی وجود تله‌پاتی انجام شد. در این آزمایش‌ها، فردی در اتاقی آرام قرار می‌گرفت و تلاش می‌کرد تصاویر یا افکاری را به فرد دیگری که در اتاقی جداگانه بود، منتقل کند. اگرچه برخی نتایج اولیه امیدوارکننده بودند، اما در بازآزمایی‌های بعدی مشخص شد که نتایج بیشتر تصادفی بوده‌اند تا واقعی.
مشکل دیگر این است که هیچ مکانیزم شناخته‌شده‌ای در مغز یا بدن انسان وجود ندارد که بتواند انتقال افکار بدون واسطه را توضیح دهد. مغز انسان سیگنال‌های الکتریکی و شیمیایی تولید می‌کند، اما این سیگنال‌ها به‌طور طبیعی به خارج از بدن منتقل نمی‌شوند و قابلیت دریافت توسط دیگران را ندارند.
یکی از دلایل جذابیت تله‌پاتی این است که به ما این احساس را می‌دهد که می‌توانیم ارتباطی خاص و جادویی با دیگران برقرار کنیم. همچنین، پدیده‌هایی مثل تصادف و هم‌زمانی می‌توانند باعث شوند که فکر کنیم تله‌پاتی وجود دارد. برای مثال، ممکن است دقیقاً در لحظه‌ای که به دوستی فکر می‌کنید، او به شما پیام بدهد. مغز ما عاشق پیدا کردن الگوهاست و این نوع هم‌زمانی‌ها می‌توانند توهم تله‌پاتی را ایجاد کنند.
اثر «سوگیری تأییدی» نیز نقش بزرگی در باور به تله‌پاتی دارد. وقتی یک رویداد تصادفی با باور ما هم‌خوانی دارد، به آن توجه می‌کنیم و وقتی شواهدی بر خلاف آن می‌بینیم، آن را نادیده می‌گیریم. اگر هزار بار به دوستی فکر کنید و او پیام ندهد، به یاد نخواهید آورد، اما آن یک باری که پیام می‌دهد، در ذهن شما ثبت می‌شود.
آیا علم ممکن است روزی تله‌پاتی را تأیید کند؟
هرچند تله‌پاتی به شکل فعلی‌اش توسط علم تأیید نشده است، اما پیشرفت‌های فناوری نشان می‌دهد که شاید در آینده بتوان نوعی ارتباط ذهنی برقرار کرد. یکی از این فناوری‌ها، رابط‌های مغز-رایانه (Brain-Computer Interfaces) است که توانایی تبدیل افکار انسان به سیگنال‌های قابل‌درک برای رایانه‌ها را دارد. فناوری مزبور به محققان این امکان را می‌دهد که فعالیت‌های مغزی را تجزیه و تحلیل کرده و آنها را به دستورات قابل‌اجرا تبدیل کنند.
پژوهش‌ها در زمینه رابط‌های مغز-رایانه به سرعت در حال پیشرفت هستند و نتایج امیدوارکننده‌ای به همراه داشته‌اند. برای مثال برخی از این سیستم‌ها توانسته‌اند حرکات دست یا حتی کلمات را تنها از طریق فکر کردن کنترل کنند.
با این حال، باید توجه داشت که ارتباطی که توسط این رابط‌ها ممکن می‌شود، کاملاً متفاوت از تله‌پاتی به شکل خیالی‌اش خواهد بود. تله‌پاتی به معنای انتقال افکار یا احساسات بین دو یا چند فرد بدون استفاده از حواس پنج‌گانه است، در حالی که رابط‌های مغز-رایانه نیازمند تجهیزات و فناوری‌های خاصی است.
تله‌پاتی یکی از ایده‌های جذاب و رؤیایی است که بار‌ها در ادبیات، سینما، و فرهنگ عامه مطرح شده است، اما علم نشان داده که این ایده بیشتر تخیلی است تا واقعی. مغز انسان توانایی‌های شگفت‌انگیزی دارد، اما متأسفانه خواندن ذهن دیگران یکی از آنها نیست.
انتهای پیام/
