علوم انسانی اسلامی، نقشی تمدن‌ساز در جهان اسلام دارد

به گزارش خبرگزاری آنا، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در این مراسم اظهار کرد: این روز، روزی مهم است که باید قدر آن را بدانیم و نقش تمدن‌ساز آن را به درستی بشناسیم. علم و اندیشه علامه مصباح یزدی رضوان‌الله‌تعالی‌علیه نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان اسلام مطرح است. ایشان جزء موسسان علوم انسانی اسلامی در ایران و جهان اسلام بودند و تأثیرات بزرگ و عمیقی از خود برجای گذاشتند.

وی با اشاره به سفر خود به مسکو در سال ۲۰۰۹ و حضور در روز جهانی فلسفه، افزود: در آن زمان، بسیاری از فیلسوفان از کشور‌های مختلف، از جمله آمریکا و اروپا، از اندیشه‌های علامه مصباح یزدی یاد می‌کردند و سوالات متعددی درباره احوال ایشان و تفکراتشان از من می‌پرسیدند. الحمدلله، این اندیشه‌ها در کشور‌های مختلف مطرح است، اما باید تلاش بیشتری انجام دهیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنکی ادامه داد: مقام معظم رهبری نیز در مورد این شخصیت برجسته تعبیر فقیه، حکیم، فیلسوف را به کار بردند و ایشان را به‌عنوان استادی با فکر نوآور، خلقیات برجسته و ویژگی‌های دیگر مورد ستایش قرار دادند.

وی گفت: امیدواریم با پیگیری تلاش‌های علامه مصباح یزدی و ادامه مسیر ایشان، بتوانیم در راستای ایجاد تمدن نوین اسلامی گام‌های مؤثری برداریم و علوم انسانی اسلامی را به عنوان محور رشد و پیشرفت در دنیای امروز قرار دهیم.

علامه مصباح یزدی الگویی از حکمرانی علمی اجرایی بود

خسروپناه در خصوص ویژگی‌های حکمرانی علمی اجرایی علامه مصباح یزدی، گفت: من معتقدم علامه مصباح یزدی الگویی از حکمرانی علم و اجرا بودند. حکمرانی علمی و اجرایی ایشان به‌ویژه در حوزه علوم انسانی اسلامی، ویژگی‌های منحصر به فردی داشت که می‌توان به ۱۳ اصل و ویژگی آن اشاره کرد.

وی افزود: ویژگی اول این است که علامه مصباح یزدی به‌طور گسترده و جامع به فراگیری علوم حوزوی و جدید پرداختند. ایشان نه‌تنها در فقه و فلسفه، بلکه به مطالعه علوم طبیعی همچون فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی، روانشناسی و جامعه‌شناسی پرداخته و حتی زبان‌های انگلیسی و فرانسه را نیز آموختند. این درس مهمی برای طلبه‌های جوان امروز است که پشتکار و استفاده از علوم مختلف را بیاموزند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: ویژگی دوم سلوک معنوی و بهره‌گیری از محضر عارفان ولایی همچون آیت‌الله بهجت بود. علامه مصباح یزدی سال‌ها از این سلوک معنوی بهره بردند و آن را در ادامه مسیر علمی خود به‌کار گرفتند.

وی گفت: ویژگی سوم داشتن روحیه انتقادی و تفکر عمیق بود. ایشان فقط فیلسوف به معنای سنتی نبودند، بلکه در اندیشه‌های فیلسوفانی همچون ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا نگاه انتقادی داشتند.

افزود: چهارمین ویژگی ایشان نظریه پردازی در معرفت‌شناسی، منطق، فلسفه اخلاق و علوم اجتماعی بود. علامه مصباح یزدی در زمینه‌های مختلف علوم انسانی و اجتماعی نظریه‌پرداز بودند و نظریه‌هایی نوآورانه ارائه دادند.

حجت‌الاسلام خسروپناه به ویژگی پنجم اشاره کرد و گفت: علامه مصباح یزدی روش‌مند بودند. در حالی که پیش از ایشان بسیاری از متفکران تنها به مبانی پرداخته بودند، ایشان علاوه بر مبانی انسان‌شناختی و هستی‌شناختی، روش‌هایی را در علوم انسانی اسلامی معرفی کردند که آثار ماندگاری از خود بر جای گذاشت.

خسروپناه با بیان اینکه ویژگی ششم، آینده‌نگری و تحول در حوزه‌های علمیه بود، گفت: علامه مصباح یزدی با تأسیس بنیاد و موسسه امام خمینی، تحول عظیمی در حوزه‌های علمیه ایجاد کردند. این موسسه نه‌تنها در زمان خود بلکه برای قرن‌ها آینده طراحی شده بود تا اندیشه‌ها و پژوهش‌های نوینی در علوم انسانی اسلامی تولید کند. اکنون شاهد تحول عمیقی در حوزه‌های علوم انسانی اسلامی هستیم که برکت تلاش‌های ایشان است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: حکمرانی علمی و اجرایی علامه مصباح یزدی نه‌تنها در ایران بلکه در سطح جهان اسلام تأثیرات بزرگی داشته است و تلاش‌های ایشان باید مورد تقدیر و توجه قرار گیرد.

ویژگی‌های مدیریتی و سیاسی علامه مصباح یزدی در حکمرانی علمی

خسروپناه، در ادامه به ویژگی‌های بارز علامه مصباح یزدی در حکمرانی علمی و اجرایی اشاره کرد و گفت: ویژگی هفتم علامه مصباح یزدی، شاگردپروری ایشان بود. ایشان نه تنها در دوران نخستین تدریس خود شاگردان زیادی را تربیت کردند، بلکه در اواخر عمر شریفشان نیز به تربیت نوجوانان و جوانان پرداخته و به آنها هدایت‌های علمی و معنوی می‌دادند. نوجوانان دهه ۸۰ که با ایشان جلسه می‌گرفتند، به توصیه‌های علمی و اخلاقی ایشان توجه می‌کردند. علامه مصباح همواره در تمام مراحل زندگی خود به تربیت شاگردان از هر سن و سالی اهمیت می‌داد.

وی افزود: در اوایل دهه ۶۰، بسیاری از جوانان در دزفول به محضر ایشان می‌رسیدند و سوالات علمی خود را مطرح می‌کردند. علامه مصباح همیشه وقت کافی برای پاسخ دادن به این سوالات و هدایت‌گری داشتند. حتی در اواخر عمر، ایشان به طور خاص به هدایت نوجوانان و جوانان می‌پرداختند و در برخی موارد توجه بیشتری به آنها می‌کردند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به ویژگی هشتم علامه مصباح یزدی اشاره کرد و گفت: مدیریت علمی و اجرایی ایشان یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌ها بود. این الگوی مدیریتی باید به‌طور دقیق‌تر تدوین و مورد تحلیل قرار گیرد. ایشان با درک عمیق از نیاز‌های زمان، توانستند در حوزه‌های مختلف مدیریتی تحولاتی ایجاد کنند که باید مورد توجه قرار گیرد.

خسروپناه به ویژگی نهم مبنی بر سیاست‌مداری ولایتمدار علامه مصباح یزدی، پرداخت و گفت: علامه مصباح یزدی در مسائل سیاسی همواره رویکردی ولایتمدارانه داشتند. ایشان هیچ‌گاه در دام تحزب‌گرایی و گروه‌گرایی نیفتادند، بلکه به‌عنوان یک ایدئولوگ و متفکر جهانی در خدمت اهداف انقلاب اسلامی و امت اسلامی بودند. محدود کردن ایشان به تحزب خاص، به نوعی خیانت به اندیشه‌های ایشان خواهد بود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ولایت‌مداری ایشان نسبت به امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری به‌ویژه در جریان مقاومت نیز به وضوح نمایان بود. ایشان همواره در مسیر رهبری حرکت می‌کردند و سیاست‌های کلان اسلامی را در راستای اهداف عالیه انقلاب پیگیری می‌کردند.

ویژگی‌های الگوی حکمرانی علمی علامه مصباح یزدی

خسروپناه، به برخی ویژگی‌های برجسته علامه مصباح یزدی در حکمرانی علمی و اجرایی اشاره کردند و گفتند: یازدهمین ویژگی ایشان، غیرت دینی بود. علامه مصباح از دوران جوانی، در پاسخ به سوالات و شبهات دینی با حرص و جوش فراوان وارد میدان می‌شدند. ایشان هیچ‌گاه از پاسخگویی به شبهات کوتاهی نمی‌کردند، حتی در اواخر عمرشان، زمانی که ممکن بود قادر به مطالعه منابع شبهات نباشند، از افرادی که آگاهی داشتند بهره می‌بردند. علامه مصباح در دوره‌های مختلف، از جمله در فیضیه و قبل از خطبه‌های نماز جمعه، به پاسخگویی به شبهات می‌پرداختند. این غیرت دینی بود که برخی افراد امروزه به بی‌تفاوتی یا مداهنه در مسائل دینی دچار شده‌اند، اما ایشان همیشه با غیرت دینی در میدان بودند.

وی با بیان اینکه ویژگی دوازدهم، اخلاص در بینش، منش و کنش بود، با اشاره به تجربه شخصی خود توضیح داد و گفت: من شهادت می‌دهم که لحظه‌ای در رفتار این مرد بزرگ هوای نفس ندیدم. ایشان در تمام لحظات زندگی خود، اخلاص را در فکر، سخن و عملشان به‌طور کامل حفظ کرده بودند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه ویژگی سیزدهم علامه مصباح یزدی را مجاهدت همیشه در صحنه عنوان کردند و افزودند: ایشان همیشه در میدان‌های مختلف علمی، دینی و اجرایی حضور داشتند و مجاهدت می‌کردند. این ویژگی‌های برجسته باید الگویی برای همه ما، به‌ویژه طلبه‌های جوان، باشد. ما باید این اصول و ویژگی‌ها را در زندگی خود پیاده کرده و در کار‌های مدیریتی و اجرایی و علمی تجلی ببخشیم.