انگیزه بالای فیلمسازان جوان ایرانی برای من شگفت‌آور بود/ چالش عکاسی خیابانی در «بروکسل از نمای نزدیک»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا مستند «بروکسل از نمای نزدیک» به کارگردانی «ایلیا سرچنکو» فیلمساز بلژیکی از آثاری بود که در هجدهمین جشنواره «سینما حقیقت» به نمایش درآمد.

این مستندساز جوان در گفتگو با خبرنگار آنا ضمن ابراز خشنودی از حضور در این رویداد سینمایی عنوان کرد: من اصالتاً اهل «لتونی» هستم، حدود ۱۵ سال است که در بلژیک زندگی می‌کنم و محل تولید این مستند نیز همان‌گونه از نام آن پیداست در پایتخت بلژیک است. زبان اصلی من روسی است و این مستند به سه زبان انگلیسی، فرانسه و روسی ساخته شده است.

 تجربه اولین حضور در ایران

وی اظهار کرد: کارم را با عکاسی شروع کردم و همچنان هم عکاسی  و به صورت  ویژه عکاسی خیابانی فعالیت اصلی من است. در مرکز آموزش فیلمسازی «اگنس واردا» درس خواندم. این بانوی کارگردان فقید بلژیکی از چهره‌های مشهور سینمای موج نو در این کشور است. مستند «بروکسل از نمای نزدیک» نتیجه فعالیت سال گذشته من در این مدرسه است. پیش از این نیز چند مستند کوتاه داشته‌ام، اما این فیلم اولین تجربه جدی فیلمسازی من است.

سرچنکو گفت: این فیلم قبلاً در جشنواره‌هایی در برزیل، یونان، ایتالیا، انگلستان، روسیه و یکی دو کشور آفریقایی به نمایش در آمد و در روسیه هم به عنوان بهترین مستند کوتاه در جشنواره سیبری انتخاب شد.

این فیلمساز افزود: این نه تنها اولین سفرمن به ایران که اولین حضورم در یک کشور در منطقه خاورمیانه بود. سفر شگفت انگیزی بود و ایرانیان رفتار بسیار دوستانه‌ای با من داشتند. همه آنها به سینما علاقه‌مند هستند. «سینما حقیقت» هم یک جشنواره جدی و جذاب بود. در این چند روز با تعداد زیادی از دانشجویان سینما، تهیه‌کنندگان و فیلمسازان حوزه مستند صحبت کردم؛ کارگردانانی از ایران و کشور‌های دیگر مثل چین، عراق، استونی، ازبکستان و... که نکات جالبی را مطرح کردند.

این فیلمساز عنوان کرد: تهران برای من یک شهر هنری و شگفت‌انگیز است. برای افرادی که به عکاسی هنری علاقه دارند تهران فضای بسیار خوبی است و سوژه‌های جذابی دارد.

وی عنوان کرد: انگیزه بالای جوانان فیلمساز ایرانی  برای من شگفت‌آور بود، این درحالی است که تبلیغات رسانه‌های جهانی به گونه‌ای است که این فضا را نشان نمی‌دهد.

چالش عکاسی خیابانی در بروکسل

این مستندساز گفت: «بروکسل از نمای نزدیک» تجربه عکاسی از افراد عادی در خیابان‌های بروکسل است، یعنی یک عکاس که به صورت ناگهانی و بدون اطلاع به نوعی وارد حریم عابران می‌شود و از آنها عکس می‌گیرد. واکنش این افراد به این حرکت سوژه اصلی این فیلم است. من برای پروژه‌های مختلف تجربه عکاسی در خیابان‌های بروکسل را داشته‌ام در آنجا بود که متوجه شدم گاهی از احتمال واکنش‌های غیرمنتظره مردم می‌ترسم؛ به ویژه این که در ابتدا زبان آنها را هم به خوبی نمی‌دانستم.

سرچنکو افزود: خیلی اوقات مثل جاسوس‌ها به شکل مخفیانه عکس می‌گرفتم؛ یعنی دوست داشتم درباره مردمی فیلم بسازم که تا اندازه‌ای هم از آنها می‌ترسم. فیلم من به صورت همزمان، هم جنبه کمدی داشت و هم سعی می‌کرد که این دلهره را به مخاطبان منتقل کند.

این فیلمساز بلژیکی گفت: وقتی در همان مدرسه سینمایی محل تحصیل خودم، فیلم را برای هنرجویان آنجا نمایش دادم آنها گاهی اوقات می‌خندیدند و گاهی هم تعجب می‌کردند که چرا کسی دوربین من را نشکسته است!

وی در پاسخ به این پرسش که چرا فیلم‌های ایرانی نمی‌توانند در بازار‌های جهانی موفق و درآمدزا باشند نیز گفت: پاسخ به این پرسش خیلی پچیده است؛ دلایل مختلف اقتصادی، فرهنگی و زبانی می‌تواند موثر باشد، اما فکر می‌کنم که یک اثر خوب با کمی تبلیغات حرفه‌ای و شناختن ذائقه مخاطبان می‌تواند در آن کشور‌ها نیز فروش داشته باشد. به هرحال فراموش نکنیم که سینما هم مثل خیلی از پدیده‌های دیگر از سیاست جدا نیست.

این فلیمساز عنوان کرد: برای فیلمسازان جوان دیدن فیلم‌های مستند از فرهنگ‌ها و ژانر‌های مختلف بسیار راهگشا است. آنها باید سعی کنند سناریو‌ها و داستان‌های خوبی بنویسند که صرفاً مخاطب داخلی نداشته باشد و مردم سایر کشور‌ها را نیز در نظر بگیرند.

هوش مصنوعی و آینده سینما 

وی درباره تاثیر استفاده از هوش مصنوعی بر آینده سینما نیز گفت: استفاده از هوش مصنوعی در فیلم داستانی و مستند کارکرد و پیامد‌های متفاوتی دارد. این سوالی است که اتفاقاً من در مستند خودم نیز آن را مطرح می‌کنم. فیلمسازان با استفاده هوش مصنوعی آثار خارق‌العاده‌ای خلق می‌کنند و مثلاً من هم می‌توانم رشته موردعلاقه خودم یعنی تصویربرداری عکاسی خیابانی را به صورت خیلی رئالیستی جلو ببرم؛ هنر حتی اگر با هوش مصنوعی ترکیب شود، باز هم «هنر» است. همانطور که یکی از شخصیت‌های فیلم من نیز این موضوع را به تصویر کشید و من هم با او موافقم.

وی افزود: ظرفیت بسیار بالایی در هوش مصنوعی برای تولید آثار هنری وجود دارد و ما نیز می‌توانیم از هوش مصنوعی در راستای تولید آثار هنری استفاده کنیم؛ ما نمی‌دانیم که این مسیر چقدر ادامه‌دار خواهد بود و انتهای آن چگونه است؟ به نظرم هوش مصنوعی شاید بتواند نقش‌ها و کاراکتر‌های مشهور را تقلید کند، اما فکر می‌کنم در آینده نزدیک چنین اتفاقی نخواهد افتاد.

لازم به یادآوری است، هجدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» از هجدهم تا بیست و پنجم آذرماه به دبیری محمد حمیدی مقدم در پردیس سینمایی چارسو در حال برگزاری است.