انقلابی در تشخیص زود هنگام بیماری‌ها

به گزارش خبرنگار آنا- مهسا روحی: همواره تشخیص درست بیماری آن هم در زمان طلایی یکی از اولویت‌های کادر درمان بوده است. به دلیل وجود تنوع در بیماری‌ها و علائم مختلفی که در بدن هر فرد متفاوت است، پزشکان در تشخیص درست با کمی مشکل مواجه هستند.

خوشبختانه فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در تمام بخش‌های حوزه سلامت ورود کرده‌اند و به پزشکان کمک‌های بسیار مهمی می‌کنند. برخی نگرانند و گمان می‌کنند هوش مصنوعی جای انسان و پزشکان حاذق را در آینده خواهد گرفت. این درحالی است که هیچ گاه یک ربات نمی‌تواند از هوش و ذکاوت انسان برخوردار باشد. پزشکان از دیرباز تا به اکنون بوده و بیماران را از رنج‌های بسیار نجات داده‌اند.

ناهید نفیسی فلوشیپ جراحی انکوپلاستیک پستان و متخصص جراحی عمومی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری آنا، در رابطه با نقش فناوری‌های نوین در تشخیص بیماری‌های مختلف اظهار کرد: در فناوری‌های نوین هوش مصنوعی بسیار مهم و قابل بحث است.

رادیو داروها به کمک آنکولوژیست‌ها آمدند

وی ادامه داد: هوش مصنوعی می‌تواند در تشخیص و همچنین درمان بیماری‌ها کمک کند. به عنوان مثال درموضوع فناوری‌های نوین، رادیو دارو‌ها به کمک همکاران آنکولوژیست آمده‌اند. پزشکان برای بیمارانی که مبتلا به سرطان پیشرفته هستند و دارو‌های شیمی درمانی دیگر در بدنشان جواب نمی‌دهد از رادیو دارو‌ها به عنوان یک فناوری نوین اثر گذار استفاده می‌کنند.

تشخیص متاستاز‌های بسیار کوچک با «پت اسکن»

فلوشیپ جراحی انکوپلاستیک پستان افزود: «پت اسکن» یک روش پزشکی هسته‌ای است که میزان عملکرد و سوخت و ساز سلول‌های داخلی بدن را اندازه گیری می‌کند. در پت اسکن جریان خون، نحوه اکسیژن‌رسانی و فعالیت سلول‌ها با کمک تصویربرداری مولکولی ردیابی می‌شود؛ بنابراین تغییرات اندام‌های داخلی بدن با جزئیات مورد بررسی قرار می‌گیرند و نتایج آن بسیار دقیق است. در این پت اسکن موادی به مریض تزریق می‌شود که با توجه به نوع سرطان و نوع داروی مصرفی بیمار، متاستاز‌های بسیار کوچک را هم به خوبی تشخیص می‌دهد که ممکن است همان سلول‌های ریز با پت معمولی یا ام آر آی تشخیص داده نشود.

تشخیص وجود سلول سرطانی در بدن در کمتر از ۵ دقیقه

نفیسی با اشاره به این که فناوری‌های نوین فقط محدود به هوش مصنوعی و تشخیص و درمان نیست مطرح کرد: دستگاهی در ایران ساخته شده است که در دنیا دو کشور دیگر آن را دارند. البته نمونه ایرانی دستگاه مزیت‌های بسیاری دارد. این دستگاه در اتاق عمل و در جراحی پستان به پزشکان کمک می‌کند. زمانی که جراح سرطان را خارج می‌کند، دستگاه تشخیص می‌دهد که آیا در آن محدوده سلول سرطانی دیگری وجود دارد یا خیر.

 این درحالی است که در گذشته همین تشخیص، زمان طولانی‌تری لازم داشت. به عنوان مثال پزشک نمونه‌ای از اطراف محلی که سلول سرطانی خارج شده به پاتولوژی ارسال می‌کرد. حدود ۴۵ دقیقه بعد جواب پاتولوژی ارسال می‌شد و پزشک متوجه می‌شد که آیا سلول سرطانی دیگری در این ناحیه وجود دارد یا خیر.

وی ادامه داد: در حال حاضر در بسیاری از مراکز درمان سرطان، این دستگاه وجود دارد و پزشکان حین انجام عمل در زمان کوتاه‌تر از ۵ یا ۶ دقیقه اطراف سلول سرطانی را چک می‌کند تا هیچ سلول دیگری باقی نمانده باشد. از همین دستگاه می‌توان به عنوان یک فناوری نوین که در بسیاری از جراحی‌ها به خصوص جراحی پستان به پزشکان کمک می‌کند یاد کرد.

وی ادامه داد: فناوری‌های نوین در درمان بیماران سرطانی که بیماری در آنها پیشرفت داشته بسیار کمک کننده بوده است. به عنوان مثال برخی سرطان‌ها عوارضی چون ضایعات پوستی دارند که داروی شیمی درمانی و اشعه نمی‌تواند آن‌ها را از بین ببرد. در حال حاضر دستگاهی در بیمارستان‌های امام خمینی، شهدای تجریش و رسول اکرم وجود دارد که به کمک جریان برق DC نفوذپذیری سلول سرطانی روی پوست نسبت به داروی شیمی درمانی ۱۰ برابر می‌کند. در نتیجه با مصرف داروی شیمی درمانی ضایعات پوستی متاستازی از بین رفته و به اصلاح می‌میرند.

پلاسمای سرد در مراحل تحقیقاتی

متخصص جراحی عمومی گفت: پلاسمای سرد از دیگر فناوری‌های نوین در حوزه سلامت و درمان است. پلاسمای سرد در ضد عفونی کردن وسایل جراحی و زخم‌های عفونی مانند زخم‌های دیابتی کمک کننده است. در حال حاضر مقالاتی در حال نوشته شدن هستند که همین پلاسمای سرد می‌تواند در ازبین بردن ضایعات پوستی که ناشی از متاستاز است تاثیرگذار باشد. در ایران در مراحل تحقیقاتی هستیم و در برخی بیماران به صورت آزمایشی درمان را آغاز کرده ایم.

هیچگاه هوش مصنوعی جای پزشکان را نمی‌گیرد

نفیسی به نقش هوش مصنوعی در درمان بیماری‌ها اشاره کرد افزود:‌هوش مصنوعی نرم افزار‌های متفاوتی دارد. به عنوان مثال نرم‌افزار‌هایی را می‌توان ساخت که به کمک رادیولوژیست‌ها بیایند تا  سی تی اسکن را بهتر تشخیص دهند. البته لازم است بگویم هوش مصنوعی هیچ گاه جای پزشکان را نمی‌گیرد بلکه به پزشک در تشخیص ضایعات بسیار کوچک که ممکن است از چشم دور بماند کمک می‌کنند تا بیماری در مراحل اولیه شناسایی و درمان آغاز شود. خوشبختانه در حال حاضر در مراکزی که تعداد پاتولوژی بسیار زیادی دارند هوش مصنوعی در حال انجام وظفه است و به پزشکان بسیار کمک می‌کند.

وی به مچ بند‌های هوش مصنوعی که به تشخیص و پیشگیری وضعیت بیمار کمک می‌کنند اشاره کرد و گفت: در حال حاضر مچ‌بند‌هایی تولید شده است که فشار خون، نبض، نوارقلب مریض را می‌گیرند. این مچ بند‌ها در پیاده روی‌های اربعین برای افراد بالاتر از ۶۰ سال بسیار موثر است و دیگر نیازی به حضور فیزیکی پزشک در چادر‌های بین راهی نیست.