باید زبان فناورانه مخاطب کودک و نوجوان را درک کنیم/ خیز «امید» و «کودک» در فضای «متاورس» و «هوش مصنوعی»

مدیر شبکه امید و سرپرست شبکه کودک سیما در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا بر ضرورت استفاده از شیوه‌ها و فناوری‌های نوین ارتباطی در تولید برنامه‌های تلویزیونی برای نوجوانان تأکید کرد و افزود: امروز به واسطه تغییر نظام مصرف و ذائقه مخاطبان، با نسل جدیدی روبه‌رو هستیم که توقعش از رسانه‌ها با نسل‌های قبلی متفاوت است؛ طبعاً نحوه مواجهه ما با این نسل نیز باید متفاوت باشد.

محمدصادق باطنی در حاشیه رویداد دیدار با دانش‌آموزان برگزیده المپیاد رسانه‌ای که در باشگاه نوجوانان مرکز امید(حوزه هنری کودک و نوجوان) گرد هم آمده بودند عنوان کرد: مخاطب کودک و نوجوان حتی در برابر رسانه به ظاهر یک‌طرفه‌ای مثل تلویزیون، بیش از آن که تشنه دریافت پیام و یا جذابیت از سوی رسانه باشد، به دنبال تعامل است؛ او توقع دارد که تلویزیون قوه خیال و قوه عاقله او رابه رسمیت بشناسد و درک درستی از آنها داشته باشد. این همان نسلی است که زیست خود را با اینترنت و شبکه‌های مجازی گره زده است.

تمرکز امید بر نیاز نوجوانان

وی افزود: تعامل یک سویه با این نسل نتیجه‌ای ندارد و رسانه باید هر چه بیشتر به سمت تعاملی‌شدن برود. لازمه این موضوع هم این است که پیام‌هایی از جنس زیست مخاطبان تولید و ارائه شود. تلاش ما در شبکه امید بر این مبنا است که از بین سه‌گانه «نیاز، مصلحت و میل (گرایش)» تمرکز را روی عنصر «نیاز» بگذاریم. یعنی این که نگاه ما صرفاً بر اساس مصلحت و از بالا به پایین نباشد و از آن سو اسیر رویکرد از پایین به بالا و مبتنی بر امیال مخاطب هم نشویم.

باطنی گفت: ما محتوای برنامه‌ها را بر اساس نیاز نوجوانان تنظیم می‌کنیم. به همین خاطر است که مصارف فرهنگی کودکان و نوجوانان و این که چه جنسی از آثار نمایشی، پویانمایی و کتاب و بازی برایشان مطلوب است، را شناسایی می‌کنیم. بر اساس شناسایی نیازها، تعامل هم شکل گرفته است که نتیجه آن تولید و پخش دو تا سه ساعت برنامه با محوریت بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی است که الان روی آنتن داریم. برنامه‌هایی که در این حوزه‌ها به صرت تخصصی و جدی، اما با زبان نوجوانانه فعالیت می‌کند.

مدیر شبکه امید اظهار کرد: در حوزه آثار نمایشی هم به دنبال ضریب دادن به سریال‌های داخلی و خارجی هستیم که همگام با پیشرفت‌های فناورانه ودرک فضای جدید زیست نوجوانان ساخته شده‌اند. در همین راستا در جدول پخش روزانه شبکه امید، ساعت ۲۱ را به صورت ثابت به پخش این گونه سریال‌ها اختصاص داده‌ایم.

پیگیری «متاورس» و «هوش مصنوعی» در ۲ شبکه امید و کودک

وی افزود: ما ناگزیر هستیم که باید زبان فناورانه مختص مخاطبان کودک و نوجوان را درک کنیم. مفاهیمی مثل «متاورس» و «هوش مصنوعی» برای نوجوانان جدی است و به همین دلیل در تولیدات این شبکه هم اولویت دارد. ما کارافزار «فرا امید» را راه‌اندازی کرده‌ایم تا یک افزونه و صفحه موازی برای تلویزیون در فضای متاورس و برخط برای مخاطبان شکل بگیرد.

باطنی گفت: از سوی دیگر، با توجه به علاقه فراوان کودکان و به حوزه بازی‌های رایانه‌ای و تحولات پردامنه این عرصه، «بازی‌وارسازی» (Gamification) را هم با جدیت دنبال می‌کنیم. بازی‌وارسازی استفاده از ویژگی‌ها و تفکر بازی‌گونه در زمینه‌هایی است که در ذات خود ماهیت یک بازی را ندارند. به عبارت ساده‌تر، بازی‌وارسازی، استفاده از عناصر بازی‌ها در محیط‌های غیربازی است. عناصر که به کمک آنها می‌توان تغییراتی مثبت و قابل‌توجه در یک وضعیت ایجاد کرد. به هر حال نوجوانان به این جنس از پیام علاقه‌مند هستند و باید در تولیدات نمایشی و سایر قالب‌ها از آنها بهره برد.

از اسطوره‌های دینی و ملی غافل نیستیم

وی افزود: در کنار این بستر‌های نوین، در ارائه محتوا حتماً باید از آبشخور‌های فرهنگی خودمان استفاده کنیم. البته این معدن پربار باید در قالب‌های مختلف فرآوری شود. آنچه که ایده‌ال است و قدرت نفوذ بیشتری دارد، تولید آثار نمایشی بر اساس شخصیت‌های ملی و مذهبی است. اما این گونه آثار، به نوعی قله این‌گونه برنامه‌سازی محسوب می‌شود، اما تا رسیدن به آن قله، کار‌های کوچکتری را هم تدبیر کرده‌ایم.

باطنی عنوان کرد: مثلاً ما در شبکه کودک (پویا و نهال) شخصیتی به نام «نوید» را طراحی کرده‌ایم که در قالب تیزر‌های پویانمایی و با تمرکز بر هویت ملی به معرفی مشاهیر و چهره‌های شاخص تاریخ کهن و معاصر می‌پردازد. این چهره‌ها از شخصیت‌های شاهنامه و شاعران و اندیشمندان قرون گذشته آغاز شده و تا شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و دانشمندان معاصر را شامل می‌شود.

سرپرست شبکه کودک که شامل دو کانال نهال و پویا است افزود: از سوی دیگر با معرفی روشمند کتاب‌هایی که زندگینامه‌محور هستند و برای مخاطبان کودک و نوجوان نوشته شده‌اند به این‌گونه آثار ضریب می‌دهیم.

وی اظهار کرد: در شبکه کودک، علاوه بر افزایش تولید، حساب ویژه‌ای روی میان‌برنامه‌ها باز کرده‌ایم. میان‌برنامه‌هایی که به ویژه در معرفی محصولات فرهنگی مفید برای کودکان موثر بوده‌اند. همچنین ریل‌های ثابت پخش را از ابتدای سال ۱۴۰۳ طراحی کرده‌ایم؛ در این قالب، هر روز یک پویانمایی حرفه‌ای ایرانی داریم.

این مدیر سازمان صداوسیما گفت: در بحث تربیت دینی، برنامه‌ای مثل «سر سفره خدا» را داریم و اکنون درقالب همان عنصر تعامل که پیش از این اشاره کردم، با شبکه‌ای از مخاطبان فعال «سر سفره خدایی» مواجه هستیم که با آنها وارد کار‌های جدی میدانی هم شده‌ایم. رویداد‌هایی مثل جشنواره «عروسک‌خونه» را نیز با هدف احیای قالب نمایش عروسکی در تلویزیون طراحی کرده‌ایم؛ مجموعه‌های جذاب و خاطره‌انگیزی که در سال‌های دهه شصت و هفتاد واقعاً پربیننده بودند و در سال‌های اخیر به محاق رفته‌اند.

آغاز پخش سریال‌های ویژه کودک از زمستان امسال

وی افزود: اتفاق بزرگ دیگری که ان شاالله از زمستان امسال رقم خواهد خورد، راه‌اندازی ریل سریال در شبکه کودک است.. بحث تولید رئالیتی‌شو‌ها و مسابقات را هم با قالب‌های جدید ادامه خواهیم داد.

باطنی در پایان عنوان کرد: با توجه به رویکرد عدالت‌محور در سند تحول سازمان صدا و سیما، برنامه‌های ویژه‌ای را هم برای مخاطب کودک ونوجوان در روستا‌ها و مناطق دور از شهر‌ها طراحی کرده‌ایم که شاید مصداق فعلی آن، برنامه پرمخاطبی مثل «بزن بریم» باشد.