ارز ترجیحی؛ پوست موز زیر پای تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی

به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ ارز «ترجیحی» سال ۱۳۹۷ پا به اقتصاد ایران گذاشت و قرار بود موجب کنترل قیمت در بازار تجاری ایران شود. زمانی که ارز ۴۲۰۰ تومانی شکل گرفت، ثبات نسبی در بازار حاکم بود به‌طوری‌که تحریم‌ها مانع واردات یا صادرات مواد اولیه برای تولید نبود. ارز ۴۲۰۰ تومانی ابتدا بر اساس دلایل و قواعد خاصی به شرکت‌ها تخصیص می‌یافت؛ اما با گذر زمان و فاصله ارز آزاد با ارز ترجیحی سخت‌گیری‌ها در تخصیص آن بیشتر شد.

اکنون تولیدکنندگان برای دریافت ارز ترجیحی ماه‌ها دوندگی داشته و موانع زیادی را پشت سر می‌گذارند، آنها درگیر دستگاه‌های عجیب‌وغریب بانکی شده و با برخورد سلیقه‌ای مسئولان در پرداخت ارز ترجیحی مواجه هستند. معمولاً شرکت‌های متصل به نهاد یا ارگان خاص و  سوگلی‌های مسئولان که از امضا‌های طلایی برخوردار هستند، بدون معطلی ارز دریافت کرده و باقی شرکت‌ها برای دریافت ارز ترجیحی از یک اداره به اداره دیگر می‌روند؛ به‌طوری‌که برخی از تولیدکنندگان قید این ارز را زده و به‌صورت آزاد برخی مواد موردنیاز کارخانه خود را وارد می‌کنند. متأسفانه این دسته از شرکت‌های تولیدکننده، مواد اولیه خود را به‌صورت غیررسمی از کشور‌های آسیای میانه، ترکیه، امارات و پاکستان وارد کرده و باقیمت تمام‌شده واقعی به دست مصرف‌کننده می‌رسانند.

معمولاً شرکت‌های متصل به نهاد یا ارگان خاص و  سوگلی‌های مسئولان که از امضا‌های طلایی برخوردار هستند، بدون معطلی ارز دریافت کرده و باقی شرکت‌ها برای دریافت ارز ترجیحی از یک اداره به اداره دیگر می‌روند

ارز ترجیحی؛ ابزاری در دست تجهیزات پزشکی و سازمان غذا و دارو

تولیدکنندگان قانونی و رسمی تجهیزات پزشکی توان رقابت با واردکنندگان غیررسمی یا به عبارت بهتر آنهایی که از ارز ترجیحی استفاده می‌کنند را ندارند؛ چرا؟ چون ارز ترجیحی حاشیه سود واردکنندگان غیررسمی را افزایش داده و به خاطر حمایت‌های ارزی دولت از آنها محصولی را که وارد می‌کنند به‌مراتب ارزان‌تر از محصول تولیدی مشابه در داخل تمام می‌شود. اگر تولیدکننده‌ای بخواهد با ارز ترجیحی کار کند باید تولید را کنار گذاشته و کارخانه را تعطیل کند؛ بنابراین تولیدکنندگان ارز ترجیحی ناچار به استفاده از ارز آزاد هستند و از سوی دیگر باید تأکید کرد ارز ترجیحی ابزاری در دست تجهیزات پزشکی و سازمان غذا و دارو است تا از این طریق شرکت‌های تجهیزات پزشکی را مدیریت کند.

توصیه‌های فراوانی درباره ایجاد اشتغال و تولید ملی وجود دارد و هر مسئولی که می‌خواهد مصاحبه کند و کمی دیده شود از شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکننده حمایت می‌کند، اما اینها فقط ظاهر قضیه بوده و در ذات این ماجرا تولیدکنندگان با مشکلات فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

یکی از تولیدکنندگان بخش پروتز می‌گوید: «یک شرکت تولیدکننده پروتز هستیم که قابلیت پاسخ به تمام نیاز‌های کشور در این خصوص راداریم، اما سیاست سازمان غذاودارو و اداره تجهیزات به واردات آن است. متأسفانه در تجهیزات پزشکی به شرکت‌های تولیدکننده بها داده نمی‌شود و واردات در اولویت قرار دارد.»

عبدالرضا یعقوب‌زاده رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره مشکلاتی که ارز ترجیحی ایجاد می‌کند، اظهار کرد: ارز ترجیحی یعنی کمک به واردات که این موضوع دقیقاً به تولید ملی ضربه می‌زند. نخستین مشکلی که ارز ترجیحی یا ۲۸۵۰۰ تومانی ایجاد می‌کند، تقاضای کاذب است. اگر هر محصولی ارزان به دست مصرف‌کننده برسد یا به واردات آن یارانه تعلق گیرد، تقاضا برای خرید آن بیشتر می‌شود درنتیجه احتکار، قاچاق و ... به‌مراتب افزایش می‌یابد.

وی ادامه داد: به‌عنوان مثال ممکن است آنژیوکت که با ارز ترجیحی و سوبسید وارد کشور شده و در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گیرد، به‌صورت قاچاق از بیمارستان خارج‌شده و به دست مصرف‌کننده و بیماران نرسد؛ زیرا راهی برای کنترل و ارزیابی آن وجود ندارد. مشخص نیست چه تعداد از آن مصرف‌شده و چه تعداد باقی‌مانده است.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران افزود: به‌طورکلی برخی از تجهیزاتی که وارد کشور می‌شود قابل ارزیابی و کنترل نیستند. به‌عنوان‌مثال ایمپلنت زانو به دلیل داشتن شماره سریال کاملاً واضح و مشخص است که چه کسی دریافت کرده و چه زمانی استفاده‌شده و در اختیار کدام فرد است، اما بسیاری از تجهیزات دیگر هیچ راه کنترل و پیگیری ندارند. درنتیجه با تخصیص ارز به آنها اصلاً معلوم نیست که درنهایت چه بلایی بر سر آنها آمده است.

یعقوب زاده مطرح کرد: دومین و مهم‌ترین چالش ارز ترجیحی، امکان پیش حصار بودن آن است. یعنی محصولی که ما می‌توانیم آن را با قیمت یک دلار خریداری کنیم، واردکننده قیمت آن را ۱۰۵ دلار ارسال می‌کند؛ درنتیجه ارز بیشتری دریافت و به هدر می‌رود. کنترل قیمت محصولات خریداری‌شده بسیار سخت است؛ زیرا هزاران مدل محصل در کشور‌ها وجود دارد که برند، قیمت و کیفیت‌های متفاوتی دارند؛ بنابراین کارشناسی قیمت روی تجهیزاتی که با ارز ترجیحی واردشده است بسیار سخت است.

ارز ترجیحی فساد‌انگیر است

وی تأکید کرد: با صراحت اعلام می‌کنم که ارز ترجیحی فسادانگیز است. برای مقابله با این فساد راه‌های زیادی وجود دارند. اگر ارز ترجیحی حذف شود، هم مردم سود می‌برند و هم کشور؛ بنابراین قرار نیست مردم با قیمت‌های فضایی روبه‌رو شوند و توان پرداخت نداشته باشند. کارگری که ماهانه ۱۵ میلیون حقوق دریافت می‌کند نمی‌تواند پروتز زانو باقیمت ۲۰ میلیون تومان خریداری کند، بنابراین پیشنهاد من هم این است که دولت با حذف ارز ترجیحی یارانه آن را به‌حساب مردم و بیماران پرداخت کند. از سوی دیگر وزارت بهداشت مصوب کند کسی که به ۶۰ سال سن رسیده، می‌تواند سالانه دو عدد سمعک دریافت کند یا مثلاً کسی که ۷۰ سال سن دارد در صورت نیازمی‌تواند پروتز زانو دریافت کند. حتی باید بر روی همین یارانه‌ها هم نظارت کافی وجود داشته باشد.

ارز ترجیحی فسادانگیز است. اگر ارز ترجیحی حذف شود، هم مردم  و هم کشور سود می‌برند. دولت با حذف ارز ترجیحی یارانه آن را به‌حساب مردم و بیماران پرداخت کند

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران تصریح کرد: به‌عنوان‌مثال دولت برای عمل پروتز زانو مبلغ ۲۰ میلیون تومان به‌عنوان یارانه به‌حساب افراد واریز کند. باید اجازه دهیم بازار رقابتی باشد تا هم از فساد جلوگیری شود و هم به سود مردم و تولیدکننده باشد.

یعقوب زاده افزود: یکی دیگر از مشکلات شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی مشکل در انتقال پول است و ارز ترجیحی این مشکل را دوچندان کرده و جزء مواردی است که در کشوروجو د دارد. ارز ترجیحی تولیدکنندگان را با مشکلات فراوانی روبه‌رو ساخته و برخی مسئولان به دلیل کسب سود‌های کلان از تخصیص ارز ترجیحی از آن حمایت کرده و اجازه هیچ‌گونه تغییر و اصلاحی را نمی‌دهند.

ارز ترجیحی؛ سمی مهلک برای اقتصاد و تولید ملی

وی با اشاره به این‌که بسیاری از محصولات نیازی به واردات ندارند، زیرا مشابه داخلی آنها وجود دارد، گفت: یارانه به معنای واقعی کلمه سم است که هم به تولید ملی و هم به اقتصاد کشور ضربه می‌زند. این ارز باید به‌طورکلی حذف شود، زیرا موجب فساد و رانت شده و موجب هدررفت ارز خواهد شد.

برخلاف تشویق به اشتغال و تولید، همچنان تولیدکنندگان اداره تجهیزات پزشکی با مشکلات فراوانی سروکله می‌زنند و این موضوع به دلیل سیاست‌های غلط وزارت بهداشت به‌خصوص اداره تجهیزات پزشکی است و به نظر می‌رسد رئیس اداره تجهیزات تا به امروز نتوانسته نیاز تولیدکننده و واردکننده را برطرف کند. تجهیزات پزشکی همیشه از اولویت‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده است؛ چراکه حیات و ممات برخی از بیماران به وجود تجهیزات پزشکی وابسته است.

جلال جعفری یکی دیگر از تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی است که با حذف ارز ترجیحی در حوزه تجهیزات پزشکی موافق است وی در گفتگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری آنا دراین‌باره اظهار کرد: قطعاً قیمت تمام‌شده برای شرکتی که با ارز ترجیحی دستگاه وارد کرده است بسیار کمتر از تولیدکننده‌ای است که باقیمت آزاد تجهیزات حوزه سلامت و درمان را تولید می‌کند.

تعدیل نیروی انسانی نتیجه تخصیص ارز در تجهیزات پزشکی

تولیدکننده تجهیزات پزشکی ادامه داد: اکنون میان تولیدکنندگان و واردکنندگان رقابت ناجوانمردانه‌ای وجود دارد. وارد کننده ارز دریافت کرده و محصول را با نصف قیمت در بازار ایران می‌فروشد درحالی‌که تولیدکننده قطعات خود را از داخل کشور تامین می‌کند که مبنای قیمت آن ارز آزاد است؛ بنابراین در این رقابت تولیدکننده بازنده بوده و ضرر می‌کند. لازم است بگویم نتیجه تخصیص ارز ترجیحی در تجهیزات پزشکی تعدیل نیروی انسانی است.

وی افزود: به‌عبارت‌دیگر دولت با تخصیص ارز ترجیحی به واردکنندگان تجهیزات پزشکی، تولیدکننده را تحریم و واردکننده را تشویق می‌کند. این سیاست ارزی بیشترین آسیب را به رشد اشتغال و تولید در کشور می‌زند.

جعفری با اشاره به این‌که بسیاری از تجهیزات واردشده را می‌توان در کشور تولید کرد گفت: تعداد زیادی از دستگاه‌های زیبایی با ارز دولتی وارد می‌شوند. درحالی‌که حوزه زیبایی در اولویت درمان و سلامت نیست و ارز کشور باید در حوزه‌ای خرج شود که نیاز مردم و بیماران را برطرف کند. اکنون بیماران با کمبود دارو مواجه هستند این درحالی‌ است که میلیارد‌ها تومان هزینه واردات تجهیزات زیبایی می‌شود. لازم به ذکر است که بخش قابل توجهی از ارز به‌وسیله واردات تجهیزات حوزه زیبایی از کشور خارج می‌شود.

این تولیدکننده تجهیزات پزشکی تصریح کرد: اتحادیه تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی نامه‌ای به وزارت صمت و بهداشت ارسال کرده است در آن نامه بیان‌شده بود که نه واردکننده و نه تولیدکننده تجهیزات پزشکی زیبایی، ارز ترجیحی دریافت نکنند؛ زیرا تجهیزات پزشکی زیبایی، نیاز ضروری مردم نیست؛ بنابراین چرا زمانی که کشور با کمبود ارز برای حوزه دارو و واردات دارو مواجه است باید میلیون‌ها دلار پول برای واردات تجهیزات زیبایی هزینه شود؟

مسئولان از تولیدکنندگان حمایت کنند

وی با بیان این‌که ارز دونرخی پایه‌ای برای فساد است، گفت: در کلام همه سازمان‌های مربوطه با ارز دونرخی مخالف هستند، اما در عمل هیچ واکنشی از آنها دیده نمی‌شود. اگر مسئولان می‌خواهند از تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی حمایت کنند باید تخصیص ارز دونرخی را کنسل کنند. تولید ملی و حمایت از تولیدکننده برای رشد و پیشرفت کشور بسیار مهم و حائز اهمیت است. لازم است دولت‌ها از شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکننده حمایت بیشتری داشته باشند تا چرخ رونق اقتصاد با سرعت بیشتری حرکت کند.

به گزارش آنا، مدت‌ها است که تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی از وجود ارز ترجیحی گلایه دارند؛ اما هیچ‌یک از مسئولان از رئیس سازمان تجهیزات پزشکی گرفته تا سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت، نتوانسته‌اند برای این قشر زحمت‌کش کاری کنند. حمایت از تولیدکننده یعنی کمک به تولید، کارگر و اقتصاد کشور که می‌تواند حلال بسیاری از مشکلات باشد. تولیدکنندگان دیگر توانی برای رقابت با واردکننده را ندارند؛ بنابراین لازم است فکری برای ارز ترجیحی و مشکلاتی که به وجود آورده است شود.