مفاد و ابهامات قطعنامه آمریکایی شورای امنیت/ آتش‌بس اجرا می‌شود؟

گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ جو بایدن رئیس جمهور آمریکا ۳۱ می ۲۰۲۴ برابر با ۱۱ خرداد ۱۴۰۳ و در آستانه انتخابات ۵ نوامبر امسال (۱۵ آبان ۱۴۰۳) اعلام کرد که اسرائیل پیشنهاد جدیدی برای برقراری آتش‌بس و تبادل اسرا ارائه کرد که از طریق قطر به حماس ارائه شده است و از طرفین خواست این فرصت را از دست ندهند و بر سر این پیشنهاد به توافق برسند.

سرانجام طرح بایدن با عنوان قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای برقراری آتش بس در غزه و آزادی اسرا با ۱۴ رأی مثبت و یک رأی ممتنع (روسیه) و بدون هیچ رأی مخالفی در نشست روز دوشنبه به وقت محلی (۱۰ ژوئن ۲۰۲۴ برابر با ۲۱ خرداد ۱۴۰۳) شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد.

یک قطعنامه برای تصویب در شورای امنیت به ۹ رأی از آرای ۱۵ عضو این شورا بدون مخالفت یا وتوی اعضای دائم آن شامل آمریکا، روسیه، انگلیس، چین و فرانسه دارد که قطعنامه پیشنهادی آمریکا بدون هیچ مخالفت و وتویی و صرفاً رأی ممتنع روسیه تصویب شد.

تصویب این قطعنامه در حالی بود که در طول هشت ماه گذشته، آمریکا با حمایت قاطع از اسرائیل مانع تصویب هرگونه قطعنامه برقراری آتش بس در غزه و محکومیت حماس به دلیل عملیات نظامی طوفان الاقصی در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ و همگام با اسرائیل برای شکست این جنبش بود.

قطعنامه هفت بندی ۲۷۳۵ شورای امنیت چه می‌گوید؟

در قطعنامه ۲۷۳۵ شورای امنیت با هفت بند آمده است که قطعنامه پیشنهادی آمریکا تمام قطعنامه‌های مربوطه در مورد وضعیت خاورمیانه، از جمله موضوع فلسطین را یادآور می‌شود و بر اهمیت تلاش‌های دیپلماتیک مستمر مصر، قطر و آمریکا با هدف دستیابی به یک توافق آتش‌بس جامع شامل سه مرحله تاکید می‌کند.

در این قطعنامه آمده است: از پیشنهاد آتش‌بس جدید اعلام شده در ۳۱ مه که اسرائیل آن را پذیرفت استقبال می‌کند و از حماس می‌خواهد که آن را نیز بپذیرد، و از هر دو طرف می‌خواهد که شرایط آن را به طور کامل بدون تأخیر و بدون قید و شرط اجرا کنند.

این قطعنامه تأکید می‌کند که اجرای این پیشنهاد می‌تواند نتایج زیر را در سه مرحله داشته باشد.

الف) مرحله ۱: آتش بس فوری، کامل با آزادی گروگان‌ها از جمله زنان، سالمندان و مجروحان، بازگرداندن اجساد برخی از گروگان‌های کشته شده، تبادل اسرای فلسطینی، عقب نشینی اسرائیلی‌ها از مناطق پرجمعیت غزه، بازگشت غیرنظامیان فلسطینی به خانه‌ها و محله‌های خود در تمام مناطق غزه، از جمله در شمال، و همچنین توزیع ایمن و مؤثر کمک‌های بشردوستانه در مقیاس بزرگ در سراسر نوار غزه.

(ب) مرحله ۲: با توافق طرفین، پایان دائمی خصومت‌ها، در ازای آزادی همه گروگان‌هایی که هنوز در غزه هستند، و خروج کامل نیرو‌های اسرائیلی از غزه.

(ج) مرحله ۳: شروع یک طرح بازسازی چند ساله بزرگ برای غزه و بازگرداندن اجساد همه گروگان کشته شده که هنوز در غزه هستند به خانواده‌هایشان.

این قطعنامه تاکید می‌کند اگر مذاکرات برای مرحله اول بیش از شش هفته طول بکشد، آتش بس تا زمانی که مذاکرات در جریان است ادامه خواهد داشت و از آمادگی آمریکا، مصر و قطر برای برای اطمینان از ادامه مذاکرات تا زمانی که تمام توافقات حاصل شود و فاز دوم بتواند آغاز شود، خبر می‌دهد.

قطعنامه تصویب شده، بر اهمیت پایبندی طرفین به شرایط این پیشنهاد پس از توافق تاکید می‌کند و از همه کشور‌های عضو و سازمان ملل می‌خواهد که از اجرای آن حمایت کنند.

این قطعنامه هرگونه تلاش برای تغییر جمعیتی یا سرزمینی در نوار غزه، از جمله هرگونه اقدامی که قلمرو غزه را کاهش دهد، رد می‌کند.

در این قطعنامه همچنین آمده است: این قطعنامه تعهد تزلزل ناپذیر خود را به چشم انداز راه کار دو کشوری که در آن دو کشور دموکراتیک، اسرائیل و فلسطین، در کنار هم در صلح در مرز‌های امن و شناخته شده، مطابق با قوانین بین المللی و قطعنامه‌های مربوطه سازمان ملل زندگی می‌کنند، تاکید می‌کند و در این راستا بر اهمیت اتحاد نوار غزه با کرانه باختری تحت حاکمیت تشکیلات خودگردان فلسطین تاکید می‌کند.

الجزایر: متن کامل نیست، اما بارقه امیدی برای فلسطینیان است

عمار بن جامع سفیر و نماینده دائم الجزایر در سازمان ملل با بیان اینکه کشورش به قطعنامه آمریکا برای آتش‌بس در غزه رأی مثبت داد، گفت: این قطعنامه «می‌تواند گامی به‌سوی یک آتش‌بس فوری و پایدار باشد».

سفیر الجزایر تأکید کرد: این متن کامل نیست، اما بارقه‌ای از امید را در فلسطینی‌ها ایجاد می‌کند.
بن جامع گفت که الجزایر در تعهد خود مبنی بر توقف کشتار در غزه از سوی نیرو‌های اشغالگر اسرائیل، قاطع است.

او بر حفظ جان فلسطینیان و پایان اشغالگری تأکید کرد و گفت: ما نمی‌توانیم تا زمانی که نیرو‌های اشغالگر اسرائیل به نابودی فلسطینیان ادامه می‌دهند، کنار بیاییم.

سفیر الجزایر در سازمان ملل تأکید کرد که ما خواسته‌های مشروع و عادلانه ملت فلسطین حمایت می‌کنیم و ملت فلسطین از خواسته خود برای رسیدن به آزادی و رهایی از بند اشغالگری دست نمی‌کشد. اگر به دلایل حقیقی رنج و درد‌های فلسطینیان رسیدگی نشود، فجایع جدیدی رخ خواهد داد.

فلسطین: مسئولیت اجرای قطعنامه با اسرائیل است

ریاض منصور نماینده تشکیلات خودگردان فلسطین در نشست شورای امنیت درباره تصویب پیش‌نویس قطعنامه آتش‌بس در غزه، گفت: اکنون مسئولیت اجرای این قطعنامه با طرف اسرائیلی است.

سفیر و نماینده تشکیلات خودگردان فلسطین در سازمان ملل افزود: ما نمی‌خواهیم حتی یک وجب از خاک نوار غزه تحت کنترل نیرو‌های اسرائیلی باشد. ما مشتاقانه منتظر اجرای قطعنامه آتش‌بس شورای امنیت در نوار غزه هستیم و طرف فلسطینی آماده اجرای این قطعنامه است.

وی با قدردانی از الجزایر گفت: ما از برادران خود در الجزایر سپاسگزاریم که با آنها همکاری نزدیکی داشتیم تا بر پیش‌نویس قطعنامه تأثیر بگذاریم تا به اهداف حقوق ملی مردم فلسطین نزدیک‌تر شود. ما همچنین از تلاش‌های میانجی‌ها به‌ویژه مصر و قطر قدردانی می‌کنیم.

ریاض منصور ادامه داد: ما به دنبال دستیابی به عدالت و پاسخگو کردن عاملان جنایات غزه خواهیم بود که آخرین مورد آن اتفاقی است که در اردوگاه النصیرات افتاد.

روسیه: شورای امنیت قطعنامه‌ای با مؤلفه‌های مبهم تصویب کرد

اما واسیلی نبنزیا نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد با تأکید بر اینکه ما از موضع اسرائیل در مورد قطعنامه آتش‌بس در غزه مطمئن نیستیم، گفت: به اعتقاد ما شورای امنیت نباید توافقاتی را با مؤلفه‌های مبهم تصویب کند.

نماینده دائم روسیه در سازمان ملل افزود: ما نمی‌خواستیم قطعنامه را مسدود کنیم، زیرا تا آنجا که می‌دانیم جهان عرب از آن حمایت می‌کند، اما چندین پرسش در مورد قطعنامه پیشنهادی واشنگتن داریم.

نبنزیا با بیان اینکه روسیه همواره نسبت به هرگونه تلاش دیپلماتیک با هدف پایان جنگ در غزه نگرش مثبتی دارد، تصریح کرد: شورای امنیت در حالی قطعنامه پیشنهادی آمریکا را به تصویب رساند که واشنگتن هنوز جزئیات آن را برای این شورا فاش نکرده است.

نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد در ادامه اظهارات خود، تأکید کرد: شاید حاشیه‌های نهایی این قطعنامه هنوز برای کسی به‌استثنای میانجی‌ها شناخته‌شده نباشد.

سفیر روسیه ابراز امیدواری کرد که این قطعنامه اجرایی شود.

پیش از تصویب قطعنامه آمریکا در شورای امنیت ملی، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا که برای دیدار با رئیس‌جمهور مصر عازم قاهره بود، از رهبران منطقه خواست که حماس را تحت‌فشار قرار دهند تا با پیشنهاد آتش‌بس اعلام‌شده از سوی آمریکا موافقت کند.

وزیر خارجه آمریکا گفت که اسرائیل هم‌اکنون با آتش‌بس سه مرحله‌ای و تبادل اسرا موافقت کرده و حماس تنها مانع برای نهایی کردن آن است.

بااین‌حال، رهبران اسرائیل، ازجمله بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل پیام‌های متفاوتی در مورد این پیشنهاد داده‌اند. نتانیاهو گفته است هرگونه توافقی باید همچنان به اسرائیل اجازه دهد تا حماس را ریشه‌کن کند.

وزیر خارجه دولت جو بایدن در هشتمین سفر خود به منطقه از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، با بازیگران کلیدی مذاکرات میان اسرائیل و حماس گفتگو کرد و گفت که همتایان مصری او «تا چند ساعت پیش با حماس در ارتباط بودند.»

او جزئیاتی در مورد اینکه حماس، چه زمانی ممکن است به‌طور رسمی به پیشنهاد آتش‌بس که بیش از یک هفته پیش به ارائه شده است پاسخ دهد، ارائه نکرد.