استفاده از خِرد جمعی راهبرد اصلی شورای فرهنگ عمومی

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، عاطفه خادمی، دبیر شورای فرهنگ عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی با تسلیت شهادت آیت‌الله رئیسی در اولین جلسه از سلسله نشست‌های نخبگانی شورای فرهنگ عمومی یکی از نکات تحولی شورای فرهنگی عمومی را پرهیز از اجتهاد شخصی عنوان کرد.

خادمی با بیان اینکه در شورای فرهنگ عمومی تاکید بر استفاده موثر و مستمر از خرد جمعی و اجماع نخبگانی در احصا، راهبری و حل مسائل است، عنوان کرد: فضای سلامت نفس رئیس جمهور شهید موجب ایجاد فضای کاری به دور از حاشیه‌های کاذب شده بود.

وی تصریح کرد: تعهد و تقوای رئیس جمهور شهید، معنای تازه‌ای از سیاست و سیاست ورزی را خلق کرد.

خادمی یکی از نکات تحولی شورای فرهنگی عمومی را پرهیز از اجتهاد شخصی عنوان و بیان کرد: در شورای تاکید بر استفاده موثر و مستمر از خرد جمعی و اجماع نخبگانی در احصا، راهبری و حل مسائل است.

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور فرهنگ عمومی را شامل موضوعات متعدد برشمرد و تصریح کرد: این امر موجب ایجاد تکثر موضوعات بدون تمرکز جدی بر روی آن‌ها شده است.

خادمی بیان کرد: باید تمرکز روی مسائل مبنایی باشد که با حل آنها مسائل متعددی صورت دومینوی حل خواهد شد.

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به اینکه ناکارآمدی شورا‌های بالادستی یکی از موضوعاتی است که همواره در بحث حکمرانی وجود داشته است، گفت: شورایی اندیشیدن و شورایی عمل کردن خود مسئله مهمی است که جای تامل و تحلیل دارد.

محسن دنیوی، مدیرگروه سیاستگذاری پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی هم در این جلسه فرهنگ را دارای فاصله جدی از جایگاه اصلی خود به عنوان یک مولفه پیش برنده عنوان و بیان کرد: درجامعه امروز ما نسبت فرهنگ و سیاست به هم خورده است، فرهنگ را امر طفیلی، مصرفی و پرهزینه شده است، اقتصاد و سیاست طرح‌هایی را جلو می‌رانند و سرریز آن به فرهنگ می‌رسد.

وی بهینه سازی شورای فرهنگ عمومی را در تعهد آن به فرهنگ عمومی دانست و اضافه کرد: شورا به عنوان مهمترین نهاد فرهنگی متولی فرهنگ عمومی فرای اتفاقات فرهنگی، میبایست نسبت به مسائل به معنای واقعی متولی این امر، واکنش نشان دهد.

دنیوی بیان کرد: شورای فرهنگ عمومی به جای درگیری با موضوعات متعدد، رویکرد واحدی اتخاذ و آن را در همه موضوعات سرریز کند، کنش شورای نسبت به مسائل موجب تقویت رویکرد اتخاذ شده و رهایی شورا از تکثر و آشفتگی خواهد شد.

علیرضا بلیغ هیئت علمی پژوهشگده فرهنگ و هنر اسلامی نیز تغییرات به وجود آمده در حوزه فرهنگ عمومی را بیش از همه متاثر از شکل اقتصاد سیاسی و الگوی حکمرانی دانست و بیان کرد: مهمترین مشکل که آن بحث وابستگی به نفت و خام فروشی است، زمانی که دولت درآمد خود را از راه تولید بدست آورد قطعا شکل پاسخگویی نسبت به مردم و حکمرانی فرهنگی نیز متفاوت خواهد بود.

وی در شرایط امروز جامعه، مخاطب اصلی شورای فرهنگ عمومی را مسئولین و حکمرانان دانست و اضافه کرد: اگر قرار است در شورا به مسئله فرهنگی پرداخته شود باید با توجه به این موضوع باشد، هر چند این کار برای شورا هزینه‌هایی خواهد داشت.

بلیغ ضمن اشاره به تاکید رئیس جمهور شهید بر حل مسائل از مسیر همین ساختار بوروکراسی موجود عنوان کرد: بنابراین اگر قرار است تصمیمی در جهت تحول شورای فرهنگ عمومی صورت بگیرد نباید از مسیری غیر از ساختار‌های موجود باشد که البته این با بهینه سازی و تغییر و اصلاح منافاتی نخواهد داشت.

الهه فلاح نژاد پژوهشگر حوزه فرهنگ هم در این جلسه بیان کرد: یکی از مسائلی موجود حکمرانی فرهنگ وجود فاصله‌ای میان فهم حکمران از مسائل با آنچه در میدان واقعی روی می‌دهد است و یکی از علت‌های جدی آن فقدان چهارچوب نظری و خلا گفتمان مشخص در عرصه فرهنگ است.

وی تأثیرگذاری شورای فرهنگ عمومی را در ارائه طرح نظری دقیق از مسائل فرهنگی به نهاد‌ها و موسسات و بهره‌گیری جهت‌مند از آنها دانست و تصریح کرد: یکی از مسائلی که همواره در حکمرانی به دلیل خوانش غلط از مبانی نظری و تاکید بیش از حد بر عقلانیت از آن غافل بوده است مسئله خیال است.

فلاح نژاد بیان کرد: ما همیشه یک انسان معقول را به عنوان یک شاخص در نظر گرفته‌ایم و تلاش کرده‌ایم جامعه را بر اساس آن شکل دهیم، اما جامعه در قالب ما نمی‌رود.

فعال فرهنگی اظهار کرد: اما اگر به مبانی نظری خویش بازگردیم که احتمالا انسان اجتماعی انسان متخیل هست، اراده هر نوع برنامه ریزی و سیاستگذاری برای جامعه داریم این امر منوط به شناخت ساحت خیالمند انسان‌ها مانند اسطوره ها، نماد‌ها و ... است.

سجاد صفارهرندی رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی نیز در این جلسه بیان کرد: امروز در صحنه حکمرانی کشور به درکی رسیدیم که یک نظام ارگانیکی وجود دارد که در ستاد آن به مصوبات و تصمیم گیری‌هایی در حوزه فرهنگ برسیم و بعد انتظار داشته باشیم با ابلاغ و سند و مصوبه این‌ها در رگ و پی سیستم فرهنگی کشور جاری و ساری شود، خیال خامی است.

وی اضافه کرد: بیش از آنکه این نوع حکمرانی کارایی داشته باشد، تولید معنا و تولید ایده پرقدرت است که می‌تواند در فضا تاثیر جدی ایجاد کند و ایده دارای ثقل، از هزاران دستورالعمل و مصوبه قدرت بیشتری خواهد داشت.

رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی تاکید کرد: شورای فرهنگ عمومی باید بتواند به یک نقطه مرجعیت فکری و فرهنگی در مجموعه‌ی کنشگران و نیرو‌های فرهنگی کشور تبدیل بشود و سعی کند کنشگری موثر در عرصه فرهنگی خصوصا با توجه به وقایع روز داشته باشد.

محمد پورکیانی پژوهشگر حوزه سیاستگذاری فرهنگی هم یکی از موضوعات جدی که در نهاد‌های متولی امر فرهنگ را تکثر موضوعات و ساختار‌های ایجاد شده برای این موضوعات دانست و بیان کرد: این موضوع با امر تمرکز و تاثیر در تضاد قرار دارد، در شورای عالی بیش از صد میز وجود دارد یعنی هم در بحث وجه ستادی و هم در بحث جامعیت موضوعات اخلال وجود دارد.

وی اظهار کرد: معتقد به اصل تولید ناب و تاثیر ناب هستم، به این معنا که هر امر مفید غیر ضروری که در فرآیند کار وجود دارد باید حذف شود.

پورکیانی با تاکید بر جایگزینی مشخص کردن مسائل گلوگاهی با نظام مسائل، اضافه کرد: به جای مجموعه‌ی برنامه ها، ایده پردازی خلاقانه و به جای تقسیم کار سازمانی، پیگیری قرارگاهی متمرکز قرار داشته باشد.