بررسی اصول نظام سلامت از زبان بنیان‌گذار شبکه بهداشت کشور

حسین ملک افضلی، معاون پژوهشی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا با اشاره به ارزش بالای ادغام آموزش پزشکی و نظام سلامت که سال 1365 صورت گرفت، اظهار کرد: ادغام آموزش پزشکی و نظام سلامت با هدف استفاده از ظرفیت نظام ارائه خدمات در تربیت نیروی انسانی و بالابردن کیفیت آموزش صورت گرفت، به این معنا که فارغ التحصیلان سلامت چون در جامعه و نظام سلامت کشور آموزش می‌بینند، پاسخگوی بهتری برای بیماری‌های مردم و نیاز‌های بیماران باشند.

وی افزود: تا امروز فقط به یکی از این اهداف رسیدیم و آن بالارفتن تعداد پذیرش دانشجو است، به طوری که آمار پذیرش سالیانه به 5 هزار نفر رسیده است و باعث نارضایتی پزشکان دیگر شده است. 

مشاور عالی در مسائل تحقیقاتی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی واحد تهران تصریح کرد: در آموزش و رشد پزشکان در کشور بسیار ضعیف عمل کردیم و نتوانستیم نیازهای آموزشی دانشجویان را مهیا کنیم ولی در راهنماهای بالینی برای خدمت کامل به همه مردم کارهایی صورت گرفته اما کافی نبوده است.

معاون پژوهشی وزارت بهداشت درباره مهم‌ترین اصل نظام سلامت گفت: ادغام بیمارستان‌ها و سیستم ارائه خدمات بهداشتی به عنوان اولین اصل نظام سلامت است که تا کنون 20 درصد آن انجام شده است و 80 درصد آن اجرا نشده است.

وی افزود: مشارکت مردم در نظام سلامت بسیار مهم است و اگر مردم سازمان‌یافته و آگاهانه مشارکت نکنند، سطح سلامت جامعه و مردم ارتقا نمی‌یابد و اولین گام در بهبود سلامت مردم مراقبت خود افراد است و این نیازمند بالا بردن سواد مردم است.

ملک افضلی مطرح کرد: با استفاده همه اقشار و افراد جامه از فضای مجازی و زیاد شدن مطالب اشتباه، افرادی توانایی تشخیص مطالب درست را ندارند تا از سواد سلامت برخوردار باشند و این نیازمند بالابردن سطح سواد کشور است و این امر نیازمند همکاری سازمان‌های مردم نهاد است.

بنیان‌گذار شبکه‌های بهداشتی کشور ادامه داد: همکاری بین‌بخشی از دیگر اصل‌های نظام سلامت است، یعنی فقط تکنولوژی‌های انسانی مثل پزشکان، پرستارها و ماماها و تکنولوژی‌های تجهیزاتی مثل ام آر ای، سی تی اسکن و واکسن کافی نیست، آنچه می‌تواند به خوبی ایفای نقش کند احساس مسئولیت در همه‌ سازمان‌های کشور است. به عنوان مثال در کشاورزی باید استاندارد‌های سلامت حفظ شود یا در بازرگانی کشور باید واردات مطابق با چارچوب‌های سلامت کشور باشد، همچنین آموزش و پرورش، روحانیت، صداوسیما، صنعت، وزارت راه و دیگر سازمان‌ها باید از وظایف خود نسبت به سلامت امنیت غذایی، فرهنگ و سواد مردم آگاه باشند.

وی عدالت را دیگر اصل نظام سلامت دانست و گفت: خدمات سلامت نباید فقط برای شهر‌های بزرگ و افراد خاص باشد بلکه خدمات باید طوری باشد که تمام کشور و همه هموطنان از آن بهره‌مند شوند و تنها چیزی که باید بین بیماران تفاوت ایجاد کند نوع بیماری و اولویت برای درمان است. همچنین بیشتر باید به مراقبت‌های اولیه توجه شود چرا که هم کم هزینه است و هم اثربخشی بیشتری دارد.

ملک افضلی گفت: برای کم کردن هزینه‌های کشور و مردم باید از سیستم ارجاع استفاده شود و این اصلی دیگر در نظام سلامت کشور است، یعنی برای برقراری سیستم ارجاع باید پزشکان همکاری بیشتری با مدیران حوزه سلامت انجام دهند و باید کیفیت خدمات بیشتر شود، همچنین باید کرامت و احترام به بیمار حفظ شود و حقوق بیماران رعایت شود.

معاون پژوهشی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه داشتن یک سیستم ارجاع مناسب در کشور بسیار بهتر از داشتن پزشک خانواده است، گفت: وقتی شبکه خانواده در کشور وجود داشته باشد، دیگر پزشک خانواده معنایی ندارد چون با درجه بندی پزشکان و طی شدن این درجه بندی توسط بیماران تمام مشکلات پزشکان و بیماران حل می‌شود.

وی درباره یکی دیگر از اصول نظام سلامت افزود: ثبت اطلاعات بیماران و سابقه بیماری و درمان بیماران باید در سیستم الکترونیک یکپارچه وجود داشته باشد، زیرا این اطلاعات در تصمیم‌گیری پزشکان بسیار تاثیرگذار است. همچنین مدیریت بیماران توسط  کشور تنها با شواهد ممکن است و این شواهد از اطلاعات  ثبت شده ممکن می‌شود.

ملک افضلی گفت: بودجه نظام سلامت باید پایدار و کافی باشد و در سال‌های مختلف کم و زیاد نشود، همچنین برای پایدار بودن بودجه‌ باید بیمه‌ها کمک خوبی به سیستم سلامت کشور کنند. علاوه بر آن مدیران برای حفظ بودجه باید توجه کمتری به فعالیت‌های توانبخشی و درمان کنند و باید بر فعالیت‌های مراقبتی تمرکز کنند چرا که این کار باعث کم شدن هزینه‌های کشور نیز می‌شود.