آشنایی با مفاهیم اقتصاد دانش‌بنیان (۲۰)؛
پیش‌شرط‌های خلق جایگاه دانش‌بنیان در اقتصاد کشور
یک پژوهشگر با بیان اینکه جایگاهی درخور برای توانمندی‌های بالقوه کشور در زمینه دانش‌بنیان‌ها حاصل نشده است، اظهار کرد: برنامه‌ریزی برای تحقق دانش‌بنیانی‌شدن اقتصاد نیاز به دانش و بینش کافی از ملزومات، پیش‌شرط‌های خلق دانش‌بنیانی، مسائل و ریشه‌های آن دارد.
یدالله دیوسالار، اقتصاددان و پژوهشگر مرکز پژوهش توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه کشور در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: بر اساس آخرین گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال ۲۰۲۳، ایران با ۹ رتبه تنزل نسبت به سال ۲۰۲۳ در جایگاه ۶۲ جهان، جایگاه دوم منطقه آسیای مرکزی و جنوبی و جایگاه ششم کشورهای دارای درآمد متوسط به پایین قرار گرفته است.
وی ادامه داد: اگرچه ایران سریع‌ترین صعود را طی یک دهه اخیر در رشد دانش‌بنیان‌ها داشته و از رتبه ۱۱۳ در سال ۲۰۱۳ به ۶۲ در سال ۲۰۲۳ رسیده است؛ اما باز هم بر اساس اهداف تعیین شده در اسناد فرادست مانند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، برای کسب رتبه اول در منطقه و ده کشور اول جهان، بسیار فاصله دارد.
تحقق دانش‌بنیانی شدن نیازمند دانش کافی از ملزومات دانش‌بنیان‌هاست
کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: برنامه‌ریزی برای تحقق دانش‌بنیانی‌شدن نیازمند دانش و بینش کافی از ملزومات، پیش‌شرط‌های خلق دانش بنیانی، مسائل و ریشه‌های آن دارد.
دیوسالار با بیان اینکه از سال ۱۳۸۴ در ایران گام‌های نهادی متعددی توسط سیاست‌گذاران و اسناد فرادستی نظیر چشم‌انداز ۱۴۰۴، برای حرکت از اقتصاد مبتنی بر منابع به سمت اقتصاد دانش‌بنیان برداشته شده است، گفت: ازجمله این اقدامات آنکه در سال ۱۳۸۴ زیرساخت‌ها، تسهیلات قانونی و مالی برای فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان موتور توسعه دانش بنیانی کشور فراهم شده است.
پژوهشگر مرکز پژوهش توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه کشور افزود: سال ۱۳۸۹ با تصویب قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، صندوقی تحت عنوان صندوق نوآوری و شکوفایی وابسته به شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شد و در این راستا تسهیلاتی در اختیار متقاضیان قرار گرفته است.
توجه برنامه‌های توسعه‌ای به دانش‌بنیان‌ها
دیوسالار با اشاره به توجه به دانش‌بنیان‌ها در برنامه‌های توسعه‌ای کشور اظهار کرد: در برنامه چهارم توسعه اقتصادی نیز اشاره شده است به منظور ایجاد و توسعه شرکت‌های دانش بنیان و تقویت همکاری‌های بین‌المللی، اجازه داده می‌شود واحد‌های پژوهشی و فناوری مستقر در پارک علم و فناوری از مزایای قانونی مناطق آزاد برخوردار شوند.
کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: بهمن ۱۳۹۲، مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند که به صورت مشخص از نوآوری و وابستگی کمتر به واردات حمایت می‌کرد.
دیوسالار خاطرنشان کرد: در فصل دوم برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی نیز که طی سال‌های ۹۰ تا ۹۴ در کشور اجرایی شد برای تغییر جهت‌گیری پروژه‌های تحقیقاتی، ارتقای اساتید را منوط به انجام تحقیقاتی در جهت حل مسائل جامعه کرد.
تصویب قانونی برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها
وی با بیان اینکه صندوق توسعه ملی برای تأمین هزینه‌های متنوع سازی اقتصاد تأسیس شده است که درصدی از درآمد نفت و گاز را دریافت می‌کند، عنوان کرد: در سال ۱۴۰۱ نیز مقام معظم رهبری، شعار سال را تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین مطرح کرده و قانون جهش تولید دانش بنیان در این سال تصویب شد.
پژوهشگر مرکز پژوهش توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه کشور با اشاره به اینکه بسته اعتبارات و مشوق‌های حمایتی از شرکت‌های دانش بنیان در سال ۱۴۰۲ پیشنهاد شده است، خاطرنشان کرد: اگر چه موضوعات دانش بنیانی پس از آن که تحریم‌های بین‌المللی از سال ۱۳۸۵ به تدریج سخت‌تر شد و تحریم فروش نفت شدت یافت، در اولویت بیشتری قرار گرفت، اما نگاهی اجمالی به شاخص‌های عملکردی اقتصاد دانش‌بنیان در عصر شتاب، حکایت از آن دارد که جایگاهی در خور توانمندی‌های بالقوه، بایسته و شایسته کشور حاصل نشده است.
دیوسالار با بیان اینکه جایگاهی درخور توانمندی‌های بالقوه، بایسته و شایسته کشوردر زمینه دانش‌بنیان‌ها حاصل نشده است، اعلام کرد: برنامه‌ریزی برای تحقق دانش‌بنیانی‌شدن اقتصاد نیازمند دانش و بینش کافی از ملزومات، پیش‌شرط‌های خلق دانش بنیانی، مسائل و ریشه‌های آن است.
انتهای پیام/
