تشخیص زودهنگام یک بیماری مرگبار با هوش مصنوعی

 فرزاد مسعودی کبیر، رئیس پژوهشکده بیماری‌های قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: طرحی ارائه داده‌ایم که به صورت زودرس بیماری قلبی را تشخیص دهیم و با کمک هوش مصنوعی به همکاران پزشک به ویژه پزشکان عمومی که در اورژانس‌های بیمارستانی فعالیت دارند کمک کند.

عضو هیئت علمی مرکز قلب تهران افزود: طرحی که ما ارائه داده‌ایم مدل‌های یادگیری عمیق برای طبقه بندی و تشخیص افت کسر جهشی بطن چپ و بیماری‌های دریچه‌ای قلب با شدت متوسط تا شدید از روی رادیوگرافی قفسه سینه است، به این صورت که بتوانیم با استفاده از هوش مصنوعی و روش‌های یادگیری عمیق امکانی را در رادیوگرافی‌های دیجیتال فراهم آوریم که به شکل یک پلاگین روی بستر‌های نمایش و تحلیل تصویر سوار شود.

تشخیص زودتر برای بیماران اورژانسی

 مسعودی کبیرافزود: متاسفانه گاهی بیمار مورد عکسبرداری قفسه سینه قرار می‌گیرد و مبتلا به نارسایی متوسط تا شدید پمپاژ قلب است یا بیماری‌های دریچه‌ای متوسط تا شدید دارند، ولی به دلیل بی علامت بودن تشخیص داده نمی‌شوند یا اینکه دیرهنگام تشخیص داده می‌شود. این در حالی است که بیماران را برای شکایت اصلی‌اش مثل سرفه، خلط و تب که علائم یک عفونت ریوی است بررسی می‌کنند، درست در همین مواقع هوش مصنوعی ما قلب را بررسی می‌کند و بیماری که شواهد مشکوک دارد و ممکن است ناراحتی قلبی یا مشکل دریچه‌ای داشته باشد تشخیص داده می‌شود و اخطار را به همکاران اورژانس می‌دهیم تا مراقبت‌های ویژه را شروع کنند و به یک متخصص قلب ارجاع دهند تا درمان زودتر شروع شود.

توزیع عادلانه در نظام سلامت

رئیس پژوهشکده بیماری‌های قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه این روش باعث کاهش هزینه بیماران و بهبود نتایج می‌شود گفت: از طرف دیگر باعث افزایش عدالت در توزیع سلامت خواهد شد چرا که وقتی یک سیستم اتوماتیک است و روی تمام بستر‌های تصویربرداری کشور سوار می‌شود فرقی نمی‌کند در یک منطقه محروم به یک پزشک مراجعه کرده‌اید یا در مرکز استان یا مرکز فوق تخصصی هستید.

هوش مصنوعی قرار است چه کاری انجام دهد؟

این متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آریتمی و الکتروفیزیولوژی قلب در پاسخ به اینکه این ایده تا چه اندازه عملیاتی شده است، گفت: ایده کاملاً امکان پذیراست و مطالعات اولیه انجام شده و بعد از اتمام فاز اولیه که نشان می‌دهد چقدر این سامانه قدرت تشخیصی و حساسیت مناسب دارد در صورتی که به درصد‌هایی که مدنظرمان است دسترسی پیدا کنیم در سطح وسیع و کشوری پیاده سازی خواهیم کرد.

 مسعودی کبیر درباره نوع ورود هوش مصنوعی به این طرح، گفت: چند هزار بیمار داریم که از آن‌ها رادیوگرافی دیجیتال داریم، همزمان اکو‌های فوق تخصصی قلب شده‌اند که کاملاً نتایجش قابل اعتماد است. به هوش مصنوعی آموزش داده می‌شود که تصویر را تحلیل کند و یاد می‌گیرد وقتی تصویر به شکل خاصی باشد یعنی بیمار نارسایی پمپاژ دارد یا نارسایی دریچه دارد و ... به این شکل پیش بینی‌ها و ارزیابی‌ها را در لحظه برای ما انجام می‌دهد. در آینده هوش مصنوعی بسیار دقیق‌تر از یک پزشک می‌تواند این تحلیل‌ها را انجام دهد.

یک غربالگری فرصت طلبانه

رئیس پژوهشکده بیماری‌های قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه این طرح کاربرد ویژه‌ای در اورژانس‌ها دارد، گفت: از آنجایی که رادیوگرافی گسترده است و هیچ بیمارستانی در کشور وجود ندارد که مجهز به دستگاه رادیولوژی نباشد این امکان را برای ما فراهم می‌کند که غربالگری فرصت طلبانه کنیم، یعنی فرد به هر دلیلی به نظام سلامت مراجعه کند و به هر دلیلی رادیوگرافی قفسه سینه برای او انجام شود این دستگاه ارزیابی خود را شروع خواهد کرد تا ببینیم ردپایی از بیماری دریچه‌ای یا نارسایی قابل توجه وجود دارد یا خیر؟ اگر وجود داشته باشد اخطار می‌دهد که بیماری‌های ریسکی وجود دارد و باید بررسی بیشتری شود.

 حمایت حتی از جنس سیاست گذاری

وی درباره انتظار از نظام سلامت برای موفقیت این ایده گفت: انتظارمان همکاری بین بخشی و تعامل بیشتر بین دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی است، اگر میزان ورودی‌های این مدل سه، چهار برابر باشد قدرت پیش گویی‌اش بیشتر خواهد بود و بیشتر به نتایج آن می‌توانیم امیدوار باشیم. مسئله بعدی این است که این این پژوهش‌ها یک کار ملی است و بدون اراده ملی امکان پذیر نیست و هیچ مرکز و پژوهشکده‌ای به تنهایی نمی‌تواند این طرح‌ها را به دست مصرف کننده نهایی‌اش برساند مگر اینکه سیاستگذاران و مدیران سلامت کشور به این باور داشته باشند که چنین سامانه‌هایی می‌تواند در ارتقای کیفیت خدمات تشخیصی و درمانی و افزایش توزیع عدالت در سلامت مؤثر باشد و پای کار بایستند.

این پزشک متخصص قلب در پایان افزود: با یک سرمایه گذاری مناسب و حمایت‌های حتی غیرمالی مناسب از جنس سیاستگذاری، باید شبکه و نظام ارجاع مملکت را همراه چنین پروژه‌هایی شوند تا سود اصلی را مردم ایران از چنین سامانه‌هایی ببرند.