تأثیر بیانیه شورای همکاری خلیج فارس بر فرآیند تنش‌زدایی از روابط ایران و عربستان

 حنیف غفاری، کارشناس مسائل منطقه و بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، درباره بیانیه اخیر شورای همکاری خلیج فارس پیرامون جزایر سه‌گانه و تأثیر آن بر روابط جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های حاشیه خلیج فارس ازجمله عربستان سعودی، گفت: عادی‌سازی روابط جمهوری اسلامی ایران با عربستان به لحاظ راهبردی و حقوقی اطلاق ندارد یعنی به این معنا نیست که ما توانسته باشیم به یک منظومه مطلق، پایدار و قطعی دست پیدا کنیم و آن را ترسیم کنیم بلکه بدین معناست که در مواردی قطعاً اختلافاتی و یا در مواردی همکاری‌هایی با هم خواهیم داشت.

وی افزود: باید در پاسخ به این پرسش که مگر رابطه ما با عربستان و کشور‌های عرب منطقه بهبود پیدا نکرده پس چرا چنین ادعا‌هایی را مطرح می‌کنند، گفت: قرار نیست به خاطر این هم‌پوشانی و یا در حقیقت همکاری که در برخی از موارد در جریان است، همه اختلاف‌ها حل شوند. ما قطعاً در خیلی از حوزه‌ها و موارد منتقد سیاست‌های عربستان سعودی و کشور‌های حاشیه خلیج فارس هستیم و آن‌ها هم ممکن است چنین مواضع و رویکردی را نسبت به جمهوری اسلامی ایران داشته باشند.

این کارشناس مسائل منطقه بیان کرد: بحث عادی‌سازی روابط در حقیقت یک پروسه است نه یک پروژه، چون در تحکیم و برقراری روابط با هر کشوری یک متن وجود دارد و یک فرامتن؛ متن آن چیزی است که در مذاکرات معطوف به نقاط اختلاف مورد بررسی قرار می‌گیرد، اما فرامتن چیزی فراتر از آن است و در حقیقت بستری است که مذاکرات و همکاری‌ها در زمان حال و آینده روی آن متمرکز می‌شود. قطعاً طرح ادعا‌های خلاف واقع و جنجالی شورای همکاری خلیج فارس در رابطه با جزایر سه‌گانه ایرانی، فرامتن و بستری که قرار است براساس آن عادی‌سازی روابط پیش برود را دچار اخلال خواهد کرد.

وی افزود: ضمن اینکه فراموش نکنیم مسئله جزایر سه‌گانه ایرانی یکی از پررنگ‌ترین خطوط قرمز ژئوپلیتیک و جغرافیایی و حیثیتی ایرانیان محسوب می‌شود و قطعاً این مسئله باعث می‌شود افکار عمومی کشور ایران نیز در بحث عادی‌سازی روابط با عربستان گارد بسته‌تری را بگیرند و طبیعتاً وقتی بر روی خط قرمز یک کشوری دست گذاشته شود کاملاً مشخص است عواقب و تبعاتش در پرونده‌ها و موضوعات دیگر ظهور و بروز پیدا می‌کند.

غفاری با بیان اینکه توصیه جدی مسئولان وزارت امور خارجه ایران و هشدار‌هایی که به عربستان و کشور‌های حاشیه خلیج فارس و حتی کشور‌های حامی این ادعا‌ها مخابره کرده‌اند مبتنی بر آن است که خط قرمز‌های کشورمان را در این رابطه جدی بگیرند و نسبت به آن نظری نداشته باشند، گفت: قطعاً ادامه این ادعا‌ها تبعاتی را برای کشور‌های مطرح‌کننده به دنبال خواهد داشت.  

وی تأکید کرد: واقعیتی در این بین وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکا و رژیم صهیونیستی هر دو مخالف تنش‌زدایی در منطقه خلیج فارس هستند. راهبرد محکم و خیلی پررنگی در سیاست خارجی آمریکا و رژیم صهیونیستی وجود دارد که نشان می‌دهد ناامن‌سازی امنیت منطقه خلیج فارس به‌مثابۀ یک رویکرد کلان در دستور کار سیاست بین‌المللی آمریکا و اسرائیل قرار دارد. قطعاً در فضای آرام و در فضایی که تنش‌زدایی بین کشور‌ها صورت بگیرد، قدرت مانور منطقه‌ای واشینگتن و تل‌آویو هم به اصطلاح کاهش پیدا می‌کند، ولی در فضای بحران قدرت مانور و ریسک این‌ها افزایش می‌یابد.

این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل با بیان اینکه تمرکز بر مسئله جزایر سه‌گانه یکی از ابزار‌هایی است که به قدرت مانور آمریکا و تل‌آویو تبدیل شده است، گفت: بر همین اساس ردپای موساد و سیا و لابی‌های عربی در این بین مشهود است.  

غفاری با اشاره به نقش چین و روسیه در این رابطه گفت: چین و روسیه به‌عنوان دو شریک فرامنطقه‌ای ایران و دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به دنبال این هستند که هیچ‌گاه در دام این بازی نیفتند و حتی تلاش می‌کنند به عنوان دو عامل تسریع‌کننده، اختلاف‌های موجود را به نوعی کنار بگذارند و از بین ببرند و لذا در این راستا درصدد خنثی‌سازی بازی فرامنطقه‌ای آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند.