آنا گزارش می‌دهد؛

تخلف پیمانکار شهرداری در راه‌اندازی خوابگاه برای کودکان رفتگر+ فیلم

هنوز معضل کودکان کار و خیابان و زباله‌گردهای کوچک پایتخت حل نشده، آسیب اجتماعی دیگری به نام کودکان پاکبان در این شهر پر آسیب رو به گسترش است.

کد خبر : 853463

گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، فرزانه فراهانی - معضل کودکان کار و خیابان طی سال‌های گذشته علاوه بر اینکه روندی افزایشی را پشت سر گذاشته است، در لایه‌های دیگری از خود منجر به وقوع نوع دیگری از آسیب‌های اجتماعی شده است.

معمولا با شنیدن واژه کودک در ذهن همه آدم‌ها فرد و شخصیتی شاد و مشغول بازی و سرگرمی نقش می‌بندد و آن چه بیشتر از همه در کنار واژه کودک خودنمایی می‌کند، بی دغدغه بودن و آرامش نابی است که در وجود کودکان به وضوح قابل مشاهده است.

عده‌ای از کودکان اما نوع دیگری از زندگی را تجربه می‌کنند و علی‌رغم اینکه سن کمی دارند، بازی و شادی بچه‌گانه در دنیای آن‌ها جایی ندارد و روز و شب‌هایشان طور دیگری سپری می‌شود.

کودکان کار و خیابان و کودکان زباله‌گرد از جمله افرادی هستند که طعم خوشمزه خوراکی‌هایی که دیگر بچه‌ها بین بازی خود می‌چشند را تجربه نمی‌کنند و طعم هر خوراکی برای آن‌ها با کار در کف خیابان، کارگاه‌های زیرزمینی و همچنین با بوی ناخوشایند و آزاردهنده زباله‌ها با هم گره خورده است و انگار راه گریزی برای بی‌خیالی و سرگرمی در بازی‌های بچه‌گانه برایشان وجود ندارد.

خوابگاه کودکان رفتگر تهرانی که پیمانکار شهرداری آن را برپاکرده است+ فیلم

قصه کودکان کار و خیابان و کودکان زباله‌گرد؛ تا اینجای ماجرا به اندازه کافی تلخ است، اما از این جا به بعد بخاطر به کارگیری کودکان در امور خدمات شهری توسط برخی از پیمانکاران یک نهاد دولتی مثل شهرداری به نوعی رسمیت بخشیدن به کار کودکان کم سن و سال است که در جمع آوری و تفکیک زباله، رفت و روب معابر و خیابان‌ها، جمع آوری و حمل زباله با دیگر پاکبان‌ها در بسیاری از خیابان‌های شهر از آن‌ها سوءاستفاده می‌شود.

** «پاکبانی کودکان» معضلی که پیمانکاران متخلف رقم می‌زنند

در گوشه‌ای از محوطه یک گاراژ که به ظاهر شکل کارواش دارد، بخشی را به خوابگاه کودکان کم سن و سالی اختصاص داده‌اند که به عنوان پاکبان و رفتگر و در ازای دریافت حقوق ۴ تا ۴ و نیم میلیون تومانی برای یکی از پیمانکارهای شهرداری تهران کار می‌کنند.

با وجود پسماندهای پلاستیکی و دیگر اشیائی که انگار از بین زباله‌ها جدا شده باشند، ظاهر گاراژ بیش از آنکه شبیه کارواش باشد به کارگاه تفکیک پسماند شباهت دارد و درست در کنار همین زباله‌ها خوابگاه کارگران پاکبان شهرداری قرار گرفته است.

با ورود به این گاراژ و صحبت با تعدادی از افراد، در زمان تغییر شیفت کاری عصر که عده‌ای با شروع شیفت به سرکار رفته بودند، متوجه شدم آن زمان حدود ۱۵ کودک پاکبان در آن مجموعه حضور دارند.
به راحتی می‌شد از قد و قیافه‌شان حدس زد کودکانی زیر ۱۵ سال بودند که با پوشیدن لباس پاکبانی که برای اندازه شدنشان مجبور هستند سرآستین خود را تا بزنند و برای رفتگری به خیابان بروند.

این گاراژ اگرچه به ظاهر روی زمین قرار دارد و فاصله چندانی با محیط شهری شهروندان تهرانی ندارد اما انگار حیاط خلوت پیمانکار متخلفی شده است که در به کارگیری کودکان و ارتکاب این تخلف ابایی نداشته و در این گوشه از پایتخت، حاشیه امنی برای خود ساخته است و به این راحتی تعداد قابل توجهی کودک را بین دیگر پاکبان‌ها جا داده است.

آنچه از شواهد میدانی به دست آمده است می‌توان به صراحت گفت که تقریبا همه کودکان کم سن و سالی که در تهران به عنوان رفتگر و پاکبان مشغول نظافت معابر شهری هستند را کودکان اتباع افغانستانی تشکیل می‌دهند و به‌خاطر سن کمی که دارند با وجود کار زیاد نصف حقوق واقعی یک پاکبان با سن بالاتر را هم دریافت نمی‌کنند.

** حقوق ناچیزی که کودکان پاکبان می‌گیرند!

خبرنگار گروه شهری و محیط زیست خبرگزاری آنا، ماجرای پاکبانی کودک ۱۳ ساله‌ای را روایت می‌کند که به قول خودش برای جای خواب و غذایی در ازای کسر حقوق ناچیزی که به او می‌دهند، ۶ ماهی می‌شود مشغول رفتگری شده است.

خنکی هوا پس از بارش باران در یکی از روزهای هفته‌ای که گذشت باعث شد تا بخواهم مسیری را پیاده طی کنم.

در طول مسیر چند کودک کم سن و سال که شاید سنشان به زور به ۱۵ سال می‌رسید را در لباس رفتگران و پاکبان‌ها دیدم که تا پیش از این کمتر بر تن بچه‌ها دیده بودم. کودکی که با لباس فرم پاکبانی مربوط به یکی از نواحی شهرداری منطقه ۹ تهران مشغول رفت و روب بخشی از خیابان‌های این منطقه بود، چند دقیقه‌ای را با او صحبت کردم.

«مجید» نام مستعاری است که برای روایت این ماجرای دردناک کودک پاکبان گزارش انتخاب می‌کنم؛
مجید می‌گفت بیشتر از ۶ ماه است که بخاطر روی کار آمدن طالبان در افغانستان با پرداخت ۱۲ میلیون تومان به قاچاق‌بَرها به ایران آمده است و با معرفی یکی از بستگانش به کارفرما به عنوان پاکبان مشغول به کار شده است. کاری که نه با سن و سالش جور بود و نه مناسب قد و قواره‌اش که بتواند به خوبی از پس انجام آن بربیاید و چهره آفتاب سوخته و دستان ظریف اما سیاهش از اوج سختی کار او حکایت داشت.

او می‌گوید: ۴ میلیون حقوق به ازای کار پاکبانی در طول شبانه روز در خیابان از پیمانکار خود دریافت می‌کند و چون جای خواب و غذایی برای خوردن ندارد ۱ تا ۱ و نیم میلیون تومان آن را هم بابت تامین این ۲ مورد یعنی غذا و مکانی برای خواب و استراحت از حقوقش کم می‌کنند و در مجموع ۲ و نیم تا ۳ میلیون تومان حقوق می‌گیرد.

به گفته مجید، حتی این حقوق ۲ و نیم تا ۳ میلیون تومانی را هم کارفرما با تاخیر بیش از ۱ ماه به او و دیگر همکاران پاکبانی که در آن مجموعه شرایط مشابه او را دارند، پرداخت می‌کند.

محلی که مجید به عنوان جای خواب و استراحت از آن نام برد، جایی است که توسط پیمانکار شهرداری برای امثال او و دیگر رفتگرها و پاکبان‌ها در نظر گرفته شده و آن بخشی از شبانه روز را که شیفت کارشان نباشد در آن محل که در محدوده یکی از محله‌های منطقه ۹ شهر تهران‌ قرار دارد، سپری می‌کنند.

او گفت به جز خودش که کودکی ۱۳ ساله است چند نفر دیگر هم که مثل مجید کم سن و سال هستند در آن محل حضور دارند و کار آن‌ها هم رفتگری و پاکبانی در خیابان است.

مجید از سختی دوری از خانواده و عزیزانش در کنار سختی این کار طاقت فرسا تعریف کرد و با همان لهجه افغانستانی که داشت گفت: دوری از پدر و مادر و خانواده پریشانم کرده و سختی این کار را برایم دو چندان ساخته است.

** به‌کارگیری کودکان در امور خدمات شهری جرم است

نظری معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، اظهار کرد: بخشنامه سال قبل در خصوص و عدم به کارگیری کودکان توسط پیمانکاران در حوزه جمع آوری و تفکیک پسماند و دیگر امور خدمات شهری باز هم تکرار شد.

وی اضافه کرد: بر اساس بخشنامه فوق به کارگیری کودکانی که کمتر از سن قانونی دارند در مواردی چون جمع آوری و تفکیک زباله و پسماند مجاز نیست و بر ممنوعیت این کار تاکید داریم.

معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری تهران در ادامه خاطرنشان کرد: در صورت مواجهه با به کارگیری کودکان در حوزه خدمات شهری با پیمانکاران متخلف برخورد قانونی صورت می‌گیرد و هم اینکه متخلفان بر اساس قانون جریمه خواهند شد.

نظری در ادامه یادآور شد: آمار دقیقی از اینکه سال گذشته با چه تعداد پیمانکار متخلف برخورد صورت پذیرفت نداریم اما ممنوعیت اقدام به کارگیری کودکان در جمع آوری زباله و تفکیک پسماندها به پیمانکاران اعلام شده است.

وی تاکید کرد: مردم در صورت مواجهه با به کارگیری کودکان در کارهای مرتبط با حوزه خدمات شهری (جمع آوری زباله و یا تفکیک پسماند) طی برقراری تماس با سامانه ۱۳۷ موارد را اطلاع دهند تا بدانیم کدام پیمانکار در این حوزه تخلف می‌کند تا در نهایت با وی برخورد کنیم.

** رفتگری کودکان معضلی رو به گسترش در پایتخت

پیگیری و گزارش‌های متعددی که پیش از خبرنگاران در رسانه‌های مختلف خبری از رفتگری کودکان تهیه و منتشر کرده‌اند، از روند افزایشی این معضل اجتماعی حکایت دارد و نشان می‌دهد احتمالا برخورد بازدارنده‌ای با پیمانکاران متخلف صورت نمی‌گیرد که موارد قابل توجهی از این آسیب در محلات مختلف شهر تهران به چشم می‌خورد.

ادامه سوءاستفاده پیمانکاران شهرداری از کودکان در نظافت شهری مسئله مهمی است که باید پیش از عادی شدن، توسط مسئولان جلوی آن گرفته شود، تا شاید با اجرای قانونی قاطع و محکم، هم از این قبیل سواستفاده‌ها جلوگیری شود و هم دست پیمانکاران متخلف از سفره پاکبان‌های زحمتکش کوتاه شده و حقوق و دستمزدشان به درستی پرداخت شود.

ورود دستگاه قضایی به ماجرای بکارگیری کودکان در امر پاکبانی و برخورد با پيمانکاران متخلف اولین گام مهمی است که شاید خط پایانی بر تخلف بکارگیری کودکان در این مشاغل سخت و زیان‌آور باشد و بعید نیست کهدعمده دلیل به کارگیری کودکان در پاکبانی به خاطر این است که پیمانکار به جای پرداخت حقوق عادی یک پاکبان که پایه وزارت کاری دارد، با نصف این مبلغ نیروی کار مورد نیاز خود را تامین می‌کند و مابقی مبلغ که در مجموع قابل توجه است به جیب خودش وارد خواهد شد.

به‌خاطر حفظ کرامت کودکان حاضر در کارگاه فوق، چهره آن‌ها در فیلم تار شده است؛ آدرس و نشانی خوابگاه کودکان پاکبان و فیلم بدون روتوش نزد خبرگزاری آنا محفوظ است و در صورت درخواست مسئولان مربوطه به آن‌ها ارائه خواهد شد.