پارچه‌های چینی در بازار مبل حرف اول را می‌زند

آپارتمان‌نشینی و اجناس چوبی دست دوم
ابتدا تا انتهای خیابان تا چشم کار می‌کند، پیاده‌روها پر از لوازم و اثاثیه است؛ از جارختی‌های قدیمی فلزی گرفته تا جارختی‌های جدید با آینه و جاکفشی، مبل‌های تک و میزهای آشپزخانه، صندلی‌های آشپزخانه، آینه‌های قدی و دیواری حتی صندلی‌های قدیمی لهستانی که بعضی از آنها تعمیر شده‌ است و خلاصه ‌هزار نوع کالای چوبی. بعضی از مغازه‌ها فقط جنس‌های دست اول دارند و بعضی از آنها فقط دست دوم می‌فروشند. بعضی از آنها هم کارهای جانبی مثل روکش یا پیراهن مبل دارند، رومیزی می‌فروشند یا لوازم تزیینی چوبی مثل مجسمه یا میزهای عسلی دارند. اینجا، نعمت‌آباد یکی از بازارهای فروش لوازم چوبی منزل یا اداری است. البته شب‌های عید این بازار به دلیل وجود اجناس دست دوم خیلی شلوغ‌‌تر از بازارهای دیگر است که فقط اجناس دست اول می‌فروشند. اول بازار مرد میانسالی درحال باز کردن بساط است. معلوم نیست در چمدان‌هایش چه دارد اما هرچه دارد بوی عود و صندل می‌دهد. مرد به‌آهستگی و با بی‌خیالی درحال سر هم کردن یک میز شبیه میزهای خاتم‌کاری است که پایه‌ها از رویه میز جداست. چند قدم بالاتر پسر جوانی درحالی‌که با تلفن همراهش صحبت می‌کند، چند شماره را می‌گوید (به نظر می‌رسد شماره کارت بانکی است) و تلفن را قطع می‌کند و اتیکت را از روی یک قطعه چوبی که به نظر می‌رسد بخشی از یک تخت خواب باشد، برمی‌دارد و اتیکت جدیدی روی آن می‌گذارد: «فروخته شد». وقتی از او در مورد قیمت یک کشوی کوچک می‌پرسم، می‌گوید: این پاتختی با تختش فروش رفته ولی نوع دیگری دارم که قیمتش به دلیل چوبی بودن بالاتر است و یک جفتش حدود ١٢٠‌هزار تومان می‌شود.
سعید زهره‌وند علاقه به کارهای چوبی و نجاری دارد اما در شرایط کنونی ترجیح می‌دهد که ریسک کمتری قبول کند و با جنس‌های دست دوم کار کند. بازار کار دست دوم‌ها در چند‌ سال اخیر خیلی رونق پیدا کرده است. هم به دلیل قیمت‌های پایین‌تر آن و هم این‌که آپارتمان‌نشینی و اسباب‌کشی اجازه نمی‌دهد خیلی راحت اجناس دست اول چوبی خرید، چون هم جاگیر است و هم نگهداری از آن سخت است و با یک خش قیمت آن کاسته یا بدنما ‌می‌شود. به همین دلیل این روزها خریداران اجناس چوبی دست دوم همپای خریداران دست اول زیاد شده‌اند و چه بسا بیشتر.
او قیمت‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کند؛ اجناس دست دوم چوب، اجناس دست دوم نئوپان و دست دوم ام‌دی‌اف که قیمت چوب از همه گران‌تر و نئوپان از همه ارزان‌تر است. برای این ارزان بودن هم دلایل زیادی می‌آورد: رنگ‌پذیری‌اش کم است، استحکام بالایی ندارد، به درد ساخت هر کالایی نمی‌خورد. اینها مهم‌ترین دلایل ارزان‌تر بودن کالاهای ساخته شده با مصنوعات چوبی مانند ام‌دی‌اف است. البته کالاهایی که مخلوطی از دو جنس باشند نیز بسته به نوع مصرف یا نگهداری آنها قیمت‌گذاری می‌شود.
پارچه چینی و کارگر غیرماهر
بوی تند لاک الکل خیس اجازه نفس کشیدن نمی‌دهد و ترس از رنگی شدن نمی‌گذارد دست به چیزی بزنید. اما داخل مغازه وضع خیلی بهتر است و چوب‌های خراطی و منبت‌شده خیلی چشم‌نوازند. مرد میانسالی پشت میز بزرگ گردویی‌رنگ نشسته است. روی میز پر از مجسمه‌های چوبی ریز و درشت است، حتی روکش لپ‌تاپ هم از چوب گردوست. رویه میز هم تمام از معرق و منبت است که با یک شیشه ضخیم محافظت می‌شود. مغازه قدمتی چندین‌ساله دارد و دست روی هر کاری که می‌گذارید، قیمت‌ها از یک‌میلیون تومان به بالاست. صالحی این کار را از پدرش به ارث برده و آن را توسعه داده و حتی پسرهایش را برای این کار تربیت و هدایت کرده است. او درباره دلیل گران بودن کارهایش می‌گوید: تمام کارهایی که در این مغازه می‌بینید از چوب است. اینجا ام‌دی‌اف یا نئوپان و.... نداریم مگر برای کارهای خاص و البته با سفارش مشتری. برای مثال هزینه سه میز عسلی که چوب مرغوب و خشک است، حدود ٧٥٠‌هزار تومان است. همین کار که با فلز ترکیب می‌شود قیمتش به ٣٥٠‌هزار تومان کاهش پیدا می‌کند یا هر دست مبل ساده هشت‌نفره که چوب آن زیاد است از ٤‌میلیون تومان شروع می‌شود. هرچه قسمت‌های چوبی بیشتر باشد و روی آن خراطی یا کنده‌کاری شده باشد، گران‌تر است، چون این کارها بیشتر به سفارش مشتری زده می‌شود. سرویس‌های خواب یا ناهارخوری هم همین‌طور است؛ براین اساس هرچه میزان چوب مصرف شده بیشتر باشد قیمت آن بالاتر می‌رود.
او آفت این کار را دو چیز می‌داند، این‌که دیگر کسی به فکر کار با دست یا مهارت‌های دستی مثل نجاری حتی به شیوه نوین و امروزی آن نیست و کارگر متخصص کم پیدا می‌شود. پارچه چینی هم آفت دوم این شغل شده است. درحالی‌که عمر چوب و پارچه برای کارهایی مانند مبل باید با هم همخوانی داشته باشد، اما پارچه‌های چینی خیلی کم‌دوام است. خیلی از پارچه‌های چینی به نام پارچه‌های ترک فروخته می‌شود؛ برای مثال مخمل چینی خواب دارد و اگر خلاف خواب پارچه دست بکشید پارچه خراب می‌شود اما مخمل‌های ترک خواب ندارد و پارچه را از هر طرفی استفاده کنید، مشکلی پیش نمی‌آید. اما به هر جهت یک کار خوب شناسنامه دارد و توضیحات کافی در مورد آن باید برای خریدار نوشته شود.
دست دوم‌ها بهتر است
پیرمرد درهای کمد را باز و قفل آن را امتحان می‌کند. قیمت هر کمد در حدود ١٥٠ تا ٢٠٠‌هزار تومان است. پیرمرد درحال چانه‌زدن است. طبقه‌های کمد را هم امتحان می‌کند. فروشنده می‌گوید: هرچند این کار دست دوم ولی چوب است و ارزش خریدن دارد. کار ام‌دی‌اف یا نئوپان نیست که پوسته شود. وقتی از فروشنده حال و هوای بازار را می‌پرسم از بی‌پولی ناله می‌کند و می‌گوید: شناساندن کار خوب به مردم مشکل است. یک تخت یک‌نفره دست دوم چوبی حداقل ١٠٠‌هزار تومان قیمت دارد که اگر سرویس کامل باشد به یک‌میلیون تومان می‌رسد. ولی همین کار اگر نئوپان یا ام‌دی‌اف باشد با ٧٠ یا ٨٠‌هزار تومان هم کار جمع می‌شود و سرویس کامل یک‌نفره‌اش حدود ٧٠٠ تا ٩٠٠هزار تومان می‌شود. سرویس‌های خواب دونفره هم حداقل و حداکثر قیمت‌هایش حدود ٥٠٠‌هزار تومان با این قیمت‌ها تفاوت دارد و به‌ویژه سرویس این کارها بهتر است. البته تازه‌‌کارهایی که به این صنف آمده‌اند چون از کار اطلاع زیادی ندارد، اخلال چندانی نمی‌توانند بکنند اما باز هم در فروش کار دست دوم باید خیلی مهارت داشت و واقعا آشنا به کار بود.
خارجی‌ها هم هستند
کمی‌ قبل‌تر از بازار نعمت‌آباد می‌توان بازارهای جدید یافت‌آباد را هم دید. بیشتر مغازه‌ها در این بازار مملو از جنس‌هایی است که شبیه هم است و بعضی از مغازه‌ها تعداد کارهایشان خیلی کمتر از بقیه است. یکی از مغازه‌داران درمورد تعداد کم کارهایی که در مغازه وجود دارد می‌گوید: ما خودمان تولید‌کننده هستیم. خیلی از کارها را سفارش می‌گیریم و از یک کار برای داخل مغازه بیش از یک دست نمی‌سازیم. همکارهایی که تعداد زیادی کار داخل مغازه دارند بیشتر فروشنده هستند و تولید‌کننده نیستند یا بین کارهای خودشان کار تولیدی‌های دیگر را هم می‌فروشند. تعدادی از واحدها هم کارهای خارجی دارند. مبل‌های خارجی بیشتر از برند ترکیه است و بین آنها می‌توانید لوازم خانگی و مبلمان برند آلمانی هم پیدا کنید. قیمت‌های این برندها نیز خیلی متفاوت و بازه قیمتی بزرگی دارد؛ برای مثال یک مبل راحتی سه‌نفره برند آلمان با پارچه ساده و بدون کوسن، از ٣‌میلیون و ٥٠٠‌هزار تومان به فروش می‌رسد. مبل‌های تک‌نفره هم از ٢‌میلیون تومان به فروش می‌رسد. برای برندهای ترک هم بازه قیمت در همین حدود است، غیر از این‌که درمورد مبلمان ترک همه چیز تکمیل است، ممکن است که مبلمان یا تخت‌خواب‌ها با روکش یا کاور هم فروخته شود. درحالی‌که برندهای خارجی دست دوم ندارد و دلیل آن هم این است که به گفته یکی از نمایندگی‌های این برندها؛ این برندها تازه به ایران آمده‌ است و عمر چندانی ندارد که به دست دوم هم برسد. بازار دست دوم همچنان در اختیار کارهای ایرانی است.