نقاب در شعر پروین بی‌نقاب

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا از کاشان، ۱۵ فروردین سالگرد درگذشت بانوی شعر معاصر ایران پروین اعتصامی است که فاصله اندک میان روز تولد او (١۵ اسفند) و درگذشت (۱۵ فروردین) یادکرد از او را متفاوت قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

پروین اعتصامی؛ ستاره سپهر شعر فارسی

درباره پروین گفتنی‌هایی پربرگ و بار از قلم استادان نامدار در دسترس است؛ اما انصافاً نمی‌توان در سالگرد تولد یا درگذشت او، یادی از او نداشت.

پروین که به سبب برخورداری از نعمت پدری بسیار بافرهنگ و فضیلت و نیز بهره‌مندی از محضر استادان نامدار عصر - به واسطه محافل ادبی منزل پدر - انس و آشنایی‌ای به‌هنگام و به‌کفایت با ادبیات داشت، توانست بر اساس علاقه و آموزه‌های مورد پسند خویش کار را شاعری را پیش ببرد.

در دیوان گرامی او از عشق سخنی نیست اما سادگی و البته بی‌انصافی است اگر گمان‌ کنیم که پروین، توان سرودن شعر غنایی عاشقانه را نداشته‌ است که این به منزله نادیده‌گرفتن طبع جوشان شاعری است که حتی در میان «تهمت شاعری» با بداهه‌سرایی از آزمون پیش روی خویش سربلند بیرون آمد.

در مطاوی پنهان شخصیت افراد نامدار گاهی مواردی یافت می‌شود که غیرقابل پیش‌بینی و قابل درنگ است.

پروین اعتصامی فرزند پدری درس‌خوانده و امروزی (زمان حیات او) است، زبان فرانسه می‌داند و مترجم است و آداب زندگی فرهنگی نو را بلد است؛ اما همین پدر مثلاً به‌جای تدارک مدفن خویش در جاهایی مانند گورستان فرهنگی ظهیرالدوله و حتی حرم عبدالعظیم در ری که می‌توانست مایه شهرت و... هم باشد، ترجیح می‌دهد به شیوه‌ای متفاوت از یزرگان عصر در حرم مطهر فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها در قم مقبره خانوادگی داشته‌ باشد و با آن اسباب و وسایل صد سال پیش به قم منتقل و دفن شود. همین روحیه را دخترش در شعر دارد که ترجیح می‌دهد به جای پاشیدن مشتی تصاویر حاوی بوسه و آغوش و گله و اشک هجران، دنبال نخ و سوزن و سیر و پیاز برود.

هنر پروین؛ پایبندی به ارزش‌هایی است که او آنها را با جان و دل دوست می‌دارد و نمی‌خواهد خود را در برزخ دوزیستی‌ای منافقانه‌ قرار دهد که صدای شعرش با صدای شعورش متفاوت است.

از یاد نبریم که گاهی یادنکردن شاعر از یک موضوع خود نوعی یادکردن از آن است. یعنی اگر در دیوان پروین عشق مجازی و جوان‌پسند یافت نمی‌شود به آن معنی است که اتفاقاً او عشق را نیک می‌شناسد و به آن پایبند است؛ اما عشقی سراسر وفا و حیا و نجابت و سربه‌زیری که آغشته به سرخاب و گلگونه و عطر تند گناه نیست.

وقتی دوستی و مهر و پایبندی به اصالت‌ها در دیوان بانویی چون او موج می‌زند، پس او از ارتباطات انسانی روی‌گردان نیست و تأکید دارد که چاشنی کار چه عناصری باشد و اگر نوگرایان پس از او برای حظ دل خویش، عشق را گونه‌ای دیگر پسند می‌داشتند، این دیگر گناه پروین نیست.

اعتراف شاعران پای به سن گذاشته در لزوم تصحیح پاره‌ای رفتارهای دوره لاله‌زار جوانی، حقانیت روش و منش پروین را بیشتر نشان می‌دهد.

عبدالرضا مدرس‌زاده دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان

انتهای پیام/۴۰۷۸/۴۰۶۲/