تئاتر باید توسط تئاتری‌ها حمایت شود، نه دیگران/ دل خوش کردن به طرح‌های کوتاه مدت و لحظه‌ای، سهل‌انگارانه است

به گزارش خبرنگار سینما و تئاتر گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، امروز هفت فروردین، روز ملی هنرهای نمایشی است، روزی که برای بسیاری از هنرمندان سینما و تئاتر روز مهمی است و وجود آن در تقویم رسمی کشور، نشان می‌دهد که این هنر چه جایگاهی در کشور ما دارد. اگرچه نمی‌توان منکر اهمیت وجود چنین روزی در تقویم رسمی شد، اما بسیاری از هنرمندان معتقدند نباید صرفا به وجود چنین مسائلی دل خوش کرد و باید به فکر اتفاقات ویژه‌تری برای بهبود شرایط هنرهای نمایشی بود.

در میان هنرمندان فعال در این حوزه، تئاتری‌ها شرایط سخت‌تری را سپری می‌کنند، چه هنرپیشه‌های این هنر، چه کسانی که در بخش‌های مختلف یک نمایش (از نویسندگی و کارگردانی گرفته، تا طراحی صحنه و لباس و...) فعالیت می‌کنند. مخصوصاً پس از همه‌گیری کرونا و تعطیلی بخش عمده‌ای از سالن‌ها و باز شدن نصفه و نیمه تعدادی از آن‌ها در یک سال اخیر. به بهانه روز ملی هنرهای نمایشی با محمودرضا رحیمی کارگردان و بازیگر و تئاتر و مدرس دانشگاه گفت‌وگو کردیم.

رحیمی در ابتدا درباره جایگاه تئاتر در بین هنرهای نمایشی گفت: امروزه تئاتر به عنوان یک هنر زیرساختی در جهت ابقای فرهنگ عمومی هر کشور، از جایگاه بالایی برخوردار است. ما هم در کشورمان راه کوتاهی آمدیم و راه درازی را در پیش رو داریم. در حال حاضر پیام اصلی تئاتر همزیستی سالم است و اینکه بتوانیم در کنار همدیگر زندگی پر از صلح و امنیتی داشته باشیم. چیزی که سال‌هاست در جهان شاهد آن نیستیم.

وی در رابطه با جایگاه این هنر در کشورمان نیز عنوان کرد: ما هیچ زمانی به اندازه اکنون همزمان از پر بودن و خالی بودن در تئاتر رنج نمی‌بردیم. از طرفی تعداد سالن‌ها بدون اطمینان گسترش پیدا می‌کند اما حمایتی نمی‌شوند، در حالی که هر آن در معرض بسته شدن هستند، برعکس همه جای دنیا که کشورها صاحب سالن‌های تئاتر ثابت با سابقه‌های طولانی هستند. از طرف دیگر تعداد زیادی آموزشگاه داریم که آنها نیز نظم مشخصی ندارند و همین مسئله در دانشگاه‌ها هم به وجود آمده و نظام تئاتر آکادمیک هم به مخاطره افتاده و دیگر مکان‌های سابق بر این نیستند.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در حال حاضر دانشگاه‌های ما از تعدد دانشجو و نبود نظام درستی برای تدریس و تحصیل رنج می‌برند. نبود فضاهای کافی برای کار هم در این میان مزید بر علت است. همچنین ما عناوین دانشگاهی و مکان‌های دانشگاهی و بخش‌های زیادی داریم اما می‌بینیم که ظرف و مظروف با یکدیگر جور نیستند. باید بپذیریم که یکی از مهم‌ترین گام‌هایی که می‌توان برای ارتقای فرهنگ عمومی جامعه برداشت، توجه به تئاتر است. اگر مدیران بالا دستی به این نتیجه رسیدند، نباید از هیچ تلاشی برای رشد و توسعه و گسترش فضاهای تئاتری و گروه‌های تئاتری و حمایت جانانه از آن‌ها دریغ شود.

تئاتر را قانونمند کنید

وی با اشاره به حمایت‌های نادرستی که در سال‌های اخیر از جامعه هنری به ویژه اهالی تئاتر شده اظهار کرد: ما در مدیریت تئاتر نواقص‌مان خیلی کمتر بوده تا مدیریت‌های بالادستی و همواره از سلایق این دسته از مدیران رنج بردیم، مدیرانی که متاسفانه همواره تئاتر را آخرین راه حل خود برای فرهنگسازی قرار داده‌اند و این یکی از بحران‌هایی است که همواره تئاتر را به مخاطره انداخته است. در صورتی که اگر دولت در مسیر گسترش فضاهای تئاتری به خصوص به صورت خصوصی و کمپانی‌های تئاتری تلاش کند، هم به ماندگاری تئاتر و هم به ارزشمند بودن و ارزشگذاری بیشتر آن کمک خواهد کرد. تئاتر مثل یک شغل است و اگر بخواهد در لحظات بحرانی از خودش دفاع کند، باید توسط خود تئاتر حمایت شود نه توسط جریاناتی که در حال حاضر با مرکزیت دولتی در این عرصه رخ می‌دهد. در این روزها همه نگاهشان به دولت است برای حمایت و مواردی از این دست و غیر از این هم نمی‌تواند باشد.

رحیمی درخصوص مسئله مالیات هنرمندان که سال گذشته حواشی زیادی به وجود آورد نیز افزود: واقعا فکر می‌کنم عزیزانی که چنین طرح‌هایی را ارائه می‌دهند از شرایط این هنر بی‌خبر هستند، تئاتر یا یک هنر دولتی است که در این صورت باید مالیات آن را خود دولت پرداخت کند، یا اگر هنری شخصی و خصوصی است و باید مالیات بدهد، پس اجازه دهند تئاتری‌ها کارشان را انجام دهند و در تمام امور آن دخالت نکنند، نمی‌شود یک بام و دو هوا رفتار کرد.

وی اضافه کرد: تئاتر ما تئاتر خصوصی آن معنا نیست که خودش برای اشتغالزایی و مالیات‌هایش برنامه‌ریزی کند. یک نمایش تئاتر وقتی اجرا می‌شود ۷۵ شغل پیرامونی دارد. در حالی که اگر مدیران بالادستی اجازه دهند این تئاتر مستقل شود و گسترش فضاهای تئاتری به صورت خصوصی اهتمام اصلی دولتمردان باشد، شرایط تغییر می‌کند. در آن صورت چرا باید هنرمندان نگران مالیات پرداخت کردن باشند؟ مثل هر شغل دیگری مالیاتشان را پرداخت می‌کنند. همانطور که یک بازاری یا پزشکان و مهندسان مالیات می‌دهند، هنرمندان هم پرداخت می‌کنند. ولی ما می‌بینیم مداخله‌ای که در تئاتر می‌شود بسیار بیشتر از حوزه‌های دیگر است و این جلوی این مسئله را می‌گیرد که به عنوان یک شغل خصوصی و مستقل به آن نگاه کرد.

این کارگردان و بازیگر باسابقه تئاتر ادامه داد: امیدوارم در سال جدید اتفاقاتی که در سال‌های قبل رخ داد دیگر تکرار نشود، مثلا اینکه دولت چیزی را تصویب کند و دولت بعدی آن را بدون مشکلی ملغی کند. باید از این روش جلوگیری کرد و یک بار برای همیشه از مجلس خواست که این مسائل را به قانون و مصوبه‌های رسمی تبدیل کند و تا این قضیه به صورت قانونی و مادام‌العمر باشد. متاسفانه ما در سال‌های گذشته تیترهایی در رسانه‌ها دیدیم که می‌نوشتند «هنرمندان دارای بیمه بیکاری شدند»، یا «هنرمندان دارای انجمن صنفی شدند»، در صورتی که این موارد طرح‌های دولتی بوده و دولت بعدی می‌توانست با منطق و استدلال این موارد را رد کند، اتفاقی که شاهد آن بودیم. باید این حوزه‌ها قانونمندار شوند و ما تا این اتفاق بسیار فاصله داریم و امیدوارم قدم‌های اصلی این فاصله بعید برداشته شود چون بیش از صد سال از تئاتر ما می‌گذرد و اگر به سمت قانونمند شدن نرویم باید به دنبال مشکل در جای دیگر برویم.

اشتغالزایی یک سالن تئاتر برای ۲۵۰ نفر!

رحیمی با امیدواری به چشم‌انداز رسیدن به قانونمندی در رابطه با هنرهای نمایشی اظهار کرد: من به عنوان کسی که همواره بهترین چشم‌اندازها را نسبت به تغییر دارم و همواره امیدوارترین هستم، امید دارم که همیشه بهتر خواهد شد. منتها این بهتر شدن وابستگی به یک خواست جمعی مدنی در میان هنرمندان دارد که به کورسو امیدهای لحظه‌ای که اتفاق می‌افتد دل خوش نکرد و با این شندری‌ها که از طرف دولت پرداخت می‌شود (که بسیار برخوردنده است) برخورد شود. ما باید همصدا و هماهنگ شویم تا تئاتر به صورت مستقل و قانونمند به سمت گسترش فضاهای شرکت‌ها، کمپانی‌ها و سالن‌های خصوصی برود.

وی افزود: یک سالن صد نفره تئاتر می‌تواند ۲۵۰ نفر را شاغل کند. اگر ما با همین دانایی جلو برویم می‌توانیم گرفته و نالان و عبوس باشیم و به آینده امیدی نداشته باشیم؟هرگز. تئاتری‌ها باید امیدهای واهی را کنار بگذارند، اینکه با تک جمله‌هایی بخواهیم خوشحال باشیم که بیمه بیکاری یا انجمن صنفی داریم اشتباه است چون این موارد باید قانونمند باشند و مجلس تصویب کند. نه اینکه یک دولت تصویب کند و دولت بعدی بگوید برای من مرقوم به صرفه نیست و آن را رد کند.

رحیمی در انتهای صحبت‌هایش گفت: متأسافانه اتفاقات لحظه‌ای، سهل‌انگارانه و خوش‌پندارانه است. طرح‌هایی که حتی به اندازه عمر یک دولت هم پاینده نیست چطور می‌تواند به چشم‌انداز و آیند پژوهشی یک هنر کمک کند. ما امیدواریم بتوانیم به صورت مستقل کار کنیم و فضا در اختیار داشته باشیم تا اتفاقات هنری رخ دهد. نهایت تلاش هنر این است که به مردم بگوید همدیگر را دوست داشته باشند و آیا ما به چیزی غیر از دوست داشتن همدیگر در حال حاضر نیازمند هستیم؟ به نظر من خیر.

انتهای پیام/۴۱۷۳/