اندیشه‌ورزی بر مدار نخبگان(۱۶)/ حیدریه در گفت‌وگو با آنا تأکید کرد؛
لزوم پیوند جدی کارکرد هیئت‌های اندیشه‌ورز با تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران
کاهش بروکراسی‌ها به ارتقای کارکرد هیئت اندیشه‌ورز کمک می‌کندرئیس هیئت اندیشه‌ورز دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان تأکید کرد: باید پیوند جدی میان کارکرد هیئت اندیشه‌ورز و تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در سازمان مرکزی دانشگاه ایجاد شود.
گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ تیر ۱۳۹۸ حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، آیین‌نامه اجرایی هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی تعالی علوم انسانی و هنر را به رؤسای استانها، واحدها، مراکز آموزشی و معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی این دانشگاه ابلاغ کرد.
طبق این آیین‌نامه که به جزئیاتی از جمله ارکان، ضوابط و فرآیند اجرایی وظایف هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی اشاره شده است، راه‌اندازی هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی تعالی علوم انسانی و هنر در صدر وظایف معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه قرار دارد تا با ایجاد شبکه گسترده علمی و بهره‌گیری از اعضای هیئت علمی و افراد برجسته، زمینه ایجاد تعامل و همکاری بیشتر در درون خانواده دانشگاه آزاد اسلامی فراهم شود.
بیشتر بخوانید:
تعریف نظام‌نامه اجرایی استاندارد برای کرسی‌های ترویجی
از بازنگری نظام آموزشی و پژوهشی تا برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی و ترویجی
هیئت‌های اندیشه‌ورز نباید به دنبال کار اجرا باشند
دانشکده موضوعی و مسئله‌محور «مطالعات خانواده ایرانی اسلامی» در مسیر ایجاد
براساس بندهای این آیین‌نامه؛ مأموریت اصلی هیئت‌های اندیشه‌ورز مساعدت و مشاورت در قلمرو سیاست‌گذاری، گفتمان‌سازی، پایش علمی و تشخیص نیازهای استانی و کشوری، شناسایی ظرفیت‌های علمی استان و ارائه پیشنهادهای عملیاتی در راستای تعالی علوم انسانی و هنر به‌منظور تبدیل دانشگاه آزاد اسلامی به مرجعیت علمی و پیوند علوم انسانی و هنر با نظام و جامعه اسلامی است.
در این آیین‌نامه به وظایف هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی اشاره شده که شامل مواردی ازجمله بازنگری نظام آموزشی و پژوهشی فعلی و تبدیل آن به نظام فعال، پویا و کارآمد از طریق بررسی نقاط قوت و ضعف، شناسایی نیازهای علمی استان و تبیین نظام موضوعات و مسائل بومی، طراحی و ساماندهی محتوایی پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها، مقالات و نشریات علمی با هدف مأموریت‌گرایی براساس نظام موضوعات و مسائل واقعی استان، کشف نخبگان باورمند به تعالی علوم انسانی و هنر و حمایت پژوهشی از آنها، ارائه مشاوره به انجمن‌های علمی و... است.
برای تحقق این موضوع استفاده وسیع از ایده‌های نو، مستندسازی، جمع‌بندی تجارب، نظرات خبرگان و افراد خلّاق ضروری به‌نظر می‌رسد، هرچند سرعت تغییرات محیطی و ایجاد نیازهای مقطعی در عصر جدید موجب شده تا اغلب سازمان‌ها از اندوخته‌های فکری پیشینیان بهره بگیرند.
سازمان‌ها برای اینکه خلاقیت و ایده جدیدی را به مجموعه خود وارد کنند از راهکارهای مختلفی استفاده می‌کنند؛ یکی از این راهکارها، تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز است.اکنون بیش از دو سال از تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز در استان‌های دانشگاه آزاد اسلامی می‌گذرد. خبرنگار خبرگزاری آنا در راستای رسالت خبری خود و در سلسله گفت‌وگوهایی با عنوان «اندیشه‌ورزی بر مدار نخبگان» با رؤسای هیئت اندیشه‌ورز در استانها، فعالیت و دستاوردهای این هیئت‌ها را پیگیری و بررسی می‌کند تا رسانه دانشگاه هم به سهم خود به اطلاع‌رسانی و ایفای نقش در تعالی علوم انسانی و هنر بپردازد؛ بنابراین در این شماره گفت‌وگو با سیدعبدالله حیدریه رئیس هیئت اندیشه‌ورز تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان را می‌خوانیم:
آنا: در مورد اهمیت و اهداف هیئت‌های اندیشه‌ورز توضیح دهید.
حیدریه: در مورد اهمیت، ضرورت و کارکردهای هیئت‌های اندیشه‌ورز باید گفت؛ با توجه به ابتکار عمل خوبی که معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی به خرج داد، این هیئت‌ها در سطوح استانی شکل گرفت و سه هدف عمده از طریق هیئت اندیشه‌ورز دنبال شده است.
نخستین هدف این است که بستری برای تفکر در دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد شود، این بستر می‌تواند از ظرفیت‌های نخبگانی استادان در رشته‌های مختلف بهره ببرد. پیوند هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی به‌صورت شبکه‌ای تا حد زیادی با درایت معاونت علوم انسانی و همکاران سازمانی دنبال شده و می‌توانیم بگوییم بخشی از اهداف محقق شده است.
اگر هیئت‌های اندیشه‌ورز را در بستر سازمانی ببینیم که معمولاً سازمان‌ها مانند موجود زنده تلقی می‌شوند، موجود زنده مراحلی را دارد، تولد، رشد، بلوغ و ... و اگر نتواند راهکار خوبی را در پیش بگیرد، ممکن است بعد از بلوغ به مرحله انحطاط برسد؛ سازمان هم دقیقاً همین وضعیت را دارد.
هدف دیگری را که هیئت اندیشه‌ورز دنبال کرده، نگاه ارزشی است. با توجه به مبانی اعتقادی و جهان‌بینی ما، باید رویکرد حِکمی‌سازی را که مورد تأیید بخشنامه هم هست، -رویکرد حِکمی‌سازی که خیلی مباحث ازجمله محتوی- نگرش‌ها و کارکردها را به سمت نگاه حکمی‌سازی و مبتنی بر نگاه الهی و نگاه مکتبی سوق دهیم، در این حوزه معاونت علوم انسانی و هیئت اندیشه‌ورز توانسته‌اند تا حد زیادی این نگاه را در سطح کشور ایجاد کنند و موفقیت‌های خوبی را داشتند، در همین راستا باز بحث به‌روزرسانی را داریم.
آنا: به تفکیک توضیح می‌دهید؟
حیدریه: در مرحله نخست بر مبنای فکر مؤسسان، سازمان راه‌اندازی شده و شکل می‌گیرد؛ یعنی با نیازی که در جامعه احساس می‌شود و در پاسخ به نیازهای محیطی و خلاقیت‌های مؤسسان و یا بهره‌گیری از افراد خلاق بیرون از سازمان، تفکر، خلاقیت و نوآوری می‌تواند سازمان را ایجاد کند. در مراحل بعدی که به مرحله رشد سازمانی می‌رسیم، معمولاً ساختارها و روش‌ها شکل می‌گیرد. در گام‌های بعدی و در اثر گذر زمان، این ساختارها حالت افراطی پیداکرده و به مرحله بروکراسی می‌رسند که حالت حاد خودش را به سازمان نشان می‌دهد؛ یعنی بیشتر تأکید مدیران روی روش‌هاست و ممکن است خیلی اهداف سازمانی با این روش‌ها دنبال نشود؛ اما به دلیل چارچوب‌ها و مقرراتی که وجود دارد، تأکید می‌شود که حتماً این روش‌ها اجرا شود که معمولاً مدیران در این مقطع زمانی بیشتر درگیر مسائل جاری هستند و کمتر می‌توانند زمانی را برای فکرکردن و یا ارائه راهکارهای جدید در نظر بگیرند و تأکید بیشتر روی روش‌هاست؛ بنابراین فکر جدید، الگوی جدید و تحول جدید در سازمان شکل نمی‌گیرد.
گاهی مشاهده می‌شود یک مدیر چهار سال در مجموعه‌ای کار کرده؛ اما در آخر کار چه تحولی را در سازمان ایجاد کرده است؟ هیچ چیزی را نمی‌بینید. فقط مسائل جاری را مدیریت کرده و سازمان را چرخانده، درواقع هیچ تحولی را ایجاد نکرده است؛ بنابراین سازمان‌ها برای این مرحله از بروکراسی و برای اینکه بتوانند خلاقیت و ایده جدیدی را به سازمان وارد کنند از راهکارهای مختلفی استفاده می‌کنند. یکی از این راهکارها، ایجاد و تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز است.
تحلیل بخشنامه‌های سازمانی توسط هیئت‌های اندیشه‌ورز
آنا: توانایی هیئت‌های اندیشه‌ورز در ایجاد تحولات مثبت چگونه است؟
حیدریه: هیئت‌های اندیشه‌ورز با توجه به اینکه درگیر کارهای اجرایی و در قید و بند مسائل جاری نیستند، می‌توانند ابعاد و چالش‌های سازمانی را از زوایای مختلف مورد تحلیل قرار دهند، بخشنامه‌های سازمانی را تحلیل و کار مستند نخبگانی را برای سازمان‌ها عرضه کنند. اگر پیوند صحیحی میان تصمیم‌سازی، قلمرو سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در سازمان با هیئت اندیشه‌ورز وجود داشته باشد، سازمان‌ها می‌توانند از ظرفیت‌هایی که هیئت اندیشه‌ورز ایجاد کرده استفاده درست کنند و تحول مثبتی را شکل دهند، این مهم، می‌تواند محرکی برای گام‌های بعدی هیئت اندیشه‌ورز باشد که این ارتباط به‌درستی شکل‌گرفته و درواقع هیئت اندیشه‌ورز برای ادامه کار تقویت می‌شود و این دومین هدف است؛ البته در این هدف‌گذاری، هیئت اندیشه‌ورز به دلیل اینکه پیوند خیلی قوی در دانشگاه شکل نگرفته است، خیلی نتوانسته موفق عمل کند؛ امیدوارم با آسیب‌شناسی‌هایی که انجام می‌شود در آینده بتوانیم این بخش را هم به‌درستی دنبال کنیم.
آنا: عملکرد، دستاورد و فعالیت‌های هیئت اندیشه‌ور دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان را در مدت فعالیت تشریح کنید.
شروع‌کننده اغلب مأموریت‌های هیئت‌های اندیشه‌ورز، هیئت‌ها نیستند؛ بلکه معاونت‌های مختلف دانشگاه مانند آموزش و پژوهش بوده که باید گام‌های نخست را بردارند و در مرحله‌ای که به هیئت اندیشه‌ورز می‌رسد، این هیئت تصمیم‌سازی خودش را انجام می‌دهد.حیدریه: هیئت اندیشه‌ورز در راستای توانمندسازی نیروی انسانی دوره‌های خوبی را در راستای حکمی‌سازی و مباحث علمی شکل داده است.
بررسی سرفصل‌ها یا بازنگری در سرفصل‌های درسی و به‌روزرسانی بخشنامه‌ها در بخش محتواها انجام شد و در این راستا بخشنامه‌های مختلف در هیئت‌های اندیشه‌ورز مورد نقد قرار گرفت و نقاط قوت و ضعف به سازمان مرکزی و معاونت علوم انسانی اعلام شده است، دیدگاه هیئت اندیشه‌ورز تا حد زیادی در تصمیم‌گیری بعدی اعمال‌شده که موفقیت‌های خوبی را به همراه داشته است.
موضوع بومی‌سازی از دیگر موضوعات به‌روزرسانی در حوزه علوم انسانی است که هیئت اندیشه‌ورز می‌تواند چالش‌ها و مسائل مربوط به دانشگاه و مسائل و چالش‌ها و مشکلات استانی را دنبال کند که هیئت‌ها در این حوزه به‌طور نسبی توانسته‌اند موفقیت خوبی را رقم بزنند.
در هیئت اندیشه‌ورز تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان تلاش شده که جلسات هر دو هفته یک‌بار در استان برگزار شود. در بخشی از فعالیت‌های هیئت موضوع چالش‌های آموزش مجازی در شرایط کرونا، موانع و چالش‌های صنعت در استان در چند جلسه بررسی و جمع‌بندی و برای سازمان مرکزی دانشگاه ارسال شد.
دومین مأموریتی که در طول یک سال گذشته سعی شد به‌درستی و با جدیت دنبال شود، بررسی نقاط قوت و ضعف بخشنامه‌های آموزشی و پژوهشی برای پویایی سیستم بوده است. استادان موارد متعددی را از زوایای مختلف در هیئت اندیشه‌ورز مطرح کردند. در مورد بخشنامه‌ها در شرایط اجرا و محدودیت‌هایی که برای آنها وجود داشت؛ نهایتاً جمع‌بندی‌های هیئت به سازمان مرکزی دانشگاه ارسال شد و سازمان تا حد زیادی موارد را در بخشنامه‌ها اعمال کرد یا در صدور بخشنامه بعدی سعی کرد این ملاحظات را در نظر بگیرد.
چند عنوان کتاب در هیئت اندیشه‌ورز استان سمنان مورد بررسی قرار گرفت و موافقت شد که دو مورد آن توسط سازمان مرکزی مجوز تألیف داده شود، ازجمله کتاب مبانی فقهی ثبت و کتاب اخلاق حرفه‌ای در حسابداری از منظر اسلام که استادان در حال تألیف کتاب هستند.
در مورد بررسی سرفصل‌های دروس یا بازنگری در سرفصل‌های دروس، سعی شد توسط هیئت اندیشه‌ورز به سازمان مرکزی دانشگاه کمک شود که این بازنگری صورت بگیرد. در بعضی از محورها هم خود هیئت اندیشه‌ورز استانی ورود کرد، ازجمله ارجاع سرفصل پیشنهادی برای درس «رفتار سازمانی از منظر اسلام» که هیئت اندیشه‌ورز کرسی‌ای را برگزار کرد و به همراه مدارک و کرسی برگزارشده، دیدگاه‌ها برای سازمان مرکزی دانشگاه ارسال شد.
بیشتر بخوانید:
لزوم تعریف ساختار دقیق و حمایت همه‌جانبه از هیئت‌های اندیشه‌ورز
طراحی دانشکده موضوعی کارآفرینی توسط هیئت اندیشه‌ورز چهارمحال و بختیاری
نقش هیئت‌های اندیشه‌ورز و کرسی‌های ترویجی در تقویت پژوهش و فناوری
در مورد موانع و چالش‌های صنعت در استان نیز با مشارکت مدیران واحدهای صنعتی، مدیران دولتی ذی‌ربط و ظرفیت نخبگانی که توسط استادان در استان وجود داشت، دو یا سه جلسه به همین موضوع اختصاص داده شد و بعد از بررسی‌های متعدد و استماع دیدگاه‌های افراد مختلف و بحث انتقادی، نهایتاً مدلی به‌صورت مفهومی ترسیم و برای سازمان مرکزی دانشگاه ارسال شد.
باورمندی مدیران نسبت به کارکرد هیئت اندیشه‌ورز ارتقا پیدا کند
آنا: در جلسات هیئت اندیشه‌ورز به چه جمع‌بندی و پیشنهادهایی دست پیدا کرده‌اید؟
حیدریه: نخست اینکه باید پیوند جدی میان کارکرد هیئت اندیشه‌ورز و تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در سازمان مرکزی دانشگاه ایجاد شود. این پیوند خیلی قوی صورت نگرفته و باید راهکاری برای این بخش پیش‌بینی شود، دومین پیشنهاد موضوع ارتقای باورمندی مدیران نسبت به کارکرد هیئت‌های اندیشه‌ورز است که یک بخش آن به خود هیئت‌ها و بخش دیگر به مدیران و سیاست‌گذاران برمی‌گردد که با این کار می‌توانیم جایگاه هیئت اندیشه‌ورز را در تصمیم‌گیری‌ها تا حد زیادی تثبیت کنیم، سومین پیشنهاد استفاده از ابزارهای انگیزشی معنوی و مادی است، هرچند خودِ فعالیت هیئت اندیشه‌ورز بر اساس دغدغه‌های اعتقادی که اعضای هیئت دارند برانگیزاننده است و هیچ چشمداشت مادی را هم در قبال این فعالیت نداشتند و ندارند؛ اما برخی از فعالیت‌هایی که نیازمند کار تحقیقاتی و صرف زمان بیشتر است، قطعاً اختصاص انگیزه‌های مادی می‌تواند به جبران بخشی از این وقتی که اعضای هیئت علمی می‌گذارند، کمک کند و می‌تواند در فعالیت هیئت اندیشه‌ورز بسیار تأثیرگذار باشد.
نکته بعد کاهش بروکراسی‌ها در فرایندهاست. شروع‌کننده اغلب مأموریت‌های هیئت‌های اندیشه‌ورز، هیئت‌ها نیستند؛ بلکه معاونت‌های مختلف مانند آموزش و پژوهش بوده که باید گام‌های نخست را بردارند و در مرحله‌ای که به هیئت اندیشه‌ورز می‌رسد، این هیئت هم تصمیم‌سازی خودش را انجام می‌دهد؛ اما از آنجایی که در گام‌های اولیه با بروکراسی مواجه است، عملاً کار در بخش نشریات، در بازنگری سرفصل‌ها و در ارائه رشته‌های جدید یک مقدار با مشکل مواجه می‌شود؛ بنابراین احساس می‌کنم اگر بتوانیم بروکراسی‌ها را کاهش دهیم، می‌تواند به ارتقای هیئت اندیشه‌ورز و کارکرد این هیئت کمک کند.
انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/
انتهای پیام/
