آنا گزارش می‌دهد؛
ریشه تخلف و تقلب در پایان‌نامه‌های دانشجویی چیست؟ / عدم موفقیت سامانه‌های سنجش محتوای تحقیقات در شناسایی تخلف دانشجویان
بحث پایان‌نامه تقلبی یک معضل اساسی در گسترش بی‌ضابطه آموزش عالی و به‌طور خاص در مقاطع تحصیلات تکمیلی است که فرآیند تحصیل برای افراد بدون توانمندی علمی را تسهیل کرده و باعث شده گرایش به سمت سوءاستفاده‌های پژوهشی و سرقت علمی زیاد شود که ریشه این تخلفات نیاز به واکاوی دارد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، یکی از مهمترین کارکردهای دوره‌های آموزش عالی و دانشگاه‌ها، تولید علم و ارزش افزوده است و دانشجو پس از پایان این مقاطع، دستاوردهای علمی خود را در چارچوب یک طرح پژوهشی به نام «پایان نامه» ارائه می‌دهد.
از آنجا که نگارش تجربه‌ها و آموخته‌های دانشگاهی به مطالعه، تحقیق و صرف زمان نیاز دارد و بسیاری از افرادی که وارد دانشگاه‌ها می‌شوند فاقد چنین بنیه و توانی هستند بنابراین گرایش به سمت سوء استفاده‌های پژوهشی و سرقت علمی زیاد می‌شود.
نقطه آغاز سوءاستفاده‌های علمی- پژوهشی، از التزام به نوشتن پایان‌نامه برای دریافت مدرک تحصیلی در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری است و متاسفانه زمینه‌های زیادی هم برای تقلب به صورت آشکار و پنهان وجود دارد.
برای بررسی و واکاوی وضعیت کنونی فعالیت‌های پژوهشی و پایان‌نامه‌های دانشجویی، گفت‌وگویی با ابراهیم صالحی‌عمران، رئیس دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای، روزبه جوادکلباسی، مدیرکل پژوهشی دانشگاه خوارزمی و عبدالحمید نقره‌کار، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت، انجام شده که در ادامه مشروح آنرا از نظر می‌گذرانید.
تحقیقات کاربردی در پایان نامه‌ها، جایگزین پژوهش‌های نظری شود/ لزوم مسئله‌محور شدن دانشگاه‌ها
صالحی‌عمران با اشاره به اینکه متعاقب رشد کمی دانشگاه‌ها با افزایش مدرک‌گرایی مواجه شدیم، خاطر نشان کرد: موضوعاتی مانند استخدام، منزلت‌های اجتماعی و اقتصادی باعث شد که در آموزش عالی مقداری به انحراف برویم و امتیازات کاذبی بر روی مدارک ایجاد شد و به‌طور مثال افراد دارای مدرک کارشناسی‌ارشد به‌دنبال کسب مدارج بالاتر هستند.
رئیس دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای گفت: چون مدرک و امتیازات آن مهم است، مهارت، یادگیری و شایستگی اهمیت پیدا نمی‌کند و این مهارتی که در کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد، حالتی نیست که در کشور ما وجود دارد و در این گردنه، رشد کمی رخ داده و وقتی دوره‌های تحصیلات تکمیلی بدون هماهنگی و نیازسنجی ایجاد شود، دانشجویان کم‌توان و فاقد شایستگی بوده و نظام آموزشی بدون کیفیت می‌شود.
وی در ادامه افزود: به‌ویژه در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری که این افزایش کمی براساس ارزش محوری ایجاد شده، فرهنگ مدرک‌گرایی، اخذ مدارج بالاتر و امتیازات دولتی بر اساس توانایی و شایستگی دانشجو نبوده و دانشجویان با تقلب، سریع‌ترین راه را برای اخذ مدرک انتخاب می‌کنند.
صالحی‌عمران با اشاره به اینکه باید ارتباط مداوم بین نیازها و حل مسئله وجود داشته باشد، خاطر نشان کرد: وظیفه دانشگاه‌ها این است که حل مسئله انجام دهند و دانشجو نیز با صرف وقت و استعداد کافی در راستای انجام تحقیقات کاربردی به جای پژوهش‌های نظری گام بردارد.
بیشتر بخوانید:
پایان‌نامه‌ها مسائل خرد و کلان کشور را دربر نمی‌گیرند
بخریم یا بنویسیم؟ مسئله این است/ چه می‌شود که دانشجویان پایان‌نامه می‌خرند؟
شرایط اخذ ۶ واحد درسی به جای پایان‌نامه کارشناسی ارشد چیست؟ / محدودیت دانش‌آموختگان در شیوه آموزش محور
سامانه‌های سنجش محتوای پایان‌نامه‌ها به تنهایی در جلوگیری از بروز تخلف و تقلب، موفق نیستند
کلباسی نیز در ادامه با طرح موضوع جایگاه اهمیت تحقیق در کشور، خاطر نشان کرد: باید واکاوی شود که آیا اهمیت تحقیق برای دانشجویان مشخص است؟ یعنی دانشجویی که برای کسب مدرک کارشناسی‌ارشد و دکتری وارد دانشگاه شده، واقعا علاقه به انجام تحقیق دارد یا فقط مدرک‌گرا است.
مدیرکل پژوهشی دانشگاه خوارزمی عنوان کرد: در بسیاری از دانشجویان روحیه تحقیق‌گرایی و محقق‌بودن وجود ندارد زیرا در مقطع متوسطه برای انجام فعالیت‌های تحقیقاتی تربیت نشده و با گذراندن آموزش‌های تئوری، وارد دانشگاه شدند.
وی در ادامه افزود: از سوی دانشگاه‌ها نیز برای افزایش خلاقیت و پژوهشگری دانشجویان تمرکز انجام نمی‌گیرد و زمانی که افراد را در حوزه پژوهشگری رشد نمی‌دهیم، نباید انتظار انجام فعالیت و تحقیقات علمی داشته باشیم.
این مقام مسئول، مدرک‌گرایی در فرهنگ کشور را آفتی برای آموزش عالی عنوان کرد و گفت: در فرهنگ عمومی جامعه، افراد را نه بر اساس توانایی و فقط با مدرک‌شان می‌سنجند یعنی شخصی با مدرک دکتری در یک جمع، دارای ارزش بالاتر نسبت به فردی با مدرک کارشناسی است در حالی که در بسیاری از موارد، خروجی‌هایی که یک لیسانسیه از لحاظ فکر، ایده و کار، بالاتر از فردی است که مدرک دکتری دارد.
کلباسی نکته دیگر را بُعد اقتصادی دانست و خاطر نشان کرد: دانشجو بودن برای بعضی از افراد، فقط به‌عنوان وظیفه‌ای برای به سرانجام رساندن یک پایان‌نامه و گرفتن یک مدرک بوده تا افزایش حقوق و منزلت داشته باشد بنابراین به تقلب روی آورده و انجام پایان‌نامه‌اش را به خیابان انقلاب می‌سپارد.
مدیرکل پژوهشی دانشگاه خوارزمی عنوان کرد: با فشار گذاشتن انواع و اقسام سامانه‌ها و اینکه بخواهیم فشار ایجاد کنیم، این بخش سرکوب می‌شود ولی از بین نمی‌رود و باقی می‌ماند بنابراین باید ریشه‌ای به این موضوع نگاه کنیم و مسیرهای دیگری برای این دانشجویان ایجاد کنیم تا بتوانیم جلوی تخلف و تقلب را بگیریم.
وی گفت: البته مدرک‌گرایی را قبول دارم ولی ارتقای جایگاه شغلی را چندان قبول ندارم چون در بعضی ارگان‌ها از کارمندشان، مدرک جدید را نمی‌پذیرند بنابراین اینکه افراد فقط برای ارتقای شغلی، دنبال مدرک باشند، درست نیست.
برخی اساتید در روش تحقیق جزئی نگر بوده و کمی عمل می‌کنند
نقره‌کار نیز در ادامه با اشاره به اینکه جوانان ایرانی نشان دادند هر جا درست با آنها برخورد شده استعدادهای برجسته و شاخصی داشته‌اند، خاطر نشان کرد: آن چیزی که اساتید در دانشگاه تدریس می کنند موضوع مهمی است؛ برخی اساتید مترجم و مُقَلد غرب هستند و به خصوص در روش تحقیق روش آنها جزئی‌نگر و کمی است البته شاید در مسائل علوم تجربی این روش جواب دهد که مطلوب هم بوده، اما در مسائل علوم اسلامی و انسانی و همچنین مسائل میان دانشی مثل رشته‌های هنری قطعاً کمیت نمی‌تواند حقیقت عالم و آدم را تبیین کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم‌وصنعت در ادامه افزود: از آنجا که روش تحقیق یک فرایند محسوب می‌شود و منابع تحقیق باید مبتنی بر منابع عقلی اجماع خبرگان و منابع نقلی کلام معصومین باشد، ضرورت دارد که مباحث ضروری عمیق‌تر و جدی‌تر بررسی شود.
انتهای پیام/پ
انتهای پیام/
