تبیین نقش مشارکت‌های اجتماعی زنان در جامعه شهری

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، زن نقش بزرگی در اجتماع دارد و مظهر تحقق آمال بشر است. زن مربی انسان بوده و از دامن زن مرد به معراج می‌رود. زن یکتا موجودی است که می‌تواند از دامن خود، افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه، بلکه جامعه‌ها به استقامت و ارزش‌های والای انسانی کشیده شوند.

نقش زن در جامعه بالاتر از نقش مرد است؛ برای اینکه زنان و بانوان، علاوه بر اینکه خودشان یک قشر فعال در همه ابعاد هستند، قشرهای فعال را در دامن خودشان تربیت می‌کنند. در جامعه زن‌ها یک‌جور تحول عجیبی می‌بینم که بیشتر از تحولی است که در مردها پیدا شده است. به زنان پرافتخار ایران مباهات می‌کنم که تحولی آن چنان در آنان پیدا شد که نقش شیطانی بیش از 50 سال کوشش نقاشان خارجی و وابستگان بی‌شرافت آنان، از شعرای هرزه گرفته تا نویسندگان و دستگاه‌های تبلیغاتی مزدور را، نقش بر آب کردند.

زنان در عصر ما ثابت کردند که در مجاهده همدوش مردان ، بلکه مقدم برآنان هستند. ما مفتخریم که بانوان و زنان، پیر و جوان و خرد و کلان، در صحنه های فرهنگی، اقتصادی و نظامی حاضر و همدوش مردان یا بهتر از آنان در راه تعالی و اعتلای اسلام و مقاصد قرآن کریم فعالیت دارند.

اشتغال زنان همواره از موارد مورد بحث بوده است و مخالفان و موافقان جدی را با خود همراه داشته اسـت. ضـمن اینکه نحوه این حضور و اثرات و تبعات مثبت و منفی آن همواره محل بحث است. پژوهش‌های موجود از ورود روزافزون دختران به دانشگاه‌ها و افزایش مشارکت کمی زنان در آموزش عالی به ویژه در دهه‌های اخیر حـکایت مـی‌کند (قانعی راد،کریمی،1387). این موضوع افزایش مشارکت و به‌کارگیری زنان در بازار کار و در سازمان‌ها را با خود همراه داشته است و به واقع زنان ایران نسبت به وضع خود آگاه‌تر شده‌اند و علاقه‌مند نقش مـثبت در جـامعه هستند (لندران اصفهانی،1383). لذا بررسی و تبیین عـلل و نـحوه و چـگونگی مشارکت زنان در اجتماع و همچنین در خانواده از موارد تأثیرگذار در اجتماع است که کل جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

با توجه به جایگاه و تغییراتی که در موقعیت زنان در جامعه ایرانی رخ داده است، به بررسی سـیر تاریخی مشارکت زنان در جامعه ایرانی و راهکارهای مشارکت اجتماعی زنان می‌توان پرداخت. همچنین می‌توان وضعیت زنان در جامعه و خانواده ایرانی را بـا محوریت مشارکت زنان در اجـتماع پس از انـقلاب و نوع مشارکت‌های آنان در مقایسه با غرب مورد بررسی قرار داد. در واقع دربـاره مشارکت زنـان می‌توان در دو بـخش، راهکارها و نتایج را تبیین کرد.

الف) رفـع دیدگاه اجباری در بحث نقش‌های منزل

دیدگاه اجباری برای کار زنان در منزل برخلاف اسـلام است. در حقیقت عقلاً و شرعاً نمی‌توان زنان را بـه کارهای منزل مجبور کرد و از وظـایف آنان نیست. حتی در فقه، تـهیه غـذا و رعایت نوع غذا از وظایف مردان است. مثلاً در فتوای امام خمینی (ره) اینگونه می‌خوانیم «اگـر غـذایی متناسب با مزاج زن باشد و یـا زن بـه خـوردن آن عادت داشته بـاشد، بـه‌گونه‌ای که ترک آن مـوجب ضـرر برای او گردد، بر مرد واجب است آن غذا را برای زن تهیه نماید» و یا عنوان مـی‌کنند: «مـرد حق ندارد زن خود را مجبور به کـار خانه کند» و حـتی زن مـی‌تواند بـرای انجام امور منزل و حـتی شیر دادن به فرزند از همسر خود طلب دستمزد کند.

ولی آنچه همواره مشکل ایجاد کرده و می‌کند فـرهنگ غـلطی است که از نگاه مردسالار در جامعه نـاشی مـی‌شود. اما اسلام راه حل خود را بیان کرده و جایگاه زنان را در خانه مشخص کرده است و کار کردن زن در مـنزل را بـه‌عـنوان شغل-که فمینیست‌ها خواستار به رسمیت شـناختن آن بـه‌عـنوان شـغل شـدند- از قبل پذیرفته است. به هر حال چون کار خانه در واقع جزئی از زندگی مشترک است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت می‌توان گفت که اگر عشق و صمیمیت میان هر دو حاکم باشد با تـقسیم وظایف و همکاری می‌توانند به این مسئله بپردازند.

ب) راهکارهای اجرایی

برای افزایش حضور زنان در جامعه و از فضایی که از نظر نگارنده متأسفانه جامعه زنان ما دارد موج دوم فمینیست را بر خود حاکم می‌بیند که رو بـه گسترش است و عملاً ناشی از عملکرد ضعیف برخی مسئولان و جامعه ماست و برای رهایی از این مسیر و تغییر آن و همچنین افزایش مشارکت صحیح زنان در عرصه اجتماع و نهادهای تصمیم‌گیر و اثرگذار مربوط به دولت و خود زنـان اسـت که اهم این راهکارها عبارتند از:

برقراری امنیت

امنیت و خصوصاً امنیت اجتماعی زیرنبای مشارکت زنان است. نبود امنیت و آرامش در صحنه اجتماعی سبب خروج زنـان از عـرصه می‌شود. بر دولت اسـلامی واجـب است شرایط امنیتی کشور را به‌گونه‌ای برقرار کند که زنان بتوانند در جامعه حضور یابند و قوانینی وضع شود که با برهم‌زنندگان امنیت اجـتماعی و آرامـش بانوان به شدت بـرخورد شود.

آموزش

آگاهی دادن به زنان درباره نقش اثرگذار آنان در اجتماع و همچنین تشویق آنان به یادگیری و حضور در اجتماع نیز از وظایف دولت است که باید آن را از طرق مختلف وخصوصاً نظام آموزشی و رسانه‌ها عملی سازد.

در تـحقیقی کـه نسرین مصفا انجام داده است مشخص شده که بین میزان تحصیلات و علاقه‌مندی به مشارکت سیاسی (یکی از مشارکت‌های مهم ) رابطه مثبت وجود دارد.

تغییر فرهنگ جامعه

دولت باید در تلاشی همه‌جانبه فـرهنگ‌های غـلط حاکم بـر جامعه مانند خانه‌نشینی محض زنان، ناقص‌العقل بودن آنان و موارد اینچنینی را باید از طریق رسـانه‌ها به‌خصوص صداوسیما، نشریات و کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌ها تغییر دهد.

ایجاد تـشکل و پیگیری مـطالبات

زنان جامعه ما باید پیش از پیش به تلاش بپردازند و خواسته‌های خود را بیان و پیگیری کنند و از راهکارهای مهم در ایـن زمـینه، ایجاد تشکل‌ها، سازمان‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد است که از طریق آنان به رایزنی و بیان مـطالعات خـود بـپردازند. زنان با ایجاد تشکل‌ها و ارتباط‌گیری با یکدیگر و همچنین با رایزنی با مراجع، روشنفکران و نـهادهای دانشگاهی و مسئولان باید تلاش خود را انجام دهند تا بتوانند به مطالعات خود دسـت یابند.

* انسیه مقدسی، دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی شخصیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

انتهای پیام/4118/