این فرصت را از دست ندهیم!/ قرنطینه کرونا و بازیابی ژانر مهجور در تلویزیون

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا ، «تله تئاتر»یکی از گونه‌‌های پرمخاطب نمایشی تلویزیون در دهه‌های شصت و هفتاد  بود. در این سال‌ها و درحالی‌که شبکه‌های تلویزیونی به دو و بعدها نهایتاً به پنج شبکه محدود بودند، شاهد تولید و پخش مجموعه‌های نمایشی در این قالب بودیم.

این آثار دارای ارزش‌های هنری و محتوایی قابل‌توجهی بودند و اغلب با حضور بازیگران فعال و نام‌آشنای هنر نمایش در آن سال‌ها و با کارگردانی  چهره‌های شناخته‌شده تولید می‌شدند.

با توجه به این ویژگی، تله‌تئاترها هم در جلب نظر مخاطبان حرفه‌ای تئاتر موفق بودند و هم بینندگان عام تلویزیونی را با رگه‌هایی از ظرایف و ظرفیت‌های تئاتر آشنا می‌کردند. حتی می‌توان گفت گاهی جرقه اولیه علاقه به هنرهای نمایشی برای بسیاری از تماشاگران تئاتری و حتی هنرمندان این عرصه،  تماشای همین تله‌تئاترها در تلویزیون بود.

تله‌تئاترهایی همچو «دکتر فاستوس»، «مرغابی و مه»، «خانه سالمندان»، «تله موش»، «فیزیکدان‌ها»، «قطار ارواح»، «خانه عروسک»، «چراغ گاز»، «تاجر ونیزی»، «کلانتر خوش‌قلب»، «معمای یک قتل»، «شاهدی برای بازپرسی»، «پرده عجایب»، «نکراسوف»، «نیمکت» و ده‌ها اثر دیگر نمونه‌هایی هستند که با نقش‌آفرینی بازیگران نام‌آشنا و کاربلد و البته با استفاده از کارگردانی درست و نمایشنامه‌های درجه یک تولید شدند. در این سال‌ها کارگردانانی همچون مسعود فروتن، رضا کرم‌رضایی، رکن الدین خسروی، حسن فتحی، محمد رحمانیان، هرمز هدایت ، تاجبخش فنائیان و... از جمله چهره‌های مؤثر در ارتقای تله‌تئاتر بودند.

 غروب خورشید تله‌تئاتر در شبکه‌های تلویزیونی

اما این روند تقریباً از نیمه دهه هشتاد رو به ضعف نهاد. به موازات پرررنگ‌شدن برخی ژانرهای دیگر تلویزیون همچون فیلم‌های تلویزیونی، مینی‌سریال‌ها، برنامه‌های ترکیبی و گفتگومحور یا مسابقات رنگارنگ با مجریانی شناخته‌شده، شاهد افول ستاره بخت تله‌تئاترها در این سال‌ها بودیم. شبکه‌های تلویزیونی زمان بسیار کمی را برای پخش تله تئاترها در نظر گرفتند و کارگردان‌های مطرح تئاتر هم اقبالی به فعالیت در تلویزیون نشان ندادند.

تعطیلی اجراهای تئاتر و فرصتی به نام تله‌تئاتر

از آن جایی‌که تله‌تئاترها هم در جذب مخاطبان حرفه‌ای تئاتر موفق بودند و هم بینندگان عام تلویزیونی را با ظرفیت‌ها و زیبایی‌های تئاتر آشنا می‌کردند، ضروت توجه بیشتر به آن احساس می‌شود.

این موضوع به‌ویژه در شرایط فعلی که شیوع کرونا  اجراهای روی صحنه را با محدودیت‌های فراوانی رو به‌رو ساخته، بیشتر خود را نشان می‌دهد. به این ترتیب بسیاری از گروه‌های  تئاتری که به خاطر کرونا حدود 10 ماه است که رنگ صحنه را ندیده اند، فرصتی برای ارائه توانایی‌های خود می‌یابند و هم مخاطبانی که ناگزیر از حضور در منزل هستند در سبد انتخاب‌های تلویزیونی خود گزینه جدیدتری خواهند یافت.

از طرف دیگر شرایط تولید تله‌تئاتر در مقایسه با تولید سریال، ساخت فیلم یا اجرای تئاتر   بستر بهتری رابرای رعایت پروتکل های بهداشتی فراهم میکند. ضمن این که تعداد افراد درگیر تولید تله‌تئاتر نیز با  عوامل تولید سریال، فیلم یا اجرای تئاتر قابل‌مقایسه نیست.

 این در حالی است که عدم شناخت مدیران از طیف مخاطبان تله‌تئاتر باعث شده تا آثار تولیدی در این حوزه در یک دهه گذشته از حیث کیفیت روندی نزولی پیدا کنند.

روزهای قرنطینه و احیای ژانر مهجور در شبکه چهار

شبکه چهار سیما که از سال‌ها پیش بستر اصلی پخش تله تئاتر در تلویزیون بود، در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم با توقف موقت برنامه شب‌های هنر، هر شب ساعت 23 یک تله تئاتر را روی آنتن برد.البته پخش هفتگی تله‌تئاتر در کنداکتور ثابت این شبکه وجود دارد و مخاطبان علاقه‌مند هر جمعه ساعت 15 بیننده این گونه نمایشی هستند.

«پیچ تند» به کارگردانی مهرداد رایانی مخصوص، «گفتگوی شبانه» ساخته داریوش مودبیان و «آرامش از نوعی دیگر» به کارگردانی شهره لرستانی آثاری بودند که به ترتیب در روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه روی آنتن رفتند.اولین قسمت از تله‌تئاتر دو قسمتی «چرخ دنده» به کارگردانی قطب‌الدین صادقی نیز قرار است امروز (جمعه هفتم آذرماه) ساعت 15 پخش شود.

 برای بسیاری از مخاطبان تلویزیون، هنرمنمایی زنده‌یاد مهدی فتحی و علی نصیریان به عنوان دو بازیگر توانمند در تله تئاتر «گفتگوی شبانه» جذابیت فراوانی داشت. تله تئاتری دو نفره که در سال 1374 تولید و پخش شد و ماجرای مواجهه یک آدمکش مزدور با قربانی‌اش که یک نویسنده مشهور است را روایت می‌کرد.

«پیچ تند»  به تهیه‌کنندگی شهرام ریحانی اقتباسی از یک اثر آلمانی و کمیک نوشته «تانکر دز» است که مترجمی آن را اصغر نصرتی برعهده داشت.

در این تله‌تئاتر سه بازیگر از نسلی متفاوت از نصیریان و فتحی یعنی سیامک صفری، مجید صالحی و علیرضا مهران ایفای نقش کردند. بازیگرانی که در سال‌های اخیر بیشتر به واسطه کارهای سینمایی و تلویزیونی برای مخاطبان عام شناخته شدند،درحالی‌که هر سه آنها و به ویژه صفری و مهران از بازیگران کاربلد و باسابقه تئاتر هستند. این اثر هم با فضایی پرنشاط و مبتنی بر دیالوگ‌های جاندار و بازی‌های روان توانست نظر مخاطبان را به خود جلب کند.

تله‌تئاتر «آرامش از نوعی دیگر» بر اساس نوشته‌ای از تام. اس.تاپارد ساخته شده و هادی مرزبان، اکبر زنجانپور، شهره لرستانی، شقایق فراهانی، عباس غفاری و فرمیسک فاریا از جمله بازیگران آن بودند.

شهره لرستانی علاوه بر بازی در این اثر، کارگردانی آن را نیز به عهده داشت. تله‌تئاتری که جذابیتش را بیش از هرچیز مدیون بازی استادانه اکبر زنجانپور به عنوان بازیگر اصلی  بود.

اولین قسمت از تله‌تئاتر دو قسمتی «چرخ دنده» به کارگردانی قطب‌الدین صادقی و تهیه‌کنندگی عباس رضایی هم هفتم آذرماه ساعت 15 روی آنتن خواهد رفت. متن اصلی «چرخ دنده» را ژان پل سارتر نوشته و داریوش مودبیان آن را ترجمه کرده است. جمشید جهانزاده، کاظم هژیر آزاد، کرامت رودساز، مهدی تقی‌نیا، محمود عزیزی و فریبا خادمی از جمله بازیگران «چرخ دنده» هستند.

محدودیت‌های کرونایی را می‌توان توفیقی اجباری  برای احیای تله‌تئاتر دانست. فرصتی که در هفته  اخیر تا اندازه‌ای در شبکه چهار سیما عملیاتی شد. مدیریت درست این مسیر و استفاده از متن‌های پرمایه و کارگردانان کاربلد و هنرمند می‌تواند باردیگر این ژانر به حاشیه‌رفته را به یکی از بخش‌های پرمخاطب تلویزیون بدل کند.

انتهای پیام/4104/