کشف فناوری جدیدی برای MRI از مغز در حال رشد جنین

به گزارش خبرگزاری آنا به نقل از NewsCenter، تصویرسازی با تشدید مغناطیسی MRI به این صورت است که تصاویری که از بدن، به صورت پی در پی گرفته می‌شود، با استفاده از نرم‌افزاری به تصویر سه‌بعدی تبدیل می‌شود. در این روش کسی که وارد دستگاه پرتونگار می‌شود، باید بی‌حرکت بماند تا نتایج اسکن‌ها واضح باشد.

اما ثابت نگاه داشتن جنین ممکن نیست. جنین در مایع درون رحم شناور و پیوسته در حال حرکت است. تاکنون تنها روش برای تصویربرداری از جنین «ثبت یکباره تصویر» بوده است.

در حال حاضر با نرم‌افزار ویژه‌ای عمل تصویربرداری هنگام حرکت نیز ممکن است. به گفته پزشکان بریتانیایی با این روش می‌توان در مغز جنین، شکل گرفتن اتصال‌ها بین تک تک عصبها را مشاهده کرد. دانشمندان تصویری را که به این ترتیب به دست می‌آید، «کانکتوم» Connectome نامیده‌اند.

دیوید ادواردز، فوق تخصص نوزادان در کالج کینگز لندن می‌گوید: «کانکتوم هم نقشه‌ای است که با آن متوجه می‌شویم در مغز چه می‌گذرد و هم زمینه‌ای برای اطلاعات دیگری که می‌خواهیم درباره مغز بدانیم، فراهم می‌کند. در حال حاضر نکته‌های فراوانی را درباره مغز می‌دانیم، خیلی از مولکول‌های زیستی درون مغز را می‌شناسیم، می‌دانیم چگونه یک تار عصبی به تار عصبی دیگر پیام می‌فرستد اما زمینه مشترکی که این اطلاعات در آن مفهوم پیدا کند، نداریم. نقشه‌ای نداریم که با زمان تغییر کند. ولی با کانکتوم به نقشه‌ای چهاربعدی دست پیدا می‌کنیم: سه‌بعد مکان و یک بعد زمان. اطلاعات قدیمی مان در این نقشه جا می‌گیرد و با آن کار بخش‌های مختلف مغز، طی فرآیند رشد آن را خواهیم شناخت».

مشکلاتی که در رحم یا هنگام تولد پیش می‌آید، تأثیرات ناگوار بر کودکان دارد که سال‌ها بعد معلوم می‌شود. به رغم پیشرفت‌های علم پزشکی ژنتیک دانشمندان هنوز نمی‌دانند عوامل بیماری‌هایی مثل اوتیسم چه هستند.

این بیماری‌ها را برخی به ژن‌های خاصی ارتباط داده‌اند اما خیلی از پزشکان معتقدند این ناهنجاری‌ها می‌تواند زادۀ اختلالاتی در فرآیند شکل‌گیری مغز باشد. کودکان زودرس آسیب پذیرترند، زیرا تولد زودرس هنگامی رخ می‌دهد که رشد سیستم عصبی به فعالترین مرحله خود رسیده است.

دیوید ادواردز می‌افزاید: «می‌خواهیم بدانیم در چه مواردی رشد به درستی انجام نشده و رشد مغز کمی ناهنجار بوده و مشکلاتی در قوای ادراک یا توان برقراری روابط اجتماعی به وجود آورده است و به این ترتیب باعث شده که کودک دچار اوتیسم شود یا از ناهنجاری در تمرکز یا چیزهای دیگر مثل فلج مغزی رنج ببرد. می‌خواهیم بدانیم چرا مغز دچار رشد نادرست می‌شود و چگونه اتصالات بین عصب‌های مغزی، علت برخی نارسایی‌ها می‌شود و یا شرایط بروز این نارسایی‌ها را ایجاد می‌کند».

تصاویری که با دستگاه پرتونگار به دست می‌آید، طی سال‌ها به دانشمندان امکان داده تا بخشهایی از مغز را که در نتیجه ترس یا اعتیاد فعال می‌شود، ببینند اما این فناوری جدید امکان کشف‌های تازه‌تری را فراهم می‌کند.

دیوید ادواردز درباره امکانات این فناوری جدید می‌گوید: «ما توانستیم از حرکت آب در مغز تصویر بسازیم. آب معمولا به سوی یک انتهای تار عصبی می‌رود و ما توانستیم حرکت آن را به سوی یکی از دو انتهای تار عصبی ببینیم و به این شکل بفهمیم که تارهای عصبی کجا هستند. حتی توانستیم کارکرد فیبر عصبی را بسنجیم. می‌توانیم ببینیم که جریان خون در مغز تغییر می‌کند و اینکه بخشی از مغز فعال شده، چون جریان خون به آن بخش بیشتر شده است. با مشاهده تغییرات جریان خون در مغز، می‌فهمیم که کدام بخش‌های مغز فعال شده است و کدام بخش‌ها با هم کار می‌کنند. بنابراین با این روش، درکی از کارکرد مغز در مراحل مختلف خواهیم داشت».

با این فناوری جدید می‌توان ناهنجاری یا بیماری را خیلی زود تشخیص داد و برای درمان کودک چاره اندیشید.