واکسن کرونا با جدیدترین فناوری ساخته می‌شود

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از ستاد ارتباطات و اطلاع‌‌رسانی جایزه مصطفی^(ص)، رسول دیناروند، رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی^(ص) شامگاه دوشنبه در برنامه چرخ شبکه چهار سیما با موضوع آخرین وضعیت پروژه‌های ساخت واکسن کرونا با تمرکز بر دستاورد پروفسور اوگور شاهین، برگزیده جایزه مصطفی^(ص) ۲۰۱۹ ابتدا در مورد تحقیقات مختلف برای تولید واکسن کرونا بیان کرد: واکسن دانشگاه آکسفورد با همکاری شرکت استرازنیکا/AsteraZeneca در حال توسعه و یکی از هفت واکسنی است که وارد فاز سه مطالعات بالینی شده‌ است که اگر نتیجه این مرحله از تحقیقات نیز مثبت باشد، فرآورده مجوز ورود به بازار را می‌یابد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران در توضیح مراحل توسعه واکسن گفت: واکسن آزمایشی در فاز سه روی جمعیت بیشتری آزمایش می‌شود، در شرایط عادی فاز سه  دوره طولانی‌تری دارد، برای اینکه عوارض جانبی کامل شناخته شود ولی با توجه به همه‌گیری جهانی کرونا به احتمال زیاد دستگاه‌های نظارتی در اروپا و آمریکا می‌خواهند این مرحله را کوتاه کنند و اگر نتایج رضایت‌بخش بود، قبل از پایان سال ۲۰۲۱ یعنی در نوامبر یا دسامبر ۲۰۲۱ (آبان و آذر ۱۴۰۰) تأییدیه بگیرند. ممکن است تأییدیه مصرف در شرایط اضطراری یا تأییدیه نهایی باشد.

واکسن روسیه بدون تأییدیه و گذراندن فاز سه در حال استفاده است

وی در مورد واکسن‌های مختلفی که وارد فاز سه تحقیقات شده‌­اند نیز گفت: یک واکسن روسی در کشور روسیه تأییدیه داخلی گرفته و بدون گذراندن فاز سه و بعد از فاز دو در حال استفاده است؛ این نوع از ایمنی‌زایی ریسک زیادی دارد؛ ریسک همه‌گیری کرونا هم بالا است و این تصمیم را گرفته‌اند و تزریق روی جمعیت چند ده هزار نفری انجام شده است. چین هم به دو واکسن، تأییدیه مصرف محدود را قبل از پایان فاز سه داده و در دو یا سه کشور دیگر هم به واکسن‌های چینی مجوز مصرف محدود داده‌اند؛ مانند امارات متحده عربی که این تأییدیه مصرف محدود را داده است.

دیناروند در پاسخ به این سؤال که برای توزیع واکسن در جهان باید آن را سازمان جهانی بهداشت تائید کند؟ گفت: سازمان بهداشت جهانی مکانیسم تائید قبل از تائید دستگاه‌های نظارتی را ندارد و وابسته به دستگاه‌های نظارتی مورد تأییدی مانند اداره غذا و داروی اتحادیه اروپا یا اداره غذا و داروی آمریکا است. سازمان غذا و داروی ایران نیز یک دستگاه نظارتی معتبر در حوزه مدیترانه شرقی به عنوان یک قسمت از 6  ناحیه سازمان جهانی بهداشت، مورد تائید سازمان بهداشت جهانی است. انتظار می‌رود واکسن کرونا را دستگاه نظارتی اتحادیه اروپا یا اف دی ای آمریکا تائید یا رد کنند؛ همچنین انتظار داریم از این هفت واکسن که وارد فاز سه شده‌اند، اکثریت آنها تأییدیه را بگیرند. البته واکسن روسیه در جایی تائید نشده است؛ زیرا پرونده را به جایی نداده و فاز سه را انجام نداده است.

تولید واکسن توسط برگزیده جایزه مصطفی^(ص) بر پایه mRNA

رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی^(ص) در مورد فناوری مورد استفاده در تولید واکسن‌های کرونا گفت: تا حالا واکسن‌ها عملاً ویروس کامل بود که غیرفعال شده یا بخشی از ویروس که بعد از تزریق منجر به واکنش ایمنی‌­زایی در بدن می‌شد که این روند وقت‌گیر است و عوارض جانبی هم دارد. نسل بعدی واکسن از فناوری‌های تولید پروتئین نوترکیب استفاده می‌کردند که بخشی از ویروس که در بدن باعث ایجاد واکنش ایمنی می‌شود را به صورت نوترکیب تولید کردند و به بدن تزریق می‌شود.

وی ادامه داد: نسل بعدی واکسن‌های DNA پایه هستند؛ این واکسن‌ها ژن تولید آنتی‌ژن را به بدن منتقل می‌کنند و سلول‌های بدن، آنتی‌ژن را بدون وارد کردن ویروس به بدن تولید می‌کنند که چند تا از واکسن‌های کرونا همین نوع هستند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه گفت: اما نسل آخر که نسل چهارم واکسن است و تاکنون واکسنی بر این اساس نداشتیم، با استفاده از ام‌ار‌ان‌ای/ RNA messanger (آر.ان.ای پیام‌رسان) تولید می‌شوند و دو شرکت، پیشرو در توسعه این نوع از واکسن هستند.

دیناروند گفت: در این روش به جای اینکه ژن سلول بدن دستکاری شود که می‌تواند باعث بروز عوارض خطرناک شود و حتی سرطان‌زایی آن هم اثبات شده، ام‌اران‌ای خودش پیام‌رسان می­شود و برای اینکه در ریبوزوم سلول شاهد تولید آنتی‌ژن ویروسی با عوارض کمتر و سرعت بالاتر تولید واکسن باشیم، البته توسعه فناوری سال­‌ها وقت برده است ولی وقتی این پلتفرم ایجاد شده، روند تحقیقات کوتاه‌تر هست.

وی ادامه داد: شرکت بایو­نتک آلمان که مؤسس آن پروفسور اوگور شاهین، دانشمند مسلمان ترکیه‌ای‌الاصل و برگزیده جایزه مصطفی^(ص) ۲۰۱۹ هست، پلتفرم ام‌ار‌ان‌ای را توسعه داده و با سرمایه­گذاری شرکت کایزر/kaiser در حال توسعه این واکسن است.

رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی^(ص) افزود: دستگاه‌های نظارتی در واقع همزمان با توسعه واکسن در حال نظارت بر روند توسعه آن در این شرکت‌ها هستند، به همین دلیل منتظر نمی‌مانند تا پرونده واکسن کامل تمام شود و بعد تائید را آغاز کنند.

وی گفت: کار دیگری که انجام شده این است که تولید این واکسن‌ها شروع شده و همین الان حداقل ۱۰۰ میلیون دوز واکسن شرکت بایونتک تولید و منتظر تائید نهایی است. در واقع این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری و خطر را عملاً با توجه به مشکل جهانی کرونا پذیرفته‌اند؛ البته اتحادیه اروپا، آمریکا و دیگر کشورها، حمایت­هایی کرده‌اند تا واکسیناسیون زودتر عملی شود.

احتمال تولید انبوه واکسن کرونا در نوامبر یا دسامبر ۲۰۲۱

رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی^(ص) ادامه داد: واکسیناسیون باید در حجم بالا برای جمعیت زیادی باشد تا زنجیره انتقال قطع شود. اگر ایمنی‌زایی برای مدت یک سال طول بکشد (که هنوز در مورد واکسن‌ها قطعی نیست)، شانس موفقیت آن بسیار زیاد است و انتظار می‌رود اگر تعداد پنج عدد از این هفت واکسن در سال ۲۰۲۱ تأییدیه بگیرد، به اندازه ۷۰ درصد جمعیت جهان ظرفیت واکسن تولید شود.

وی تأکید کرد: تا قبل از آن باید به شدت مراقبت کنیم که افراد قربانی نشوند و بیماری را منتقل نکنند؛ فاصله اجتماعی را رعایت کرده و از ماسک استفاده کنیم.

دیناروند در مورد میزان تأثیرگذاری این واکسن‌ها گفت: انتظار داریم واکسن‌ها شبیه آنفلوانزا باشند؛ خیلی قوی‌تر نیستند و ایمنی‌زایی آن هم حدود ۶۰ درصد هست؛ زیرا گونه‌های ویروس آنفلوانزا مرتب تغییر ماهیت می‌دهد ولی امیدواریم واکسن کرونا ایمنی‌زایی کمتر از ۶۰ درصد نداشته باشد تا به مرحله کنترل بیماری برسیم.

عضو هیئت‌مدیره بنیاد مصطفی^(ص) در مورد تحقیقات دانشمندان ایرانی برای تولید واکسن‌ کرونا گفت: در اینکه ما توانایی تحقیقات را داریم شکی نیست؛ محققان بسیار فعالی داریم، همانطور که تعداد مقالات علمی که در همین فاصله چا‌پ شده زیاد است. اما ظرفیت تولید واکسن، بحث دیگری است که حتی اگر در آزمایشگاه به واکسن خوبی برسیم ظرفیت تولید آن را هنوز ایجاد نکرده‌ایم. ظرفیتی که در موسسه رازی و در انیستیتو پاستور داریم، فناوری‌های گذشته و قدیمی است.

انتهای پیام/4021/