واکسن‌ها چطور ساخته می‌شوند؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، واکسن که وظیفه مقاوم کردن بدن در مقابل بیماری‌ها را دارد، در واقع خودش حاوی یک عامل بیماری‌ز است. این عامل از جنس همان ویروسی است که باعث بروز بیماری شده، ولی اغلب یا شکل ضعیف شده آن است یا شکل مرده‌اش. وقتی این ویروس ضعیف وارد بدن شما می‌شود، سیستم ایمنی‌تان آن را به عنوان دشمن شناسایی کرده و به سرعت دست به کار نابودی ویروس می‌شود. این جدال نابرابر با پیروزی قاطع سیستم ایمنی به پایان می‌رسد و پس از آن، بدن که راه جنگیدن با آن عامل بیماری را یاد گرفته، هر بار با این ویروس مواجه شد، آن را شناسایی کرده و در جا نابودش می‌کند. به این فرایند، مقاوم‌سازی بدن یا تولید آنتی‌بادی در بدن می‌گویند. اما پزشکان چطور در آزمایشگاه‌ها به واکسن دست پیدا می‌کنند؟ به طور کلی برای تهیه واکسن چند روش وجود دارد که سه شیوه از همه رایج‌تر هستند: ضعیف کردن ویروس، غیرفعال کردن ویروس یا محدود کردن آن. در ادامه هر کدام از این روش‌ها و مزایا و معایب آنها را مرور می‌كنیم.

 ضعیف کردن ویروس

در این روش، متخصصان پزشکی و علوم آزمایشگاهی آن قدر ویروس را ضعیف می‌کنند تا قابلیت تکثیر آن در بدن به حداقل برسد. یعنی اگر به طور طبیعی یک ویروس در بدن هزاران بار تکثیر می‌شود، ویروس ضعیف شده واکسن فقط می‌تواند 20 بار تکثیر شود. در نتیجه بعد از زدن واکسن، شما ابتدا کمی احساس بیماری می‌کنید اما علائم خیلی زود از بین می‌روند و بیماری پیشرفت نمی‌کند. این حضور کم‌رمق ویروس در بدن شما، باعث ترشح پادتن می‌شود و مصونیتی به شما می‌دهد که تقریبا تا پایان عمر باقی می‌ماند. با این حال، یک ایراد بزرگ این روش آن است که نمی‌توان چنین واکسنی را به افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارندتزریق کرد. چون واکسن حاوی ویروس زنده است و همان ویروس کم و ضعیف هم برای از پا درآوردن سیستم ایمنی یک فرد بیمار کافی است.
غیرفعال کردن ویروس

در این روش، ویروس کاملا کشته یا غیرفعال می‌شود، بنابراین قابلیت تکثیر یا بروز بیماری را ندارد. همین ویروس مرده هم برای سیستم ایمنی قوی و هوشمند بدن ما قابل شناسایی است و به محض ورود آن به بدن، سلول‌های سیستم ایمنی‌مان فعال می‌شوند و به جنگ ویروس می‌روند. مزیت این نوع در آن است که ویروس موجود در واکسن باعث نمی‌شود که شما حتی علائم خفیف بیماری را نشان دهید. از سوی دیگر کسانی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند هم می‌توانند با خیال راحت از آن استفاده کنند. با این حال، این نوع از واکسن‌ها یک عیب اساسی هم دارند و آن این است که باید چند دوز از آنها را بزنید تا بدنتان در مقابل بیماری مصون شود. 
محدود کردن ویروس

در این روش، به شکل محدودی از ویروس استفاده می‌شود. در واقع فقط بخشی از پروتئین ویروس را در آزمایشگاه از آن جدا کرده و به عنوان واکسن وارد بدن می‌کنند. این روش درباره همه ویروس‌ها امکان‌پذیر نیست و فقط روی ویروس‌هایی جواب می‌دهد که بدن برای نابودی آنها فقط با یک پروتئین مشخص‌شان سر و کار دارد. در عوض می‌توان واکسن به دست آمده با این روش را به همه افراد تزریق کرد و شاهد یک مصونیت بلند مدت در مقابل بیماری بود؛ مصونیتی که اغلب تا پایان عمر همراه فرد می‌ماند. 
فداکاری حیوانات  برای ما

شاید نامنصفانه به نظر برسد، اما واقعیت این است که برای ساخت واکسن، چاره‌ای نیست جز آن که از حیوانات کمک گرفته شود. متخصصان ویروس‌شناسی و علوم آزمایشگاهی دهه‌هاست که برای ساخت واکسن، اول یک حیوان را به بیماری مورد نظرشان مبتلا می‌کنند، بعد ویروس بیماری را از بدن حیوان می‌گیرند و دوباره آن را به حیوانی دیگر می‌زنند. بعد از بیمار شدن آن حیوان، باز ویروس را از بدنش جدا کرده و حیوانی دیگر را مبتلا می‌کنند. این چرخه آن قدر تکرار می‌شود تا بالاخره ویروس ضعیف شود و اگر آن را وارد بدن انسان کنند، باعث بیماری انسان نشود.

منبع: روزنامه جام جم

انتهای پیام/