فضاهای شهری باید در اختیار مجسمه‌سازان قرار بگیرد

به گزارش گروه فرهنگی آنا به نقل از روابط عمومی سازمان زیباسازی شهر تهران، در ابتدا این مراسم محسن سلیمانی، دبیر چهارمین دوسالانه مجسمه‌های شهری با اشاره به اینکه مجسمه‌ها در فضای عمومی، منجر به شکل‌گیری منظر ویژه‌ای از شهر می‌شوند گفت: «مجسمه‌ها نشانه‌‌ای هستند که روابط بین مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهند و باعث ارتقای سطح کیفی منظر شهر می‌شوند. آثار خلق شده در دوسالانه با استفاده از رابطه سه‌گانه بین مولف، محیط و مردم علاوه بر ایجاد شور و احساس به مکان شهری، زمینه‌ساز این نکته هستند که در طول زمان به قسمتی از فرهنگ بصری یک جامعه تبدیل شوند».

دبیر چهارمین دوسالانه تاکید کرد: «این آثار یادآوری خاطرات، بهبود منظر شهری، کمک به احیای اقتصاد در خلل گردشگری و سرمایه‌گذاری، کمک به احیای فرهنگ و هنر، هویت بخشی به جامعه و پاسخگویی به سیاست‌های عمومی در ارتقای کیفیت زندگی شهری هستند. پرداختن به فرهنگ ایرانی و اسلامی رویکرد و دغدغه اصلی این دوسالانه بود، فرهنگ اصیلی که در بن مایه داستان‌های مشهور ملی و مذهبی ما هستند».

سلیمانی در ادامه خاطرنشان کرد: «همچنین بخشی از باغ موزه قصر، موزه دائمی مجسمه‌های شهری خواهد شد که در این مجموعه، برخی از آثار این دوسالانه و دوسالانه‌های پیشین به نمایش گذاشته می‌شود. همچنین سازمان زیباسازی شهر تهران بر عهد خود پایبند است و به زودی آثار برتر چهارمین دوسالانه مجسمه‌های شهری، برازنده شهر تهران خواهد شد».

در ادامه این مراسم جمال کامیاب مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران به تحولات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قرن بیستم اشاره و درباره پیشرفت علم و تکنولوژی و وقوع دو جنگ جهانی و تاثیر آن در عرصه‌های مختلف هنر گفت: «در هنرهای بصری این تغییر آنقدر سریع و پی در پی بود که با تحولات هنری چند سال گذشته قابل قیاس نیست. در این میان گرایش‌های مختلفی در شکل و محتوا در حوزه هنر مدرن پدیدار شد. گروهی از هنرمندان از جمله مجسمه‌سازان برخلاف سنت‌های رایج در هنر، حصار تنگ موزه‌ها و گالری‌ها را برای ارائه آثار خود مناسب ندانستند و ترجیح دادند آثار خود را در فضای آزاد به نمایش بگذارند».

وی افزود: «آن‌ها مکان‌های وسیع و بزرگ شهرها را برای این منظور مناسب دیدند. بیننده هنرهای همگانی مردم هستند که در احساس و ایده هنرمند سهیم می‌شوند. هنرمندان شهرها را به موزه‌ای بزرگ تبدیل کردند. هنر همگانی به لحاظ قرارگیری در شهر نیاز به مشارکت و همراهی گروهی دارد، معمولا انتخاب آثار نو، نوع مجسمه‌ها و هنرمندان بر عهده نهادهای دولتی بوده‌اند. با این حال باید خواسته‌های مردم را هم درنظر گرفت».

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران به حساسیت‌های موجود درباره هنرهای شهری اشاره کرد و گفت: «این حساسیت‌ها ممکن است آثار را به آثاری ساده و پیش پا افتاده تبدیل کند، بنابراین باید این موضوع را در نظر داشت که همنشینی هنر و طبیعت می‌تواند فضاهای عمومی را به صورتی در بیاورد که از آن‌ها کاربردهای گوناگونی استخراج شود. از طرف دیگری ایران کشوری کهن و پهناور است و دستاوردهای زیادی در زمینه زیبایی شهری دارد. در روزگار ما تعریف زیباسازی از آنچه در ذهن می‌گنجید فراتر رفته است. شهر و کلان شهرها به شدت در مصرف گرایی،‌ حذف مظاهر زیبایی و نشانه‌های معنوی در رقابت هستند. تهران هم از این قاعده مستثنی نیست».

کامیاب همچنین به حضور معاون امور هنری وزیر ارشاد در مراسم اختتامیه دوسالانه مجسمه‌های شهری اشاره کرد و گفت: «دوسالانه مجسمه‌سازی یکی از رویدادهایی است که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود و چند سالی است روند برگزاری آن با مشکلاتی روبرو بوده است. این بینال یکی از رویدادهای ارزشمند هنری است که می‌تواند در رشد و گسترش مجسمه‌سازی تاثیرگذار باشد. سازمان زیباسازی شهر تهران این آمادگی را دارد تا در برگزاری این رویداد هنری مشارکت داشته باشد».

در ادامه این مراسم علی مرادخانی ضمن تقدیر از سازمان زیباسازی نسبت به برگزاری دوسالانه مجسمه‌های فضای شهری گفت: «خوشحالم که به جای دولت، سازمان‌هایی که توانایی و امکان جذب نیروهای متخصص را دارند این رویداد هنری را به سرانجام رساندند. در دنیای امروز موزه‌ها از تنگناها و چاردیواری‌های خود خارج شده‌اند و به فضای باز آمده‌اند. در بسیاری از کشورهای دنیا شاهد شکل‌گیری اکوموزه‌ها به عنوان نسل پنجم موزه‌ها هستیم. فضای شهری هم می‌تواند یک اکوموزه باشد که با قرارگیری هنر در طبیعت، فضا را تلطیف می‌کند و آن را به عنوان یک فضای معرفتی می‌شناساند. یادم می آید کوچک که بودیم از هر میدان که عبور می‌کردیم یک مجسمه می‌دیدم و همیشه از همه سوال می‌کردیم که مجسمه چه کسی است؟ در نتیجه می‌توانیم متوجه شویم که مجسمه‌ها چه تاثیری در فکر مردم دارند».

معاون امور هنری وزارت ارشاد ادامه داد: «ما در چند سال اخیر درباره باورها و تاریخ‌مان کارهای کمی انجام داده‌ایم و امیدوارم مسئولین کمک کنند تا مردم را از طریق هنر به تاریخ کشورمان پیوند دهیم. در حال حاضر حوزه فضاهای شهری اقبال بیشتری دارد ولی در اختیار هنرمندان قرار نمی‌گیرد و کپی کاری زیاد شده است. با توجه به شرایط پیش آمده باید به این مسائل مهم توجه کنیم».

مرادخانی در ادامه افزود: «ما با همکاری شهرداری و سازمان زیباسازی این روند آفرینش هنری در شهر را ادامه می‌دهیم تا فضای شهری بهتری داشته باشیم. در هر میدان یک اثر از هنرمندان صاحب نام باید نصب شود ولی نباید از کشورهای دیگر کپی کنیم. متاسفانه گاهی در فضای بزرگ از حجم‌های کوچک و یا در فضاهای کوچک از حجم‌های بزرگ استفاده می‌شود که باید این مشکلات را نیز برطرف کنیم. همچنین در نصب و اندازه این مجسمه‌ها باید نگاه کارشناسی وجود داشته باشد».

معاون امور هنری وزیر ارشاد در ادامه با اشاره به تصویب شورایی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه نظارت بر هنر و نمایه‌های شهری گفت: «شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاسیس شورایی در بدنه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلانمی سعی دارد به صورت جدی بر روی نمایه‌ و مجسمه‌های شهری نظارت کند. این شورا قصد دارد هنرمندان را در جریان کار قرار دهد تا فضای شهری را ساماندهی کند».

احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران نیز در این مراسم گفت: «متاسفانه این روزها مجسمه فردوسی را از میدان شهر سلماس برداشتند که امیدواریم این کار برای تعمیر یا برای اینکه در جای بهتری این مجسمه نصب شود، باشد. فردوسی به عنوان نماد ایران و فرهنگ شیعی است و از جایگاه والایی در فرهنگ ایرانی اسلامی ما برخوردار است. از مدیرعامل سازمان زیباسازی درخواست می‌کنم بحث خرید مکانی برای موزه مجسمه‌ را در دستور کار قرار دهد. این موزه می‌تواند در منزل ابوالحسن‌خان صدیقی در یوسف آباد و یا خانه پدری این هنرمند در عودلاجان باشد. البته منزل ژازه طباطبایی مجسمه‌ساز فقید نیز می‌تواند گزینه دیگری برای تاسیس این موزه باشد».

او همچنین به ضرورت نصب تندیس‌ها و مجسمه‌های جایگزین در تهران به جای مجسمه‌های ربوده شده اشاره کرد و گفت: «در دوره‌ای تعدادی از تندیس‌ها و مجسمه‌های شهر تهران ناپدید شدند که خوشبختانه 13 اثر توسط همان هنرمندان و یا کسانی که قابلیت ساخت شبیه به آن‌ها را داشتند ساخته و در شهر نصب شد. امیدوارم به زودی شاهد بازسازی تندیس شهریار هم باشیم تا این مجموعه شهری کامل شود. از 10 سال پیش تاکنون تعداد آثار حجمی در تهران افزایش چشمگیری پیدا کرده و به 2000 اثر رسیده و این نشان می‌دهد که پایه و مبنای درستی برای مجسمه‌های شهری گذاشته شده است».

عضو شورای اسلامی شهر تهران همچنین به حضور ارزشمند هنرمندان جوان در کنار اساتید در دوسالانه مجسمه‌های شهری اشاره کرد و گفت: «در بازدیدی که از نمایشگاه داشتم این موضوع کاملا نمایان بود. آثار شهری با نگاهی به مسائل اجتماعی مثل مشکلات آب تهران به نمایش گذاشته شده بود، هم‌چنین هنرمندان به مسائل زیست محیطی و نابودی درختان و باغ‌ها هم در آثارشان پرداخته بودند. مسائلی که ناشی از نگرش ماشین زده به شهر است و انسان را به حاشیه می‌برد. لطافت شاعرانه‌ای که در طبع ایرانی‌ها وجود دارد در این آثار ظهور و بروز داشت. در برخی هم شاهد طنز لطیف و پنهانی بودیم که خنده به لب بازدیدکنندگان می‌آورد. امیدوارم که در آینده با نصب این آثار و جانمایی درست آن‌ها شاهد گفت‌وگوی اثر با مردم باشیم».

مسجد جامعی در پایان گفت: «امیدوارم سازمان زیباسازی شهر تهران مرکزی باشد تا اهل هنر بتوانند به آن اطمینان کنند و آثار بهتری را برای ارائه در محیط شهری آماده کنند».

سپس با حضور احمد مسجدجامعی، جمال کامیاب، هادی مظفری، محسن سلیمانی، نادر قشقایی و کوروش گلناری؛ از یعقوب مقصودی و نسرین شاپوری آذر تقدیر به عمل آمد.

هم‌چنین، مهدی رنگچی با اثر «درخت شماره 11»، بیژن غنچه‌پور با اثر «دانشمند»، فاطمه مجیدی با اثر «بدون عنوان»، الهه نظری با اثر «پشت دریاها شهری است» و فرزین هدایت‌زاده با اثر «جایی برای تماشا» بدون کسب رتبه به عنوان برگزیدگان چهارمین دوسالانه مجسمه های شهری معرفی شدند.