«ابوالحسن اهوازی»؛ ریاضیدان ایرانی

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آناـ بارها شنیده‌ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می‌انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل تلاش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن‌ها پیش خشت‌به‌خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته‌اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، از جلد اول کتاب «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.

احمد بن حسین، ریاضی‌دان و منجم ایرانی قرن چهارم و پنجم هجری است.

درباره زندگی او و تاریخ ولادت و وفاتش اطلاعی نداریم اما می‌دانیم که با توجه به نامش، احتمالاً اهوازی بوده است. در برخی نسخه‌های «شرح صدر المقالة العاشرة من کتاب اقلیدس» نام او اهوازی آمده است. یونگ، دخویه و آلوارت با استفاده از فهرست فلوگل، وی و عبدالله بن هلال اهوازی را یک تن دانسته‌اند. البته با توجه به زمان حیات عبدالله بن هلال، در 165ق، نوشتن شرحی بر مقاله دهم اصول اقلیدس بسیار نامحتمل است.

آثار اهوازی ارزش علمی بالایی داشته است؛ زیرا بیرونی چندین بار در کتب خود از او نام برده است. البته در یک مورد نیز از او انتقاد کرده است. گویا اهوازی کار نادرستی در حق خوارزمی انجام داده و موجب ناراحتی او شده است. اهوازی در رساله خود از ابوجعفر خازن نام برده است. ابوجعفر حدود 360ق درگذشت؛ بنابراین می‌توان گفت که کودکی بیرونی با کهنسالی اهوازی مقارن بوده است.

تنها کتابی که از اهوازی بر جا مانده شرح صدر المقالة العاشرة من کتاب اقلیدس است که در منابع اسم آن به چندگونه ذکر شده است. چندین نسخه از این کتاب در کتابخانه‌های برلین، پاریس، استانبول و دانشگاه تهران نگه‌داری می‌شود.

انتهای پیام/4104/