4 گواهی از تطابق کامل رفتار و گفتار حضرت علی (ع) با قرآن/ چرا امیرالمومنین را قرآن ناطق می‌خوانند؟

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا - مرتضی باقری زاده؛ بسیاری از شیعیان، هنگامی که بحث امیرالمومنین(ع) و بزرگی و عظمت ایشان می‌شود، فورا به فکر جنگاوری و شجاعت ایشان می‌افتند؛ اما هنگامی که خدا می‌خواهد از ایشان تعریف کند، بیشتر از بخشندگی و گذشت سخن به میان می‌آورند. به مناسبت فرا رسیدن عید سعید غدیر خم و نزول آیه اکمال دین سراغ جلوه‌هایی از اوصاف امیرالمومنین علی علیه السلام در قرآن کریم رفته که در ادامه آمده است.

خداوند در سوره مائده، آیه 55 می‌فرماید: إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ.

بدان معنا که، ولىّ و سرپرست شما، تنها خداوند و پيامبرش و مؤمنانى هستند كه نماز را برپا مى‌دارند و در حال ركوع، زكات مى‌دهند.

در این تعریف، دو نکته بسیار مهم گنجانده شده است. نکته اول این که ایشان را به عنوان ولی معرفی کرده است.

نکته دوم این که، در بسیاری از آیات قرآن، نماز و زکات را در کنار هم آمده‌اند. همچنان که در این آیه که مربوط به امیرالمومنین(ع) و ولایت ایشان است، نماز و زکات جدای از هم ذکر نشده؛ بلکه نماز و زکات در دل هم آورده شده است. (در حال ركوع، زكات مى‌دهند. مائده/55)

در خصوص کنار هم آمدن نماز و زکات در قرآن مثال‌های دیگری هم هست از جمله در سوره انبیا آیه 73 چنین می‌خوانیم، وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِيتاءَ الزَّكاةِ وَ كانُوا لَنا عابِدِينَ.

و یا در آیه 31 سوره مریم هم آمده، وَ جَعَلَنِي مُبارَكاً أَيْنَ ما كُنْتُ وَ أَوْصانِي بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيًّا.

همچنین در آیه 55 همان سوره مریم هم می‌خوانیم، وَ كانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ وَ كانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا.

و در مصداق آخر هم در آیه 43 از سوره بقره نیز چنین آمده که، وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ‌.

چند گواهی از تطابق کامل رفتار حضرت علی (ع) با قرآن

در کنار این تعریف خداوند از امیرالمومنین(ع)، آیات بیشماری وجود دارد که وقتی به تفسیر آنها نگاهی می‌اندازیم و آن را با فرمایشات امام علی(ع) و رفتار ایشان تطبیق می‌دهیم، متوجه خواهیم شد که تمام رفتار و فرمایشات ایشان برگرفته از قرآن است.

1- کار خیر و سرعت در انجام آن

خداوند در آیه 114 سوره آل عمران هنگامی که می‌خواهد انسان‌های صالح را معرفی کند، می‌فرماید، و در كارهاى خير شتاب مى‌ورزند و آنان از افراد صالح و شايسته هستند.

و یا در آیه دیگری می‌فرماید، فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ. بقره/148. به این معنا که، در نيكى‌ها و اعمال خير بر يكديگر سبقت جوييد.

در تفسیر نور در آیات متعدد نیز مشاهده می‌شود که خداوند تاکید بر سرعت در کار خیر دارد. در ادامه و از جهت کوتاه شدن کلام، نمونه‌هایی از کتاب شریف تفسیر نور در این زمینه ذکر شده است؛

* سرعت در كار خير، ارزش آن را بالا مى‌برد. آل عمران/133: تفسیر نور.

* سرعت در كار خير، ارزش آن را بيشتر مى‌كند. آل عمران/114: تفسیر نور.

* افراد صالح، كسانى هستند كه با نشاط و شتاب، به سراغ هر كار خيرى مى‌روند، نه فقط بعضى از كارها. آل عمران/114: تفسیر نور.

* آنچه مايه‌ ارزش بيشتر كارهاى خوبست، سرعت و نشاط در انجام آنهاست. انبیا/90: تفسیر نور.

* نشانه‌ ايمان واقعى، سرعت دائمى در كارهاى خير است. مومنون/61: تفسیر نور.

حال چه زیباست، هنگامی که به فرمایشات امیرالمومنین(ع) رجوع می‌کنیم، شبیه همین فرمایشات بیان می‌شود.

* در انجام کار خوب شتاب کنید پیش از آن که به سبب پرداختن به کار دیگر از آن باز مانید.

* اگر تصمیم به کار خیری گرفتی زود انجام بده، زیرا تو نمی دانی چه اتفاقی خواهد افتاد.

2- دائمی و همیشگی بودن کار خیر و کمک کردن به محرومان

نکته دیگری که در بحث کار خیر وجود دارد این است که کار خیر به جای مقطعی بودن، باید دائمی باشد.

این مطلب را می‌توان در تفسیر نور، در ذیل تفسیر آیه 114 سوره آل عمران مشاهده کرد.

* سبقت و سرعت صالحان در نيكى‌ها، موسمى نيست دائمى است.

در کنار مفهوم دائمی بودن و موسمی نبودن کار خیر، باید گفت که یکی از مهم‌ترین کارهای خیر کمک به محرومان است.

کمک به افراد فقیر تا این اندازه دارای اهمیت است که در تفسیر نور هم آمده، یکی از شرایط  رهبر و ولی بودن، کمک به فقرا می‌باشد.

* كسى كه نسبت به فقرا بى‌تفاوت باشد، نبايد رهبر و ولىّ شما باشد. مائده/55: تفسیر نور.

هنگامی که این سه دستور قرآنی یعنی سرعت در کار خیر، دائمی بودن آن و توجه به فقرا در کنار رفتار امام علی(ع) گذاشته شود، عیان می‌شود که رفتار ایشان الگو گرفته از دستورات قرآنی است.

داستان کمک شبانه و مکرر امام بر در خانه فقرا بسیار مشهور است. این رفتار شامل حال فقرا می‌شد و ایشان منتظر نمی‌شدند، دیگران این کار را انجام دهند، بلکه همیشه پیش قدم بودند. این رفتار مقطعی نبود، بلکه همیشگی تا انتهای حیات مادیشان بود.

 3- امتحانات و آزمایش‌های الهی و صبر

امتحانات و آزمایشاتی که خداوند از اهل بیت گرفته‌اند، از سخت‌ترین و مشکل‌ترین آزمایش‌های الهی بوده است. یکی از سخت‌ترین این امتحانات، امتحانی بود که خداوند از امام علی(ع)، بعد از وفات رسول خدا گرفتند.

در این هنگام حضرت می‌داند که این سختی‌ها و مشکلات، برای آزمایش انسان‌ها است و این امتحانات، باعث ترفیع درجه و پرورش انسان‌ها می‌شود؛ بنابراین ایشان در برابر مشکلات و سختی‌ها صبر می‌کند.

در همین زمینه امتحانات الهی و صبر در برابر آن نکاتی در تفاسیر آیات قرآن وجود دارد. مثلا در ذیل تفسیر آیه 20 سره فرقان در کتاب تفسیر نور آمده، فلسفه‌ آزمايش‌هاى الهى، پرورش انسان‌هاست و یا تفسیر آیه 10 سوره حج هم در کتاب شریق تفسیر نور آمده که، فقر و ناملايمات وسائل آزمايشند.

در داستان حضرت ایوب هم اینچنین ذکر شده که به ایشان آسیب‌های زیادی رسید، اما با توجه به این که انبیا معصوم هستند، بنابراین آسیب‌ها به خاطر گوش مالی دادن آنها نیست، بلکه برای بالا بردن درجه ایشان است.

وَ أَيُّوبَ إِذْ نادى‌ رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ. انبیا/83 بدین معنا که، و (بياد آور) ايوب را آن زمان كه پروردگارش را ندا داد كه همانا به من آسيب رسيده و تو مهربانترين مهربانانى.

در تفسیر این آیه نیز آمده، هميشه بلاها و مصائب جنبه كيفرى و تنبيهى ندارد، بلكه گاهى براى اعطاى درجه است و جنبه آزمايشى دارد. انبیا/83: تفسیر نور.

در اینجا باید گفت که صبر کردن حضرت علی علیه السلام، صبری عظیم است. چه آنکه عظمت امیرالمومنین(ع) در این است که، کننده در خیبر هنگامی که دستانش را می‌بندند، با این که قدرت دفاع از خود را دارد، به خاطر خدا صبر می‌کند.

صبر کردن ایشان تا این اندازه باور نکردنی بوده است که، حتی سلمان فارسی که پیامبر ایشان را از اهل بیت خواندند، این صبر برایشان تعجب برانگیز بوده است.

اگر حضرت با قرآن و دستورات الهی آشنا نبودند، قطعا صبر تا این اندازه امکان پذیر نبود.

هنگامی که به سوره فرقان، آیه20، آیه 5 سوره ابراهیم و آیه 24 سوره رعد و تفاسیر آنها مراجعه می‌کنیم، به اهمیت صبر در آزمایش‌های الهی پی می‌بریم.

*كليد موفّقيّت در آزمايش‌هاى الهى صبر است. فرقان/20: تفسیر نور.

*مؤمن در سختى، صبر و در رفاه، شكر مى‌كند. ابراهیم/5: تفسیر نور.

*سرچشمه همه كمالات صبر است.رعد/24: تفسیر نور.

در کنار آیات قرآن کریم، هنگامی که به فرمایش‌های خود حضرت نیز توجه می‌کنیم، به اهمیت صبر پی می‌بریم.

* صبر آن است که انسان مصیبتی را که به او می‌رسد ، تحمل کند و خشم خود را فرو برد.

* صبر در کارها همانند سر در بدن است ، همانطور که وقتی سر از بدن جدا شود ، بدن فاسد می‌شود ، هنگامی هم که صبر از کارها جدا شود کارها تباه می‌شود.

* اگر صبر کنی به مقام و منزلت نیکان می‌رسی ، و اگر بی تابی کنی ، آن تو را به آتش وارد می‌کند.

4- نشانه‌های انسان‌های مومن

بهترین راه برای شناخت ویژگی‌های انسان‌‌های مومن، رجوع به آیات الهی است. هنگامی که تفسیر سوره اعراف، آیه 126 را می‌خوانیم، به نکته بسیار مهمی در مورد مشخصات انسان‌های مومن بر می خوریم.

وَ ما تَنْقِمُ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِآياتِ رَبِّنا لَمَّا جاءَتْنا رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَيْنا صَبْراً وَ تَوَفَّنا مُسْلِمِينَ. به این معنا که، و (اى فرعون!) تو از ما عيب و ايرادى سراغ ندارى جز اين‌كه ما به آيات (و معجزات) پروردگارمان كه براى ما آمد ايمان آورده‌ايم. پرودگارا! بر ما صبر و شكيبايى فرو ريز و ما را مسلمان و فرمان‌بردار بميران.

در تفسیر این آیه آمده، نشانه‌ مؤمنان راستين، آرامش، مقاومت، صراحت، شجاعت، تضرّع و دعا بخصوص در هنگام سختى‌هاست.

وقتی کسی به تفکر در تک تک این معانی مشغول شود، تمام این مشخصات را در وجود مولای متقیان، امیرالمومنین(ع) پیدا خواهد کرد.

گواهی بر این ادعا آرامش حضرت هنگام سختی‌ها و مشکلات، مقاومت و شجاعت ایشان، هنگام جنگ‌ها، دعا و تضرع ایشان، در هنگام گفتگو با خدا، صراحت ایشان در هنگام بیان دستورات الهی است.

در ادامه باید اشاره داشت به سوره یونس، آیه 64، لَهُمُ الْبُشْرى‌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ لا تَبْدِيلَ لِكَلِماتِ اللَّهِ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ. به این معنا که، براى آنان (اولياى خدا) در زندگى دنيا و آخرت بشارت است. تبديل و تغييرى در سخنان (و وعده‌هاى) الهى نيست و آن همان رستگارى بزرگ است.

از این آیه و معنای آن نیک پیداست که ولی خدا کسی است که این ویژگی ها را دارا باشد. حال برای فهم بهتر ویژگی‌های ولی خدا، خوب است نگاهی به تفسیر این آیه انجام شود.

* بشارت‌های خداوند به اوليايش در دنيا 13 مورد هستند: 1.آرامش دارند 2.توكّل دارند  3.امداد غيبى مى‌شوند  4.همواره پيروز هستند 5.بينش و نور دارند 6.در بن بست قرار نمى‌گيرند 7.كارشان را بيهوده نمى‌بينند 8.از ملامت‌‌ها نمى‌ترسند  9.از مردم نمى‌ترسند 10.از طاغوت نمى‌ترسند 11.گرفتار حيرت نيستند   12.محبوبيّت دارند  13.كارهاى فانى خود را با رنگ الهى جاودانه مى‌كنند. یونس/64: تفسیرنور.

حال جای این سوال است که، برای پیدا کردن کسی که این ویژگی‌ها را تمام و کمال داشته باشد، چه کسی بهتر از امام علی(ع)؟

آرامش و بینش حضرت مثال زدنی است، هنگامی که همه به دنبال حکومت بر مردم هستند، حضرت وظیفه خود را با بینشی که دارند می‌شناسند؛ و مشغول غسل و کفن بدن رسول خدا هستند.

شجاعت ایشان مثال زدنی است. هیچ کجا نداریم که حضرت از مردم و طاغوت و حرف مردم ترسیده باشد. در نوجوانی و جوانی و در کنار پیامبر، قوی‌ترین دشمنان دین را بر زمین زدند.

پیروزی و موفقیت همواره در کنار ایشان حرکت می‌کند. هیچ زمانی نشده است که ایشان به چه کنم، چه کنم گرفتار شده باشند.

هدف دشمنان رسول خدا(ص) این بود که اسم رسول خدا(ص) و اسم اسلام را از بین ببرند، اما هدف امام علی(ع) زنده نگاه داشتن دین خدا بود و می‌بینیم که حضرت موفق شدند که دین خدا را در عالم زنده نگه دارند.

نه فقط امیرالمومنین(ع)، بلکه باقی ائمه نیز از امدادهای غیبی الهی بهره مند بودند. امام صادق(ع) فرمودند: که ما اهل بیت و ذریه پیامبریم در منازل ما وحی نازل شده.

حضرت همه کارهایشان را با توکل از خدا انجام می دادهاند. ایشان می فرمایند: توكل بر خداوند، مايه نجات از هر بدى و محفوظ بودن از هر دشمنى است. هر كس به خدا توكل كند، دشوارى ها براى او آسان مى‌شود و اسباب برايش فراهم مى‌گردد.

نکته جالب اینجاست که بسیاری از کارهایی که ما انجام می‌دهیم و به نظر ما ارزش معنوی ندارد، برای حضرت رنگ الهی داشته است و با تمام قدرت انجام می‌داده‌اند.

ایشان می فرمایند: کشیدن سنگ‌های گران از قله‌های کوه، نزد من از منت دیگران کشیدن محبوب‌تر است . مردم به من می‌گویند: کار برای تو عیب است و حال آن که عیب آن است که انسان دست سئوال نزد مردم دراز کند .

در مورد محبوبیت حضرت نیز همین بس که دشمن سالیان سال تلاش کرد که اسم ایشان را از اذهان پاک کند. تا مدت ها به ایشان توهین می‌شد و سعی می‌شد که در اذهان مردم ایشان را تخریب کنند، اما اتفاقی که امروزه می‌بینیم این است که روز به روز به محبین حضرت اضافه شده  است.

و در پایین هنگامی که این آیات و مطالب کنار هم قرار می‌گیرند، حقیقت این حدیث پیغمبر بهتر روشن می‌شود که، علی مع الحق او الحق مع علی.

انتهای پیام/4139/