شیب کند تولید علمی در ایران/ بررسی نقش دانشگاه‌ها در تولید علمی

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، یازدهمین سمینار سالانه الکتروشیمی ایران صبح امروز 27 آبان 1394 در دانشگاه تربیت مدرس آغاز به کار کرد، این همایش ظهر فردا به کار خود خاتمه می‌دهد. در ابتدای مراسم دکتر حسین غریبی، دبیر همایش، گزارشی از عملکرد این همایش سالانه و نحوه برگزاری آن ارائه کرد. سپس دکتر یعقوب فتح‌اللهی، معاون پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس و مهندس سید مجید هدایت، مدیرعامل شرکت توسعه منابع انرژی توان به ایراد سخنرانی پرداختند.

فتح‌اللهی در این همایش به بررسی جایگاه ایران در تولید علم (research output) و اختراعات (innovation) پرداخت و گفت: «ایران همواره در تولید علمی در بین 25 کشور اول دنیا قرار داشت. بر اساس آمارهای منتشر‌شده، آمریکا، چین، انگلیس، آلمان و ژاپن در ابتدای این فهرست قرار دارند و رتبه ایران 22 است. البته ایران در سال 2014 و 2013 جایگاه بهتری در این فهرست داشت، اما هنوز نیز وضع تولید علمی ایران بهتر از سایر کشورهای خاورمیانه است.»

او در ادامه تأکید کرد: «باید ریشه‌یابی صورت گیرد که چرا شیب تولید علمی ایران کند شده است، همچنین باید بررسی کرد که کشورهای موفق چه برنامه‌هایی را برای افزیش تولید علمی و اختراعات اجرایی کرده‌اند که توانستند همواره پیشتاز باشند، زیرا پژوهش کرسی‌های دانشگاهی یک وظیفه است و باید به دانشگاه‌‌پژوهی توجه ویژه داشت. افزون بر آن باید به این مسئله نیز توجه داشت که در کنار افزایش تحقیقات نوآورانه، کیفیت نیز افزایش یابد.»

او افزود: «با توجه به فرمایش‌های مقام معظم رهبری مبنی بر نقش دانشگاه‌ها در شکل‌گیری تمدن و جامعه آرمانی اسلامی، باید بررسی کرد که دانشگاه‌ها چه نقشی در این زمینه داشته‌اند.»

فتح‌اللهی همچنین بیان کرد: «در زمینه اینوویشن (نوآوری)، سه یا چهار دانشگاه ایران نسبت به سایر دانشگاه‌ها کارآمد‌تر عمل کرده‌اند، در مجموع رتبه اینوویشن ایران از رتبه تولید علمی بهتر است، اما به دلیل فراهم نبود زیرساخت‌های لازم و نهادسازی مناسب، از این میزان اینوویشن استفاده بهینه نمی‌شود؛ در نتیجه، نیاز به ظرفیت‌سازی، نهادسازی و جریان سازی وجود دارد.»

گسترش صنعت لیتیوم در کشور الزام است

در ادامه مهندس هدایت در سخنرانی خود با تأکید بر اینکه باید در بخش صنایع دفاعی کشور شاهد نوآوری‌ و تحول باشیم، درباره حوزه «نظام نوآوری باز» اعلام کرد: «در دوره‌های اخیر قادر شدیم این نظام را در صنایع دفاعی کشور مستقر کنیم. در این نظام بر هسته دانا و شبکه توانا و استفاده از شبکه تأکید ویژه صورت می‌گیرد. نظام نوآوری باز در چهار ساختار شکل می‌گیرد، ابتدا در مراکز رصد تکنولوژی و آینده‌پژوهی،‌ سپس در دفاتر طراحی که در آن نگاهی به نظام نوآوری داریم، سوم در مراکز توسعه فناوری که اتفاقا تعداد آنها در بعضی از صنایع در کشور بسیار زیاد است، و نهایتاً در فضای تجاری‌سازی رخ می‌دهد.»

او همچنین تأکید کرد: «گسترش صنعت لیتیوم در کشور یکی از الزاماتی است که باید به آن توجه ویژه داشت، زیرا این تکنولوژی از بین 10 تکنولوژی کلیدی دنیا در رتبه دوم قرار دارد و طبق آمارها نرخ رشد باتری‌های لیتیومی در جهان از 7% در سال 2015 به 10% رسیده است.»

او علاوه بر ذکر مزایای باتری‌های لیتیومی و کاربرد گسترده آن در تکنولوژی گفت: «به رغم اینکه این صنعت در سال 2000 شروع شد، با سرعت بسیار زیادی در حال رشد است.»

هدایت میزان نیاز کشور به باتری‌های لیتیومی را تشریح کرد و افزود: «طبق بررسی‌ها، کشور به 35 میلیون آمپر بر ساعت در لپ‌تاپ نیاز دارد اما این میزان هم اکنون 3 هزار است، همچنین به 5 میلیون آمپر در صنعت خوردرو سازی نیاز داریم که متأسفانه تا کنون این میزان محدود به 300 خودرو شده‌ است. در مجموع حداقل کشور به 45 میلیون آمپر نیاز دارد که و حتی این مقدار تا 10 میلیون آمپر نیز قابل افزایش است.»

او خاطر نشان کرد: «باید در این حوزه با کشف ظرفیت‌ها، برنامه‌ریزی، بومی‌سازی مواد اولیه، توسعه محصول و توسعه دانش و فناوری پیشرفت کرد.»

هدایت خبر داد: «هفته گذشته با همکاری دانشگاه تهران برنامه‌ریزی شد که 30 اتوبوس برقی وارد شهر شود، با توجه به نقش بسزای این اقدامات در کاهش گازهای گلخانه‌ای و کمک به محیط زیست خانم معصومه ابتکار نیز از این طرح استقبال لازم را به عمل آوردند.»

او تصریح کرد: «کشور باید به سمتی پیش برود که برای صنعت الکترونیکی جایگاه ویژه‌ای قائل شود. استاندارد‌سازی محصولات و توسعه زیرساخت‌ها لازم برای دست‌یابی به این مهم لازم است. این طرح لیتیومی طرح بسیار کارآمدی است و امیدواریم که با حمایت مسئولان به نحو احسن اجرا شود. همچنین باید از حمایت بخش خصوصی نیز برای رسیدن به سند چشم‌انداز 10 ساله بهره جست.»

او درباره چشم‌انداز 10 ساله گفت: «طبق این سند چشم‌انداز ظرف 10 سال آینده باید تعداد خودروهای الکتریکی کشور به 20 هزار و تعداد موتور سیکلت‌های الکتریکی به یک میلیون برسد. همچنین علاوه بر این کشور به 12 صنعت جدید لیتیوم نیازمند است.»

در ادامه این مراسم، از دکتر مجید طوسیان استاد تمام دانشگاه خواج نصیر طوسی که مدرک دکتری خود را از گرنوبل فرانسه دریافت کرده و پروفسور افسانه صفوی، استاد دانشگاه شیراز که مدرک پسادکتری خود را از دانشگاه لیدز انگلستان دریافت کرده است، تقدیر به عمل آمد.