علت اساسی افزایش قیمت محصولات کشاورزی/ وزارت جهاد کشاورزی شناختی از رفتار کشاورز ندارد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، افزایش قیمت و نوسانات زیاد قیمتی در بازار گوشت دام و طیور به یک اتفاق تکراری در بازار این محصولات تبدیل شده که همین عامل افزایش مشکلات بازار تولیدات کشاورزی و دامی شده است. کارشناسان و استاتید دانشگاه درباره علل این موضوع دلایل مختلفی را بیان می‌کنند که در گفتگویی با ورمزیاری استاد مدیریت دانشگاه تهران به ریشه‌های این مسئله پرداخته است.

حجت ورمزیاری استادیار گروه مدیریت کشاورزی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا درباره تلاطم‌ها و نوسانات بازار محصولات کشاورزی گفت: قیمت محصولات کشاورزی و چالش‌های بازاریابی آن، بر اساس نوع محصول و نوع منطقه تولید دچار چالش‌ها و مسائلی است. در وضعیت فعلی یک سال گوجه ارزان می‌شود و سیب‌زمینی گران می‌شود، سال بعد همه تشویق می‌شوند سیب‌زمینی بکارند و سال بعد همین مسئله در مورد یک محصول دیگر تکرار می‌شود که به این موضوع اصطلاحا پدیده منحنی تارعنکبوتی می‌دهند. دلیل اساسی این مسئله هم نبود برنامه‌ریزی تقاضامحور کشت است.

وی افزود: برنامه‌ریزی تقاضامحور کشت یعنی اینکه کل نیاز داخلی به علاوه نیاز بازارهای صادراتی را بسنجیم و به کشاورزان میزان کشت مورد نیاز بازار را اعلام کنیم. لزومی ندارد این کار توسط دولت انجام شود و اتحادیه‌ها می‌توانند در زمان‌های خاص این کار را انجام دهند. این برنامه در دولت‌های اروپایی توسط اتحادیه‌ها انجام می‌شود که به نظر روش عملیاتی و کارآمدی است.

شبکه‌سازی ضعیف دلیل اساسی ناتوانی در سنجش ظرفیت تقاضای بازار

ورمزیاری درباره علت عدم اجرای روش‌های مدیریت تولید محصولات کشاورزی گفت: با این حال در کشور ما دولت‌ها و اتحادیه‌ها به دلیل نداشتن اطلاعات و شبکه‌سازی ضعیف، توانایی سنجش تقاضای واقعی را نداشته‌اند. همچنین در حال حاضر اعضای‌ اتحادیه‌ها به آنها وابستگی ندارند زیرا بسیاری از این اتحادیه‌ها به محل رانت، فساد و گرفتن یک سری امتیازات خاص تبدیل شده‌اند. همچنین اتحادیه بایستی ترکیبی از اعضا و منافع آن‌ها را نمایندگی کند ولی بسیاری از اوقات به خاطر چالش‌های قوانین و ساختاری که اتحادیه‌ها دارند، به جای اینکه نماینده همه اعضا بعضی برخی از اوقات تقاضا را شناسایی کرده‌اند تا براساس آن تصمیم‌گیری شود اما اطلاع‌رسانی به درستی انجام نمی‌شود. به عنوان مثال بخشنامه که می‌شود کشاورز فلان محصول را نفروشد اما مسئولان وزارت جهاد تصور می‌کنند که‌ تنها با یک بخشنامه می‌توانند کارشان را انجام دهند. این رفتار ناشی از نشناختن رفتار کشاورز است و به جای اعتمادسازی به دنبال استفاده از راهکارهای اداری هستند و همیشه این راهکارها غیرقابل اجرا خواهد بود در واقع اصلا نباید انتظار داشت که با یک بخشنامه رفتار کشاورز تغییر کند.

این استاد دانشگاه اصلاح رفتار مسئولان در مقابل کشاورزان را ضروری دانست و خاطر نشان کرد: یکی از موضوعاتی که باید در ارتباط با کشاورز رعایت شود ارائه الگوهای کشت در حد توان کشاورزان است. یعنی اگر قرار است جایگزینی برای برخی از محصولات معرفی شود لازم است توان تولید کشاورز خرد نیز در نظر گرفته شود.

ورمزیاری درباره لزوم ایجاد پایگاه اطلاعاتی اظهار کرد: یکی دیگر از اقداماتی که باید انجام شود راه اندازی پایگاه اطلاعاتی برای جمع‌آوری اطلاعات است اما پس از گذشت 4 سال از اجرای آن هنوز ایرادات و نواقص زیادی دارد.

نیاز کشور به ایجاد زنجیره‌ تامین محصولات کشاورزی

این کارشناس حوزه کشاورزی درباره نقش زنجیره تامین در حل مشکلات تولید محصولات کشاورزی بیان کرد: یکی از مشکلات مهمی که هنوز حل نشده باقی مانده، نبود زنجیره تامین در تولید محصولات کشاورزی است. زنجیره تامین یعنی مراحل پیش از تولید، مانند تأمین نهاده مثل کود و سم و بذر و نهال و ... تا تأمین مالی، آموزش و تا خود تولید در مزرعه و نهایتاً بازاریابی و فروش و رساندن محصول به دست مشتری انجام شود. سازمان تعاون روستایی به صورت مشخص باید متولی مدیریت اجرای این طرح باشد روش اجرای  زنجیره تامین هم به این شکل است که سازمان تعاون روستایی یا اتحادیه مربوطه با بررسی بازار برنامه تولیدی به کشاورزان می‌دهد. مثلاً براساس ظرفیت صادراتی که کشور در روسیه دارد به کشاورز سفارش می‌دهد که با کیفیت مشخصی بکارد بر همین اساس بذر، کود و سم هم می‌دهد و در تمامی مراحل تولید محصول نیز بر نحوه اجرا نظارت می‌کند.

وی ادامه داد: تاکنون در کشور متأسفانه چنین زنجیره‌هایی اجرایی نشده که سرگردانی کشاورز را افزایش داده است در حال حاضر حدود 3 میلیون و 600 تا 700 هزار کشاورز خرده مالک داریم و کسی نیست که برای بازار محصول به این کشاورزان خرده مالک راهنمایی کند، چون در قالب زنجیره تأمین یا زنجیره ارزش ساماندهی نشده‌اند و این موضوع مشکل را مضاعف می‌کند و بازاریابی و تولید همچنان به شکل سنتی انجام می‌شود. این افراد در این میان واسطه‌ها و دلال‌ها نقش بسیار فعالی دارند در میدان میوه و تره‌بار همان جلوی حجره محصول دو سه دست می‌چرخد. قانون انتزاع یا قانون تمرکز وظایف وزارت جهاد کشاورزی که بحث بازرگانی و بخشی از صنایع بلافصل کشاورزی را از وزارت صمت و به وزارت جهاد منتقل کرد، علی‌رغم کاستی‌هایی که قانون داشت ولی ظرفیت‌های خوبی برای اجرا ظرفیت زنجیره تامین داشته است.

انتهای پیام/4141