«اهلی شیرازی» شاعر درباری که تنگدست بود

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا- بارها شنیده‌ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می‌انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل تلاش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن‌ها پیش خشت‌به‌خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته‌اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، جلد اول کتاب «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.

محمد اهلی شیرازی، ادیب و شاعر قرن دهم هجری است.

سال تولد اهلی شیرازی در منابع ذکر نشده است، اما با توجه به اینکه مورخان عمر وی را 84 سال و مرگ وی را در 942ق دانسته‌اند، پس تولد وی باید در حدود 858ق باشد. او از شاگردان جلال‌الدین محمد دوانی (متوفی 908ق) بود. اهلی در جوانی به دربار سلطان حسین بایقرا در هرات راه یافت. او در آنجا قصیده معروفی برای امیر علیشیر نوایی سرود.

بعد از مدتی از هرات به آذربایجان رفت و به دربار سلطان یعقوب، سومین پادشاه آق‌قویونلو راه یافت. بنا به گفته مورخان و آثار به جا مانده، اهلی در ستایش سلطان یعقوب اشعاری سرود. هنگامی که شاه اسماعیل صفوی بر تخت نشست، اهلی به دربار او راه یافت و در اندک مدتی نزد شاه مقام و منزلت بسیار کسب کرد. تذکره‌نویسان گفته‌اند که وی، با اینکه در دربار شاهان بود، همواره در تنگدستی زندگی می‌کرد.

اهلی در 84 سالگی در 942ق در شیراز درگذشت و در کنار تربت حافظ به خاک سپرده شد.

اهلی پیرو سبک عراقی بود و برای سرودن قصاید خود از سبک انوری، ظهیر فاریابی، خاقانی و جامی و در سرودن غزل‌هایش از سعدی و حافظ پیروی می‌کرد. او در اشعار خود از صنایع ادبی فراوان استفاده کرده است.

اهلی آثاری از خود بر جای گذاشت که بدین قرارند:

1. شمع و پروانه، که مثنوی تمثیلی از عشق و جذابیت‌های آن است و اهلی در 894ق آن را به تقلید از نظامی و جامی و برای سلطان یعقوب سرود. این مثنوی را یک بار احمد صدرنیا (کازرونی) در 1312ق در شیراز چاپ کرد و یک بار نیز همراه کلیات اهلی به چاپ رسید.

2. مثنوی دیگر اهلی سحر حلال در 520 بیت است.

3. منظومه گنجه، از آثار دیگر اهلی است که برای این منظومه مقدمه‌ای به نثر نگاشته است.

اهلی چند ترکیب‌بند در مدح پیامبر، حضرت علی و اهل بیت (ع) دارد.همچنین او سه قصیده در پاسخ به سلمان ساوجی سروده است.

انتهای پیام/4104/