فراهم نیاوردن مقدمات برگزاری مراسم‌های مذهبی ظلم دولت به تمام جامعه است/ بچه‌های هیئتی از بحران کرونا سربلند بیرون آمدند +فیلم

به گزارش خبرنگار حوزه معارف اسلامی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، در ماه مبارک رمضان، درهاى آسمان و بهشت به روى مؤمنان گشوده می‌شود. در این ماه پربرکت درهاى رحمت و مغفرت را به روى توبه كنندگان و استغفاركنندگان می‌گشایند. پس اگر مؤمنان به استقبال آن بشتابند و خود را آماده رحمت و مغفرت الهى بكنند، بى گمان خداوند مغفرتش را از آنان دريغ نكند و دعاهايشان را مستجاب می‌فرمايد. پيامبر اسلام (ص) مى‌فرمايند: «اى مردم، ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما روى آورده است؛ ماهى كه نزد خدا بهترين ماه‌ها، روزهايش بهترين روزها، شب‌هايش بهترين شب‌ها و اوقاتش بهترين اوقات است». خبرگزاری آنا به مناسبت حلول این ماه پرفضیلت در پرونده «آداب مهمانی» اقدام به انتشار توصیه‌های بزرگان، کارشناسان دینی و مادحین اهل بیت(ع) برای استفاده هرچه بهتر از این ماه کرده است.

در ادامه بخش اول گفتگوی خبرنگار خبرگزاری آنا با حسین هوشیار؛ مداح اهل بیت (ع) را درباره نقد ادبی و حد و حدود آن می‌‌خوانید.

آنا: ماه رمضان امسال به خاطر شرایط کرونا یک ماه مبارک خاصی شده است. ممنوع شدن اجتماعات و مراسم‌ها، تجربه‌ای است که در سال‌های گذشته نبوده است، شما در سالیانی که مداحی کردید برای آستان اهل بیت، تجربه مشابه داشتید؟ مثلاً دوران موشک‌باران یا وضعیت‌های اینچنینی یا اینکه امسال ماه رمضان خاصی باشد، خاطره‌ای از آن روزها دارید که چه اتفاقی می‌افتاد؟

هوشیار: اگر بخواهم خیلی سریع بروم سر اصل مطلب و پاسخ به سؤالات باید عرض کنم نه برای من بلکه معتقدم برای هم‌نسل‌های من و حتی نسل‌های بعد از ما هم شاید ماه رمضان امسال خاص‌ترین ماه رمضان باشد به خاطر اینکه امکان تجمع به هر نحوی ولو به تعداد چهار، پنج نفر هم اگر قرار باشد به صورت علمی و شرعی تن در بدهیم به قانونی که گذاشته شده، واقعاً مقدور نیست. یعنی امکان این اجتماع مقدور نیست. اگر قرار است به قانون احترام بگذاریم طبیعتاً نباید این جمع را داشته باشیم. اتفاقی که قبلاً سابقه نداشته است.

هیئت فقط جای تخلیه نیست. هیئتی کامل است که علاوه بر تخلیه، جای تغذیه هم باشد.

اگر موشک‌بارانی هم بوده اتفاقاً جلسات مذهبی من به یاد دارم که محافلی بود برای تقویت روحیه، با قوت تمام هم انجام می‌شد. من آن ایام نوجوان بودم اما مراسم‌های مهدیه تهران را به خاطر دارم در زمان موشک‌باران که حجت‌الاسلام شیخ حسین انصاریان، سخنران بودند. سال 66 و 67، یادم است که شایعه کرده بودند که صدام تهدید کرده می‌خواهد مهدیه را بزند و جمعیتی که آن شب آمده بود بیش از حتی جمعیتی بود که در شب‌های قبل بود یا همین‌طور نماز جمعه. اتفاقی که شاهد بودیم در خیلی از جاها افتاد.

من نماز جمعه‌ای هم که بمب‌گذاری شد بودم، فکر می‌کنم در اسفند سال 1363 بود که سخنران آن نماز حضرت آقا بودند در دوره ریاست جمهوری‌شان، من آنجا به عنوان یک نمازگزار نوجوان حضور داشتم و یادم هست با دایی خودم وقتی که اعلام کردند می‌خواهد نماز جمعه زده شود، دایی‌ام که کمتر نماز جمعه می‌رفت آن روز همراه ما شد و آمد. این روحیه وجود داشت. یعنی هیچ محدودیتی و هیچ خطری مردم را از هیئت رفتن منع نمی‌کرد و امروز اگر مردم و هیئتی‌ها نجابت به خرج می‌دهند و تسلیم می‌شوند، در واقع به خاطر تمکین به قانونی است که حضرت آقا و ولی فقیه آن را اعلام کرده، تأیید کرده و ما احترام می‌گذاریم.

آنا: از ماه رمضان‌های دوران دفاع مقدس در جبهه‌ها با حال و هوای خاصی یاد می‌شود. روزه‌داری در آن شرایط سخت در جبهه‌ها و کل کشور کاری مشکل به‌نظر برسد اما الان خیلی‌هایمان در خانه شاید به ماه مبارک توجه نکنیم، چطور هم جنگ بوده هم ماه مبارک بوده، اینها برای بسیاری که آن دوران را درک نکرده‌اند خیلی غریب است، شاید کمتر از آن صحبت شده، اگر در این زمینه نکته‌ای دارید بفرمایید.

هوشیار: من در دوران دفاع مقدس کلاس سوم راهنمایی بودم سال آخر جنگ. 13 سالم بود و 40 روز آخر جنگ را توانستم بروم که به ماه مبارک هم نخورده بود اما قطعاً ماه رمضان‌های ما در آن دوران تحت تأثیر فرهنگ دفاع مقدس بود. یکی از خروجی‌ها و نتایج روزه، زنده کردن فرهنگ ایثار و خروجی اصلی روزه، تقواست. ما در دفاع مقدس هر دو خروجی را داشتیم پس قرابت زیادی بین روزه و دفاع مقدس در آن ایام بود. یعنی کسی که در دوران جبهه و جنگ درک کرده بود آن فضا را، هم با فرهنگ ایثار آشنا بود، هم به خروجی روزه که تقواست، عملاً رسیده بود. یک تقوای عملی را در آن ایام، بچه‌ها تمرین می‌کردند.

یکی از خروجی‌های هیئت، مسئولیت‌پذیری اجتماعی است. یعنی دقیقاً اتفاقی که بچه‌های مذهبی و هیئتی در بحران کرونا رقم زدند.

بچه‌های جبهه که در ایام ماه رمضان اگر در شهر هم بودند، عطر جبهه را می‌آوردند، قطعاً عبادات ما یک روح دیگری داشت. روزهای خاصی بود. مثل اینکه صدای اذان‌هایش هم فرق داشت. سحرهایش با رادیو یک حال دیگری داشت و با صدای رادیو بلند شدن و اینکه مادرمان در حال آماده کردن سحری بود، حال و هوای خاصی داشت. شاید هر سالی مزه خودش را می‌دهد، حس خودش را دارد و خداوند یکی از اعجازهای ماه رمضان این است که رنگ هر ماه رمضان در هر سال از طیفی است که شاید در سال دوم آن طیف رنگ تکرار نشود. اصل باقی می‌ماند اما معتقدم مثل یک تابلوی نقاشی می‌ماند که حتی نقاش که دارد طیف‌های رنگ را با هم قاطی می‌کند، همیشه طیف‌هایش یک جور در نمی‌آید. همیشه ماه رمضان برای من رنگارنگ بوده است.

آنا: اگر بخواهیم از گذشته فاصله بگیریم برسیم به همین ماه رمضان امسالی که راجع به خاص بودنش صحبت کردیم، شما هم فرمودید جلسات مذهبی در هر شکل و شمایل و اندازه‌ای لغو شده و به نوعی برگزاری‌شان منع شده اما در همین شرایط پارک‌ها یا مراکز دیگری که از نظر بهداشتی امکان شیوع ویروس کرونا وجود دارد فعال است، نظرتان در مورد این قضیه چیست؟

هوشیار: من معتقدم که در بحث بحران کرونا از دو سو به دین و مذهب ظلم شده است. یک عده کسانی بودند که یا از روی جهل یا از روی غرض و عقده‌های درونی خودشان تیغ انتقاد و تخریب را بلند کردند که دیدید اماکن مذهبی بسته شد؟! دیدید حرم‌ها کاری نتوانستند کنند؟! واژه توسل و اساس توسل را به زیر سؤال بردند و این یک بحث بود. اما معتقدم کسانی که پیشنهاد تعطیلی اجتماعات را دادند قطعاً در وهله اول برای‌شان این نبوده که بخواهند خدای ناکرده بین اجتماع مذهبی و غیرمذهبی تفاوتی قائل شوند. بیشتر قصدشان در وهله اول و در آن ابتدا این بود که اساساً اجتماعی نباشد. پس من برمی‌گردم به اینکه اولین کم‌لطفی را کسانی کردند که چنین سؤالی را مطرح کردند که در هر حال پاسخش هم روشن بود و روشن است، هر چند هنوز آن طور که باید علمای ما و منبری‌های ما و اهل اندیشه، پاسخ کامل و کافی ندادند. حداقل من در فضای مجازی کمتر دیدم پاسخ این شبهه دمِ دستی داده شود چون خیلی ساده است و پاسخش هم روشن است، در وقتش اگر لازم شد من هم صحبت می‌کنم در موردش.

ظلم دوم و ظلم مضاعفی هم رخ داده است؛ نگاه ما به جلسات مذهبی، خودِ نگاه ما نگاه ترمیمی است، نگاه آرامش بخش است. یعنی جلسات مذهبی اتفاقاً در این دورانی که مردم دچار افسردگی مذمن شده‌اند؛ یعنی خانواده‌هایی که عزیزان‌شان را از دست داده‌اند و فرصت ابراز سوگ‌شان را نداشتند، اینها به این جلسات احتیاج دارند یا نه؟ کسانی که قطعاً گمشده خودشان را در این شعائر می‌توانستند پیدا کنند و آرامش یابند و توسل کنند به یک حقیقت روشن و بزرگ. اصلاً منظور من تخدیر نیست، اصلاً منظور من در واقع سرپوش گذاشتن به کمبودها نیست، کاملاً روشن از یک حقیقت واضح دارم صحبت می‌کنم. وقتی ما این فرصت را می‌گیریم و یا دست‌کم می‌شود گفت مقدمات ایجاد این فرصت را به سمتش نمی‌رویم، این خودش ظلم دوم است که معتقدم این ظلم را هم دولتمردان ما دارند انجام می‌دهند. یعنی با همه زحماتی که دارند می‌کشند، به نقش و رویکرد مذهب در التیام این موضوع کمتر توجه شده است. یعنی ظلم اول را غرض‌ورزان انجام دادند، ظلم دوم را از روی غفلت، مسئولان ما دارند انجام می‌دهند که هر دو در یک نقطه به هم می‌رسد.

لذا من معتقد هستم اگر الان شرایط در بعضی جاها قابل کنترل است، باید به صورت هوشمند واقعاً برویم به سمت‌شان، دست نیاز به سمت این مجالس مذهبی دراز کنیم که هم می‌توانند باعث تقویت روحیه شوند، هم می‌توانند باعث رفع افسردگی شوند، هم با مقوله توسل و توکل به خداوند و اهل بیت‌(علیهم‌السلام) که در دین ما آمده و جزء مسلمات دینی و عقیدتی ما هست بتوانند تا حدودی در واقع التیامی شود بر زخم‌های روحی‌شان.

آنا: در روزهای شروع کرونا که در حالت حادی قرار داشت، خیلی از کارهای ضدعفونی محیط‌ها و جاهای مختلف را همین بچه‌های مساجد و هیئت‌ها انجام می‌دادند. آیا اساساً می‌شود گفت اینها از فضای رعایت اصول بهداشتی دور هستند یا مثلاً این ادعا را می‌شود مطرح کرد؟

هوشیار: نکته‌ای که باید در ادامه صحبت قبلی‌ام هم می‌گفتم همین موضوع بود که همان طیف اول که عرض کردم، آن غرض‌ورزانی که هیئت و فرهنگ هیئتی را مورد تمسخر قرار می‌دادند، حتی آنها هم شاهد این نکته بودند که در صف اول خدمت به مردم همین هیئتی‌ها بودند. یعنی فرهنگ همدردی، فرهنگ کار جهادی، کسانی که بعد از پرستاران و پزشکانی که ماندند و خدمت کردند، داواطلبانه به دل خطر زدند، گروه‌های جهادی سلامت که من در هیئت خودمان و بچه‌های نازی‌آباد گروه‌های زیادی را می‌دانستم که نزدیک به 11 تا 12 بیمارستان در سطح شهر تهران را پوشش دادند، با یک جمعیتی بیش از 500 نفر ورود کردند به بیمارستان‌های تهران و جایی که قطعاً هر شخص عادی ترس داشت از اینکه ورود کند و جان خودش را به خطر بیندازد، این جوانان غیرتمند هیئتی، تأکید می‌کنم جوانان غیرتمند هیئتی ورود کردند. این برمی‌گردد به همان خروجی و کارکرد هیئت که عرض کردم که یکی از کارکردهایش همین است که در هنگام خطر مسئولیت‌پذیر باشد. یکی از خروجی‌های هیئت، مسئولیت‌پذیری اجتماعی است.

محصول هیئت تربیت انسان‌های مسئولیت‌پذیر است که به مسئولیت اجتماعی خودشان در جایی که خیلی‌ها دیر به فکر افتادند یا اصلاً به فکر نیفتادند عمل کردند. از دیرباز، از قبل، قبل از این بحران، در سیل و زلزله و ... هم ما می‌دیدیم که این اتفاق می‌افتاد. در اینجا که دیگر جان تک تک افراد در خطر بود، بیشتر خودش را نشان داد. معتقد هستم که این موضوع شاهدی است بر اینکه اگر روزی در هیئت‌ها باز شد و اگر قرار شد فقط به صورت نمادین عده خاصی حضور پیدا کنند و حضور جمعیت کنترل شده باشد، عزیزان مطمئن باشند کسانی وارد این جلسه خواهند شد که خودشان قبلاً با برنامه‌هایی که بوده نشان داده‌اند انسان‌های قابل اعتماد و تکیه‌پذیری هستند.

آنا: اشاره به بحث خوبی کردید، اینکه این اقدامات داوطلبانه و این جان به خطر انداختن از خروجی‌های بچه‌های غیرتمند هیئت است، چیزی که در دفاع مقدس هم دیدیم، در فتنه 88 هم دیدیم و الان هم داریم می‌بینیم. فکر می‌کنید چه چیزی در هیئات هست که خروجی‌اش اینها می‌شود؟

هوشیار: هیئت نهایتاً منجر به یک کسب معرفت یعنی شناخت می‌شود. کسی که حقیقتی را که هیئت از آن دم می‌زند بشناسد، خود به خود به او شبیه می‌شود. ما در هیئت‌ها تمرین و مشق عشق می‌کنیم. مگر می‌شود شما از یک عشقی دم بزنی و عاشق یک حقیقتی بشوی و خودت را شبیه آن معشوق نکنی؟ معشوق ما خودش اسوه ایثار بوده، یعنی امام حسین(ع) و اهل بیت(علیهم‌السلام). وقتی شما در هیئت‌ها، مستقیم و غیرمستقیم، چه در منبر چه در اشعار، که الحمدلله اخیراً پرمحتوا هم شده، وقتی در هیئات عملاً دم از معشوقی می‌زنی که او خودش اسوه ایثار و مسئولیت‌پذیری بوده، وقتی در هیئت‌ها سیره عملی زندگی اهل بیت(علیهم‌السلام) تبیین می‌شود، قطعاً کسی که در آن هیئت نشسته تلاش می‌کند که خود را تا حدودی شبیه کند به آن انوار مقدسی که در هیئت از آنها دَم زده شده و این طبیعی است، اگر غیر از این باشد باید شک کرد که آن هیئت، هیئت کاملی نیست.

وقتی ما فرصت برگزاری و باز شدن امکان مذهبی را می‌گیریم و یا دست‌کم می‌شود گفت مقدمات ایجاد این فرصت را به سمتش نمی‌رویم، ظلمی است که دولتمردان ما دارند انجام می‌دهند.

هیئتی که خروجی‌اش تربیت انسان‌هایی نباشد که حاضر شوند جان خودشان را برای همنوعان خودشان فدا کنند، آن هیئت ناقص است، کارکرد آن هیئت ناقص است. هیئتی که خروجی‌اش، نمی‌گویم همه افراد، هر کس به یک نحوی، ولی مسیر باید این باشد. بله هر کس به اندازه استعدادش در هیئت تربیت می‌شود اما واقعیت این است که مسیر همین مسیر است. تربیت انسان‌هایی که سیره عملی اهل بیت(علیهم‌السلام) را در زندگی پیاده کنند. سیره عملی اهل بیت(علیهم‌السلام) چیست؟ مشخص است دیگر، پس پاسخ به این سؤال خیلی پیچیده نیست.

آنا: پس هیئت صرفاً جایی برای اشک ریختن و ... نیست.

هوشیار: هیئت فقط جای تخلیه نیست. هیئتی کامل است که علاوه بر تخلیه، جای تغذیه هم باشد و این اتفاق امروز در اکثر هیئت‌ها دارد می‌افتد. بله هیئت‌هایی هم داریم که کارکردشان ناقص است، نمی‌گویم غلط است. کارکرد ناقص و ناتمام دارند. هیئتی که قرار است کارکرد تمام داشته باشد، هم تخلیه می‌کند هم تغذیه. مهم‌ترین مشکل من با کسانی که هیئت را نمی‌شناسند همین است که در بهترین حالت تصور می‌کنند هیئت جایی است صرفاً برای تخلیه انسان‌ها.

آنا: بعد از همه‌گیری کرونا و تعطیلی جلسات در مسجد، حسینیه و هیئت بسته شد ولی سجاده مناجات‌مان در خانه که جمع نشد. در این مورد چیزی که با آن مواجهیم این است که شاید خیلی از عامه مردم چنین تجربه‌ای نداشتند و تا حدی ناتوانند از اینکه خودشان یک نفری یا مثلاً خانواده و اهل خانه‌اش بتواند یک جلسه‌ای ترتیب دهند. این حال خوبی که در جلسات داشتیم چگونه می‌توانیم در خانه‌های‌مان احیا کنیم؟

هوشیار: حقیقت این است که بعضی از عبادات و شعائر ما، قسمت اعظم فلسفه‌اش به دسته‌جمعی بودنش است. مثلاً شعائر ما را در سیره و سفارش اهل بیت(علیهم‌السلام) هم نگاه کنید، در بحث عزاداری‌ها وقتی مجلس می‌گرفتند، مجلس روضه بنا می‌کردند، یعنی عده‌ای را دعوت می‌کردند و می‌نشستند. این کارکرد اجتماعی و سیاسی داشته است. وقتی شما به کنگره عظیم حج نگاه می‌کنید، چرا خداوند در برهه‌ای از سال و در زمان و تاریخ خاصی دعوت می‌کند و اجبار هم می‌کند برای کسانی که مخاطب این دعوت هستند که باید بیایید دور خانه من بچرخید! آیا نمی‌توانست حج هم یک عبادت فردی باشد. بعضی از عبادات و مراسم ما لطفش به این است که جمعی باشد.

بمباران شهرها در دوران دفاع مقدس و تهدید برای بمب‌گذاری در نمازهای جماعت و جمعه مردم را از حضور در این مراسم‌ها منصرف نکرد و اتفاقاً استقبال بیشتری هم شد یعنی هیچ محدودیت و خطری مردم را از هیئت رفتن منع نمی‌کرد و امروز اگر مردم و هیئتی‌ها نجابت به خرج می‌دهند، در واقع به خاطر تمکین به قانون و دستور حضرت آقا و ولی فقیه است.

الان به هر دلیلی که گفته شد امروز محرومیم. پس نمی‌شود گفت که بعضی از عبادات فردی ما می‌تواند همه جنبه‌های عبادت را پوشش دهد. نه! واقعیت این است که بعضی از عبادات جمعی است و قابل پوشش دادن هم نیست با حالات فردی. مثال‌هایش زیاد است. مثل عزاداری‌های جمعی، نمازهای جماعت، چرا این‌قدر به نماز جماعت تأکید شده است. یعنی اگر قرار بود نماز فُرادا همان نماز جماعت باشد که این‌قدر اختلاف وجود نداشت در فیضی که برای او پیش‌بینی کردند. پس این مشخص است که جمعی بودن بعضی از عبادات جبران‌ناپذیر است که ما از آن فیض محرومیم، تعارف هم نداریم.

باید بتوانیم از کمترین امکانات‌مان استفاده کنیم که از باقی‌مانده فیض ماه رمضانمحروم نشویم. خوشبختانه رسانه ملی هم در این شب‌ها به صورت زنده که آن خودش هم تأثیر دارد، به صورت زنده برنامه‌های دعا را از اماکن مقدس و از حرم امام رضا(ع)، حرم حضرت معصومه(س) پخش می‌کند. اینها فرصتی است که به هر حال حالا که این فرصت جمع شدن را نداریم، حداقل از این طریق بتوانیم از طریق فردی به عبادت‌مان برسیم و محروم نشویم. هر چند اگر روزی اینها هم نبود، همان‌طور که گفتید، سجاده و دعا هست و قطعاً خداوند به نیات ما نگاه می‌کند و به تلاشی که داریم انجام می‌دهیم و زحمتی که قائل هستیم برای خودمان برای اینکه فیوضات این ماه را از دست ندهیم. اینها قطعاً نزد خداوند مأجور و محفوظ است.

انتهای پیام/4028/