کشف شاهد تجربی اثرات کوانتمی گرانش توسط 2 محقق ایرانی

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، هفتادوچهارمین قسمت «چرخ» در روز یکشنبه 22 دی فصل ششم به گفت‌وگویی درباره‌ جایزه‌ کیهان‌شناسی «بوکالتر» اختصاص داشت.

در «میز علم» این برنامه‌، حسین فروتن به‌عنوان مجری-کارشناس «چرخ»، میزبان احسان یوسفی، دانشجوی دکتری کیهان‌شناسی بود.گفت‌وگوی اختصاصی ویدئویی با دکتر نیایش افشردی، کیهان‌شناس، برنده‌ جایزه‌ بوکالتر و استاد دانشگاه واترلو کانادا از دیگر بخش‌های این قسمت «چرخ» بود.

نیایش افشردی و جاهد عابدی، دو کیهان‌شناس برجسته توانستند با بررسی پراکندگی امواج گرانشی در هنگام تشکیل یک سیاهچاله، نخستین شاهد تجربی اثرات کوانتمی گرانش را کشف کنند. هیئت داوران جایزه‌ی معتبر بوکالتر، پژوهش افشردی و عابدی را که در مجله‌ Journal of Cosmology and Astroparticle Physics به چاپ رسیده، پژوهشی جسورانه و قدمی نوآورانه در درک پدیده‌ گرانش کوانتومی نامیده‌اند. ایده‌ای که امواج گرانشی گسیل‌شده از دو ستاره‌ نوترونی چرخان می‌تواند اطلاعات جدیدی از درون سیاهچاله و گرانش کوانتومی به دست دهد.

جایزه‌ جهانی، برنده‌های ایرانی

احسان یوسفی در توضیح جایزه‌ی کیهان‌شناسی بوکالتر گفت: «در نسخه‌ کلاسیک نسبیت عام اینشتین، سیاه‌چاله‌ها توسط «افق های رویداد» احاطه شده‌اند. افق‌های رویداد «نقاط مشهور بدون بازگشتی هستند که از آن هیچ چیز، حتی نور نمی‌تواند فرار کند. با این حال به نظر می‌رسد که بسیاری از جنبه‌های این پدیده‌ اسرارآمیز با مکانیک کوانتومی، که فیزیک را در سطح ذرات توصیف می‌کند، سازگار نیست. به همین دلیل است که سیاه‌چاله‌ها به «آزمایشگاه‌هایی» تبدیل شده‌اند تا بتوان راه‌هایی برای تطابق نسبیت عام و مکانیک کوانتومی- دو ستون فیزیک مدرن- در آنها پیدا کرد. ماهیت کوانتومی افق‌های رویداد (که به نظر می‌رسد شامل تمام اطلاعات درون سیاه‌چاله‌ها است) هنوز در هاله‌ای از اسرار قرار دارد.

 وی افزود: اکنون یک شاخه‌ تحقیقاتی در نظر دارد که با مطالعه‌ چگونگی ساطع شدن امواج فضا زمان به نام امواج گرانشی از این ساختار کوانتومی پرده از این اسرار بردارد. ساختاری که به ایجاد «پژواک‌های» تکرار شوند تاخیردار در جریان تشکیل سیاه‌چاله‌ها منجر می‌شوند. افشردی و همکارش جاهد عابدی برای اولین‌بار موفق شدند تا این پژواک‌ها را به طرز معنی‌داری از لحاظ آماری در داده‌های موج گرانشی کشف کنند که توسط «رصدخانه موج گرانشی با تداخل‌سنج لیزری» (LIGO) به دست آمده بودند. LIGO اولین ادغام دو ستاره‌ نوترونی را در ۱۷ اوت ۲۰۱۷ کشف کرد.»

امواج گرانشی چیست؟

دکتر افشردی هم در بخشی از این گفت‌وگو مفهوم امواج گرانشی را تشریح کرد: «امواج گرانشی یکی از مفاهیم بنیادی فیزیک نوین است. آلبرت اینشتین صد سال پیش کشف کرد که هندسه یک موضوع جامد و سفت نیست، بلکه مانند مایعات و گازها، دینامیک دارد و می‌توان امواج صوتی و الکترومغناطیس داشت. امواج گرانشی از طریق گرانش منتشر می‌شوند. هر چه انرژی‌اش بیشتر باشد، بیشتر می‌تواند گرانش بیشتری داشته باشد. اگر این انرژی به صورت گرانشی حرکت کند، می‌تواند امواج گرانشی و هندسه‌ فضا و زمان درست کند. امواج گرانشی شبیه امواج صوتی هستند که می‌توانید روی سطح آب ببینید اما تفاوت‌شان این است که به جای اینکه روی سطح آب منتشر شوند یا در فشار هوا منتشر شوند، امواج هندسه‌ فضا یا زمان هستند.» 

«چرخ» روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه، از ساعت 19 به‌صورت زنده از شبکه‌ی چهار پخش می‌شود. مجری «چرخ» حافظ آهی است و محمد جباری سردبیری برنامه و الهه بهبودی تهیه‌کنندگی «چرخ» را بر عهده دارند.

انتهای پیام/4104/